MaAfrika Tshipembe vha hashu,
 
U bva mathomoni a Shundunthule, musi ri tshi thoma u leludza nga zwiṱuku nyiledzo dza u tshimbila dza tshitzhili tsha corona u mona na shango, vhathu vhanzhi vho thoma u humela mushumoni.
 
Sa tshipiḓa tsha u vhuedzedza ikonomi nga luṱa nga luṱa, khamphani dza nḓowetshumo dzo tiwaho dziṅwe  dzo kona u thoma u shuma nga zwipiḓa nga zwpiḓa kana mishumo yoṱhe yadzo.
 
Ḽevele ya tsivhudzo ya tshitzhili tsha corona ya lushaka zwa zwino i kha luṱa lwa vhuṋa (4), zwine zwa amba uri maga a tsireledzo o kalulaho  ha ngo shanduka u thivhela pfukiselo tshitshavhani. Tshipikwa tshashu ndi u fhungudza nga zwiṱuku ḽevele ya tsivhudzo nga u ita uri phimo ya vhulwadze i vhe fhasi na u lugisela sisiṱeme ya mutakalo yashu kha u gonya hu sa thivhelei ha tshivhalo tsha vha kavhiwaho nga dwadze.
 
Musi nyiledzo dza u tshimbila dzi tshi khou leludzwa nga zwiṱuku, vhutshilo vhu ḓo vhuelela nga zwiṱuku. Fhedzi a hu nga ḓo vha vhutshilo vhu fanaho na zwe ra vha ri tshi vhu ḓivhisa zwone kale.
 
Musi hu kha ḓi vha na zwinzhi zwi sa ḓivhiwi nga ha dwadze, vhomakone zwa zwino vha a tenda uri tshitzhili tshi ḓo dzulela u vha tshutshedzo kha mutakalo wa vhathu ḽifhasini lwa tshifhinga tshilapfu.
 
Ngauralo ri fanela u ḓilugisela u bvela phanḓa na u tshila na tshitzhili tsha corona vhukati hashu lwa ṅwaha kana na miṅwe minzhi.
 
Ri fanela u ḓilugisela ngoho ntswa ine nndwa na COVID-19 ya vha tshipiḓa tsha vhuhone hashu ha ḓuvha na ḓuvha.
 
U bvelela hashu kha u kunda tshitzhili tsha corona mafheleloni hu ḓo konadzea nga tshanduko dzine ra dzi ita kha vhuḓifari hashu.
 
Na nga murahu ha nyiledzo dza u tshimbila – nga maanḓa nga murahu ha nyiledzo dza u tshimbila – ri ḓo tea u vha ri tshi khou tevhedza u vha kule na muṅwe muthu, u ambara masiki ya tshifhaṱuwo, u ṱamba zwanḓa tshifhinga tshoṱhe na u thivhela u kwamana na vhaṅwe vhathu.
 
Ri ḓo tea u dzudzanya nga huswa fhethu hune ra shuma hone, zwikolo, dziyunivesithi, magudedzi na fhethu ha nnyi na nnyi u fhungudza pfukiselo.
 
Ri ḓo tea u ḓowela nḓila ntswa dza u dzhena kereke, matshilisano, u ita nyonyoloso na miṱangano dzine dza fhungudza zwikhala zwa uri tshitzhili tshi phaḓalale.
 
Heyi ndi ngoho ine mashango u mona na ḽifhasi a khou livhana nayo. Na mashango aneo o thomaho u fhungudza milayo ya nyiledzo dza u tshimbila a khou ita nga u ralo hu na u timatima na nga u ṱhogomela huhulwane vhukoma.
 
U fana na zwe ra ita, mashango manzhi a khou thoma u shumisa phakhedzhi dza u vusuludza ikonomi khulwane vhukuma u khwaṱhisa sekhithara dza ndondolamutakalo dzavho u ya nga fhambana, u tikedza nḓowetshumo dzine dza khou lepalepa na vhashumi na u ṋetshedza thusedzo kha miṱa i re khomboni.
 
U fana na riṋe, vho aravha khuwelelo ya uri mishumo ya zwa ikonomi i thome. U nga vhadzulapo vhashu, zwitshavha zwavho a zwi tsha kona u konḓelela na u dinalea nga mpimo wa mbofholowo dza vhone vhaṋe.
 
Nga tshifhinga tshenetsho tshithihi, vhomakone kha zwa mutakalo u mona na ḽifhasi vha khou tsivhudza uri hu nga vha na “gabelo ḽa vhuvhili” ḽa vhulwadze musi tshitshavha tshi tshi vhuelela kha matshilele a kale. Tshivhalo tsha mashango hu tshi katela na Germany, Iran na China vho vhona u gonya ha u kavhiwa nga dwadze huswa u bva tshe vha leludza nyiledzo dziṅwe.
 
Ri ḓo fana nao. Ri nga kona na u fanela u lavhelela u gonya ha tshivhalo tsha u kavhiwa musi vhathu vhanzhi vha tshi vhuelela mushumoni . Ri fanela u ṱanganedza ngoho, u vhu lugisela na u vhu ḓowela.
 
Ḽiga ḽi tevhelaho ḽa thuso ya lushaka lwashu ndi nga ha u bvela phanḓa u fhirisa nga ha tshanduko kana vhutumbuli. Ri ḓo engedza u ṱola huhulwane hashu, u ita ndingo na mbekanyamushumo ya ndangulo ya tshivhalo tsha u kavhiwa. Ri ḓo thoma maga maswa a u ita uri u tevhelela vhathu vho kwamanaho na muthu o kavhiwaho nga tshitzhili hu vhe hu shumaho vhukuma. 
 
Ri ḓo ṱoḓa u thoma fulo ḽa vhuthathatshili ḽihulwane vhukuma mishumoni, vhuendi ha nnyi na nnyi  na huṅwe fhethu.
 
U bva tshe nyiledzo dza u tshimbila dza shango ḽoṱhe dza thoma, vhunzhi ha maAfrika Tshipembe vho tevhedza milayo yo vhewaho u itela mutakalo wavho na tsireledzo. Vho dzhia tsheo i re na nḓivho ya u ita nga u ralo,  u pfesesa uri zwo tea u itela matshilo avho na matshilo a avho vhane vha vha tsini navho.
 
Musi nyiledzo kha mishumo ya zwa ikonomi na vhutshilo ha ḓuvha na ḓuvha dzi tshi khou fhungudzwa, ndi zwa vhuṱhogwa uri maAfrika Tshipembe vha tevhedze muhumbulo wo khwaṱhaho wa vhuḓifhinduleli. Kha zwoṱhe zwine ra ita, kha masia oṱhe a vhutshilo, ri fanela u ṱhogomela mutakalo washu riṋe vhaṋe na mutakalo wa vhaṅwe.
 
Nga muthihi nga muthihi, vhatholi, vhashumi, muvhuso, vhadzulapo, madzangano a vhashumi kana mabindu, roṱhe ri ḓo bvela phanḓa u vha na mushumo une ra ita kha u lwa na dwadze.
 
Nga nḓila i fanaho ye ra tea u shandukisa vhuḓifari hashu u thivhela u phaḓalala ha HIV, zwa zwino ri fanela u shandukisa vhuḓifari hashu u fhelisa tshitzhili tsha corona.
 
U kombetshedza nyiledza u bva mahayani ya lushaka lwoṱhe yo ṋea shango ḽashu zwivhuya zwa maano a vhuṱali. Zwo ri ṋea tshifhinga tsha ndeme tsha u lugisela sisiṱeme dza mutakalo washu na u dzudzanya maga a u langa. Hezwi zwo ongolosa phiriso na u phulusa matshilo.
 
Tshanduko u ya kha luṱa lu tevhelaho lwa thuso kha tshitzhili tsha corona, iyo ya u vusuludza, i ḓo konḓa vhukuma u fhira ya zwino. Khovhakhombo ya u kavhiwa nga tshitzhili i ḓo gonya. Ṱhoḓea kha dzikiḽiniki na zwibadela zwashu na vhashumeli vha zwa mutakalo dzi ḓo aluwa.
 
Ndi ngazwo u leludza nyiledzo dza nyiledzo dza u tshimbila  zwi sa faneli u bveledza mikhwa ya u sa londa nga vhathu kana maitele a u sa londa nga mabindu a ṱoḓaho u thoma mushumo a si na ndavha na mutakalo wa vhathu.
 
Tshiimo tshi si tshavhuḓi tsha tshitzhili tsha corona tshi ḓo fhira. Fhedzi musi tshi kha ḓi vha tshutshedzo kha matshilo a vhathu vhashu, ri fanela u dzula ro ṱalifha na u vula maṱo, u vha na vhulondo na vhuḓifhinduleli.
 
Zwino, u fhira na u thomani, zwi kha vhuḓifari ha muṅwe na muṅwe vhune ha ḓo kwama roṱhe.
 
Mashudu mavhuya,