A. Mafhungo a zwino kha Shango

1. Nyengedzeo ya u kavhiwa nga Vhulwadze ha Tshitzhili tsha Corona (COVID-19) 

1.1. Khabinethe yo ṱahisa mbilaelo khulwane nga ha u gonya ha tshivhalo tsha u kavhiwa huswa nga COVID-19 ngei Kapa Vhubvaḓuvha na kha zwipiḓa zwa Kapa Vhukovhela. U gonyela nṱha ha u kavhiwa ho livhanywa na, vhukati ha zwiṅwe zwiitisi, u sa tevhedzelwa ha maitele a u thivhela COVID-19 na ndaulo dza Alert Level 1.

1.2. Khabinethe yo tendela maga a thikhedzo o kumedzwaho kha Masipala wa Ḓorobo khulwane ya Nelson Mandela Bay (NMB) a u tandulula u engedzea ha u kavhiwa nga COVID-19. Khabinethe yo dovha ya tendela uri mirundu i bvele phanḓa i tshi tevhedzela maitele a mulayo wa mutakalo nnḓa ha Ḓorobo ya NMB fhedzi. Minisṱa wa Mutakalo Vho Dokotela Zweli Mkhize, vha ḓo dalela Kapa Vhukovhela u itela u ṱola zwine zwa tea u itwa uri vha kone u ṋea thikhedzo kha vhupo vhu ngaho sa Garden Route. 

1.3. Khabinethe yo dovholola ndeme ya u tevhedzela vhudzheneleli vhu si ha mushonga sa u ṱamba zwanḓa nga maḓi na tshisibe kana u shumisa tshithathatshitzhili tsha zwanḓa tshi re na aḽikhoholo, u londota maitele a u vha kule na kule na muṅwe na u ambara masiki musi u fhethu ha nnyi na nnyi. Roṱhe ri tea u tikedza khuwelelo nga Dzangano ḽa Mutakalo wa Ḽifhasi ya u thivhela u kavhiwa nga COVID-19 huswa. 

1.4. Musi ri tshi khou sendela kha maḓuvha a madakalo, ri tea u elelwa uri dwadze ḽi kha ḓi vha hone na uri ḽi khombo. Zwo ralo, ri tea u thivhela u enda hu si ha ndeme, nga mannḓa nga zwiendedzi zwa nnyi na nnyi, ri fhungudze na u dzulela u ya fhethu ha nnyi na nnyi sa dziresituarenthi, masosani kana dzibarani. Muṅwe na muṅwe washu u tea u vhona uri u tevhedza tsirakhombo dzo vhewaho u itela u thivhela u phaḓaladzela tshitzhili kha miṱa yashu, nga mannḓa kha vhaaluwa. 

1.5. Ri tea u dzulela u londota maitele a u vha kule na kule na musi ro kuvhangana sa muṱa u pembelela dziholodeni. Nga kha vhuḓifari hashu vhu re na vhuḓifhinduleli, roṱhe ri nga shela mulenzhe kha u lwa na u thivhela u phaḓalala ha COVID-19. Khabinethe yo dovha ya tendela u pfukiselwa phanḓa ha Tshiimo tsha Khombo tsha Lushaka u ya kha ḽa 15 Phando 2021.

2.  Nḓowetshumo ya vhuendedzi ha mihwalo

2.1. Khabinethe yo hanedzana zwihulwane na u sa vha hone ha mulayo une wa kwama nḓowetshumo ya vhuendedzi ha mihwalo na u khoḓa mapholisa kha u fara nga uṱavhanya vhahumbulelwa vha Gauteng. Khabinethe yo ṋetshedza maipfi a ndiliso dzayo kha miṱa na vhashumisani vha vhareili vho xelelwaho nga matshilo avho na u tamela mashudu avho vho huvhalaho uri vha ṱavhanye u fhola.

2.2. Musi ri tshi pfesesa mitsiko ya u pfukwa ha milayo ya mupfulutshelo nga dziṅwe dza dzikhamphani, khakhathi a si yone thandululo. Khabinethe i ita khuwelelo kha vhoṱhe vha kwameaho uri vha ṋetshedze mbilaelo dzavho nga ha nḓowetshumo ya vhuendedzi ha mihwaho kha zwiimiswa zwo teaho nṱhani ha u shumisa dzikhakhathi. 

2.3. Minisṱa wa Vhutholi na zwa Mishumo Vho Thulas Nxesi vha khou ranga phanḓa tshigwada tsha Dziminisṱa tshine tsha khou shumana na fhungo iḽi na uri vha khou lavhelelwa u ṋetshedza ḽikumedzwa ḽo dziaho kha Khabinethe ḽa u tandulula pfudzungule dzoṱhe dzi kwamaho nḓowetshumo. 

3. Mveledziso ya themamveledziso

3.1. Khabinethe yo ṱanganedza u ṋetshedzwa ha Tshikimu tsha uMshwathi Bulk Water Supply  ngei KwaZulu-Natal, zwine zwa ḓo shandukisa tshoṱhe matshilo a miṱa i fhiraho 3 000 kha vhupo ha Albert Falls, Mpolweni, Trustfeed na Nadi.

3.2. Tshikimu itshi ndi thangelaphanḓa kha thandela dzo fhambananaho dza ṋetshedzo ya maḓi kha dzingu dziṋe dza ḓo shuma kha mimasipala ya sumbe ya tshiṱiriki – Zululand, King Cetshwayo, iLembe, uThukela, uMgungundlovu na Harry Gwala. Khabinethe i ṱuṱuwedza vhavhuelwa uri vha vhulunge na u shumisa maḓi nga nḓila yo teaho uri miṱa yoṱhe i kone u vhuelwa.  

4. Maḓuvha a vhuawelo o vhulungeaho

4.1. Musi Vhadzulapo vha Afrika Tshipembe vha tshi khou dzhia tshifhinga tsha u ḓiphina kha maḓuvha a u awela na miṱa yavho na dzikhonani, Khabinethe i ṱuṱuwedza roṱhe uri ri zwi ite nga vhuḓifhinduleli. Hu tshi engedzwa kha u tevhedzela maitele a mutakalo kha u thivhela u phaḓalala ha COVID-19, ri tea hafhu u tevhedzela milayo ya badani u itela uri roṱhe ri swike hune ra ya ro vhulungea. 

4.2. Tsireledzo ya badani ndi vhuḓifhinduleli ha Vhadzulapo vha Afrika Tshipembe vhoṱhe na uri vhoṱhe vha shumisaho zwiendedzi vha ṱuṱuwedzwa uri vha tevhedzele tshaedzo dza luvhilo, vha songo nwa vha reila, na uri vha songo reila nga nḓila ya u sa londa na u sa vha na ndavha. 

4.3. Vhabebi na vhalondoti vha ṱuṱuwedzwa u sa sia vhana vha si na mulavhelesi nga tshifhinga tsha khalaṅwaha ya vhuawelo. Nga u shumisana roṱhe kha u londota, ri nga ita uri khalaṅwaha ya maḓuvha a madakalo i vhe yo tsireledzeaho na i takadzaho.

B. Tsheo dza Khabinethe

1.  Muvhigo wa mvelaphanḓa u bvaho kha Tshigwada tsha vhukati ha zwa Minisṱa (IMTT) wa Vunḓu ḽa Devhula Vhukovhela

1.1. Khabinethe yo tendela themendelo dza IMTT dza u humisela murahu vhudzheneleli thwii fhasi ha khethekanyo 100(1)(b) ngei Devhula Vhukovhela mafheloni a ṅwaha wa muvhalelano wa 2020/21.

1.2. Khabinethe yo fushea nga mvelaphanḓa yo itwaho kha vhudzheneleli ha muvhuso wa lushaka ngei Devhula Vhukovhela, naho hu kha ḓi tea u itwa mushumo munzhi wa u vhuedzedza tshoṱhe vhuvhusi havhuḓi kha vunḓu. 

1.3. Ho vha na mvelaphanḓa kha u vhuedzedza tshitshavha na mulalo kha vhashumi, ndango dza masheleni, ndangulo ya masiandaitwa na nḓisedzo ya tshumelo. Ho dovha ha vha na tshifhinga tsha u humela murahu kha mvelelo dza muṱolo, na khunyeledzo kha miṅwaha ya rathi ya u haniwa na u sa sudzuluwa ha mawanwa a muṱolo. Muvhigo wo fhelelaho u ḓo ṋetshedzwa Phalamenndeni. 

2.  Maswa-maswa a Pulane ya u Vhuedzedza Bindu (Pulane ya BR) ḽa Vhufhufhi ha Afrika Tshipembe (SAA) 

2.1. Khabinethe yo nyeṱulelwa nga ha mvelaphanḓa malugana na u thomiwa ha Pulane ya SAA BR na uri mukovhe wa R10.5 biḽioni u ḓo shumiswa hani nga nḓila i vhuedzaho kha u vhona uri hu swikelelwe u shumiswa ha Pulane ya BR.  

2.2. Khabinethe yo livhuwa mvelaphanḓa na u humbela Muhasho wa Mabindu a Tshitshavha (DPE) uri u ṱavhanye u thoma vhurangeli ha ndeme u itela u khwaṱhisedza u bvelela ha vhufhufhi ha lushaka ho vhumbiwaho nga huswa, ha vhukoni na ha techno-savvy. 

2.3. DPE yo laelwa uri i khunyeledze u nangwa ha bodo ya tshifhinga tshenetsho ya SAA na u penndela u ṋangwa ha Mushumisani wa Ndinganyo ya Maano wa SAA ine ya khou shandukiswa tshivhumbeo.  Mango yo themendelwa kha mushumo wayo wa maano we ya u ita sa davhi ḽa khamphani ya SAA, kha u khwaṱhisedza uri u vha hone ha vhufhufhi hu ya panḓa kha maraga. 

3. Pulane ya (yo ḓisendekaho nga) Ndugelo ya  Lushaka ya Khalaṅwaha nga khalaṅwaha ya Khalaṅwaha ya Tshilimo ya 2020-21

3.1. Khabinethe yo tendela Pulane ya Ndugelo ya Lushaka ya Khalaṅwaha nga Khalaṅwaha ya Khalaṅwaha ya Tshilimo ya 2020-2021 yo ṋetshedzwaho nga Minisṱa wa Tshumisano ya Mavhusele na zwa Sialala, Dokotela Vho Nkosazana Dlamini Zuma. Pulane i tevhelela mahumbulelwa o dzulaho o ambiwa a sumbedzaho zwikhala zwa u engedzea ha mvula hu no fhira ho ḓoweleaho kha zwipiḓa zwinzhi zwa shango. Hezwi zwi amba uri mvula ya tshilimo i khou na kha mavunḓu oṱhe a malo – nga nnḓa ha vhupo vhune ya na vhuria sa Kapa Vhukovhela – huna ndavhelelo khulwane ya miḓalo na zwiḓumbumukwe. 

3.2. Kha u thoma pulane iyi, maga a u fhungudza khombo khulwane dza khalaṅwaha ya tshilimo o no vha hone. Pulane iyi i katela khalaṅwaha ya maḓuvha a madakalo i khou thomaho u bva nga Ḽara 2020 u swika nga Luhuhi 2021, vhunga tshifhinga itshi hu tshi nga vha na nyengedzo ya khohakhombo dzi elanaho na khombo dzi elanaho na dza mutsho. Khabinethe yo dovha ya dzhiela nzhele uri zwiṅwe zwipiḓa zwa mavunḓu a Kapa zwi kha ḓi vha zwo ṱhaselwa nga gomelelo ḽihulwane vhukuma. 

3.3. Khabinethe i ita khuwelelo kha tshitshavha uri vha ite ndugiselo dzo teaho dza khombo dza khalaṅwaha ya tshilimo na u vhona uri vhufhinduli vhu bveledzaho vhu hone hune ha ḓo tshidza matshilo, u tsireledza ndaka na themamveledziso.    

4.  Muhanga wa Mveledziso ya Mbekanyamaitele ya Lushaka

4.1. Khabinethe yo tendela Muhanga wa Mveledziso ya Mbekanyamaitele ya Lushaka une wa ḓo dededza mihasho yoṱhe ya muvhuso kha u ita mvetamveto dzavho dza mbekanyamaitele ya tshitshavha. Muhanga u ṱoḓa u linganya maitele a u vhumbwa ha mbekanyamaitele u mona na zwipiḓa zwoṱhe zwa muvhuso.

4.2. Ḽiṅwalo ḽi sumbedzisa maga o fhambanaho ane a tea u tevhedzelwa kha u vhumbwa ha mbekanyamaitele ya tshitshavha, zwi katelaho mitevheṱhanḓu ya u vhumba mbekanyamaitele, maimo o lavhelelwaho; zwiitisi zwine zwa tea u dzhielwa nzhele musi hu tshi vhumbwa mbekanyamaitele na nzudzanyo dza zwiimiswa dzine dza ḓo shumiswa kha u vhumba mbekanyamaitele i bveledzaho na maitele a u i shumisa.   

4.3. Muhanga wa zwino a u khwaṱhisedzi vhuthihi na mveledziso yo paṱekanywaho kha u vhumba mbekanyamaitele kha muvhuso. Ḽiṅwalo ḽi ḓo wanala nga kha webusaithi ya Muhasho wa u Pulana, Tsedzuluso na Ndaulo ya Kushumele (DPME) (www.dpme.gov.za). 

5. Mbekanyamaitele ya Nyavhelo ya Mavu

5.1. Khabinethe yo tendela u thomiwa ha mbekanyamaitele, yo sedzaho kha u ṱavhanyisa nyavhelo ya mavu sa iṅwe ya nḓila dza u fhindula kha u ongolowa ha tshandukiso ya mavu. 

5.2. U thomiwa ha mbekanyamaitele hu ḓo sika zwikhala zwi pfadzaho kha vhadzulapo vha vhupo ha nnḓa ha ḓorobo na ha mahayani uri vhu kone u vha tshipiḓa tsha ikonomi. I vhea zwiṱuṱuwedzi vhudzuloni na u dededza nyavhelo ya mavu nga vhaṋe vha zwipiḓa zwihulwane zwa mavu. Zwiṱuṱuwedzi zwi ḓa na vhuḓifhinduleli ho randelwaho ha u manḓafhadza kha tshipiḓa tsha vhaṋe vha mavu a zwiimiswa zwihulwane vhane vha ḓo avhela mavu. 

5.3. Mavu o avhelwaho na maga a zwiṱuṱuwedzi zwa mbekanyamaitele zwo livhana na thendelano yo swikelelwaho nga vhashumisani vha zwa matshilisano vha Operation Phakisa ya 2016 ya zwa Vhulimi, Tshandukiso ya Mavu na Mveledziso ya Mahayani. Mbekanyamaitele yo bveledzwa u itela uri tshitshavha tshi ṋetshedze vhupfiwa nga Luhuhi 2020. 

6. Mbekanyamaitele ya Lushaka kha Muṋanguludzo wa Vhavhuelwa na Mukovhe wa Mavu ya 2020 

6.1. Khabinethe yo tendela mbekanyamaitele, i ṋetshedzaho maitele avhuḓi, a fulufheleaho na a re khagala kha munanguludzo wa vhavhuelwa na mukovhe wa mavu Afrika Tshipembe. Mbekanyamaitele i katela maambiwa o ṱanganedzwaho musi i tshi anḓadzwa mathomoni a ṅwaha na u tandulula, vhukati ha zwiṅwe, vhushayandingano ha mbeu kha vhuṋe ha mavu. 

6.2. I dzhiela nzhele u kovhelwa ha vhuṋe ha mavu kha vhafumakadzi, nga hezwo hu  vha hu tshi khou bveledziswa mvelaphanḓa ya vhafumakadzi nga kha heḽi fhungo. I dovha hafhu ya ṱoḓa u tandulula ṱhoḓea dza mavu dzo fhambanaho sa zwe ha sumbedziswa zwone nga tshitshavha tsha mveledziso ya vhulimi, madzulo a vhathu, mavu a shango, mveledziso ya madzulo na nḓowetshumo. 

6.3. Mbekanyamaitele i kumedza u sikwa ha tshiimiswa tsho ḓiimisaho tsha u tshimbidza u kovhelwa ha mavu na u ṋetshedza sisiṱeme ya u ita khumbelo nga kha inthanethe u itela uri u kovhelwa ha mavu hu vhe khagala lwa tshoṱhe. 

7. Mvetamveto ya Mbekanyamaitele ya One-Stop Border Post (OSBP)  

7.1. Khabinethe yo tendela mvetamveto ya Mbekanyamaitele ya OSBP u itela uri tshitshavha tshi ṱahise vhupfiwa.  Tsiko ya OSBP yo itelwa u konanya tsudzuluwo ya vhathu na dzithundu vhukati ha mavu a vhuimangalavha vhune ha dzheniwa ngaho Afrika Tshipembe na mashango a tsini. Makumedzwa kha mbekanyamaitele a ṱoḓa u tandulula mutsitsikano u itaho uri hu vhe na u salela murahu, nga maanḓa kha vhane vha pfuka mikano na vhavhambadzi. 

7.2. Mbekanyamaitele iyi i ṋetshedza mveledziso kha Muhanga wa Nḓisedzo ya Tshumelo ya Mukanoni we wa ṱanganedzwa nga Khabinethe nga 2018. Kha vhuimo ha dzhango, mbekanyamaitele i shela mulenzhe kha Vhurangeli ha Gundo ḽa Themamveledziso ya Vhuphuresidennde, i bveledzaho vhuṱumani ha ngomu vhukati ha mashango a Afrika u itela u tandulula ṱhahelelo ya themamveledziso na u alusa mbambadzo ya ngomu Afrika. Mvetamveto ya mbekanyamaitele i ḓo anḓadzwa u itela uri tshitshavha tshi ṱahise vhupfiwa hatsho nga kotara ya u thoma ya 2021.

8. Thendelano ya Buthano ḽa Dzangano ḽa zwa Vhashumi ḽa Dzitshakatshaka Malugana na Buthano ḽa 2019 (ḽa vhu 190) ḽa u Fhelisa Dzikhakhathi na u Tambudzwa kha Ḽifhasi ḽa Mushumo 

8.1. Khabinethe yo tendela u ṋetshedzwa ha Buthano ḽa Ḽifhasi ḽa Mushumo ḽa 2019 (ḽa vhu 190) Phalamenndeni uri hu vhe na thendelano. Buthano ḽi tandulula khakhathi na u tambudzwa, nga maanḓa mushumoni. Ḽi ṋetshedza muhanga wa u dzhia ḽiga u re khagala na tshikhala tsha u ṋea tshivhumbeo tsha vhumatshelo ha mushumo ho ḓisendekaho nga tshirunzi na ṱhonifho, hu si na dzikhakhathi na u tambudzwa.

8.2. Thendelano ya Buthano iḽi i tshimbilelana na Ndayotewa ya Riphabuḽiki ya Afrika Tshipembe ya 1996. Musi ho no tendelaniwa, mbetshelwa dza Buthano dzi ḓo shumiswa fhano na u livhanyiswa na Mulayo wa zwa Vhashumi, 1995 (Mulayo 66 wa 1995).

8.3. Muhasho wa zwa Vhutholi na zwa Vhashumi wo no bveledza nḓila ya Maitele Kwao kha u Thivhela na u Fhelisa Dzikhakhathi na u Tambudzwa kha Ḽifhasi ḽa Mushumo. 

9.  Maitele o Sedzuluswaho a Antarctic na Tshipembe ha Lwanzhe
 
9.1. Khabinethe yo tendela maitele o sedzululwaho uri a kone u shumiswa, a katelaho vhupfiwa ho ṱanganedzwaho musi a tshi anḓadzwa mathomoni a ṅwaha. Maitele a ṋetshedza pfananyo na tshumiso ya Mulayo wa Thendelano dza Antarctic, 1996 (Mulayo 60 wa 1996), u elanaho na ṱhoḓuluso, ndondolo, tshumiso ya tshiko i yaho phanḓa na ndangulo ya mupo hu tshi tikedzwa mbekanyo ya Afrika.  

9.2. Hezwi zwi shela mulenzhe kha Zwipikwa zwa Mveledziso i Bveledzeaho, nga u dzhiela nzhele uri Antarctic na Tshipembe ha Lwanzhe ndi zwipiḓa zwa ndeme zwa sisiṱeme ya kilima ya ḽifhasi. Maitele aya a shela mulenzhe kha ḽiga ḽa kilima na u fulufhedzea ha mupo nga u bveledza u thomiwa ha vhupo ho tsireledzwaho na ho khetheaho vhukuma. O anḓadzwa nga Ṱhafamuhwe 2020 uri tshitshavha tshi bvise vhupfiwa.

10.  Ḽiṅwalo ḽa Pfanelo dza Vhathu, Mbofholowo na Vhupfumedzani: Vhukhethi ha Fhethu ha Ifa ḽa Vho Nelson Mandela 

10.1. Khabinethe yo tendela u ṋetshedzwa ha Ḽiṅwalo ḽa Pfanelo dza Vhathu, Mbofholowo na Vhupfumedzani: Vhukhethi ha Fhethu ha Ifa ḽa Vho Nelson Mandela kha Senthara ya Vhufa ha Ḽifhasi ya Dzangano ḽa zwa Saintsi, zwa Mvelele na zwa Pfunzo zwa Mbumbano ya Dzitshaka u itela uri hu dzhielwe nzhele na u randelwa sa Fhethu ha Vhufa ha Ḽifhasi. Hezwi ndi tshipiḓa tsha Thandela khulwane ya Khanedzano na Nḓila ya Mbofholowo ya Vhufa. 

10.2. Vhukhethi vhu ṋetshedza fhethu ha fumi kha mavunḓdu maṋa na mimasipala ya sumbe. Hezwi zwi sumbedza ḓivhazwakale yashu ya mbofholowo na pfanelo dza vhathu, na u ṋetshedza vhuṱanzi ha vhuimo ho fhambanaho ha u lwela mbofholowo. 

10.3. Vhukhethi uvhu vhu tshimbilelana na Pulane ya Mveledziso ya Lushaka, i khwaṱhisedzaho ndondolo na mbuedzedzo ya vhupo ho tsireledzwaho. I dovha ya dzhiela nzhele vhukoni ha u dzhenelela ha ikonomi kha u bveledza mishumo na mbuyelo dza mbambadzelannḓa. 

C.  Milayotibe 

1. Vhulondoti na Mveledziso ya Mulayotibe wa Mavu a Vhulimi wa 2020

1.1. Khabinethe yo tendela u ṋetshedzwa ha Mulayotibe Phalamenndeni. Mulayotibe u fhelisa mafhungo o tendiwaho a Mulayo wa Mavu a Vhulimi, 1970 (Mulayo 70 wa 1970) a u bveledza ṱhoḓea dza Ndayotewa, na u ṋetshedza maele kwao a sa dzhiiho sia kha u shumiswa ha mavu a vhulimi.

1.2. Mulayotibe u tsireledza tshoṱhe mavu a vhulimi u itela mveledziso ya zwiḽiwa nga kha u thomiwa ha Vhupo ha Vhulimi ho Tsireledzwaho vhune mavu a re na khonadzeo khulwane ya vhulimi a ḓo ṱaluswa u itela zwipikwa zwa vhulimi ngeno mavu a ne khonadzeo ya vhulimi ya vha fhasi a tshi ḓo tendelwa uri a shumiselwe zwi sa kwamani na vhulimi. 

1.3. U thomiwa ha Mulayotibe hu haseledza tshutshedzo kha tsireledzo ya zwiḽiwa zwa lushaka na zwa muṱani.

D. Vhuṱambo vhune ha khou ḓa

1. Guvhangano ḽa Mbumbano ya Afrika (AU)
 
1.1. AU i ḓo fara Guvhangano ḽi mangadzaho ḽa  Vhupo ha Mbambadzo ya Mahala kha Dzhango ḽa Afrika (AfCFTA) nga ḽa 5 na 6 Nyendavhusiku 2020, hu tshi dzudzanyelwa u thoma ha AfCFTA nga ḽa 1 Phando 2021. 

1.2. AfCFTA yo fara mbuelo khulwane dza Afrika Tshipembe sa vhunga i tshi shuma sa tshiṱuṱuwedzi kha nyaluwo ya ikonomi na vhubindudzi. Vhupo ha mbambadzo ya mahala vhu vula mbambadzelannḓa yashu ya thundu na tshumelo kha maraga wa vhathu vha fhiraho 1,2 biḽioni. Sa Mudzulatshidulo wa AU, Afrika Tshipembe ḽo dzula ḽi phanḓa kha u tshimbidza u thomiwa ha AfCFTA.

1.3. Thendelano i bveledza ṱhanganyo na mveledziso ya ikonomi, u maanḓafhadzwa ha vhafumakadzi kha dzhango, na u khwaṱhisedza vhuḓidini malugana na mulalo na vhudziki Afrika.

2. Ḓuvha ḽa Vhupfumedzani

2.1. Afrika Tshipembe ḽi ḓo elelwa Ḓuvha ḽa Vhupfumedzani nga ḽa 16 Nyendavhusiku 2020 fhasi ha thero: “Vhuthihi kha Ḽiga ḽa u lwa na Khethululo, Khakhathi dzo Ḓisendekaho nga Mbeu na Zwiṅwe zwi sa Konḓeleleiho”. Kha ri shumise ḓuvha iḽi u ḓivhuyedzedza hafhu kha u swikelela u fhaṱa lushaka na u dzudzanya matshilisano.

2.2. U livhisa ṱhogomelo kha khethululo ya muvhala zwa ṋaṅwaha ndi mavhalaanngwe a u sumbedza ndeme ya muthu muṅwe na muṅwe ane a khou dzhia vhuḓifhinduleli kha u lwa na khethululo nga muvhala, khethululo nga murafho, vengo ḽa vhabvannḓa na u sa konḓelela hu yelanaho na izwo kha shango ḽashu.  

3. Ḓuvha ḽa Dzitshakatshaka ḽa u Lwa na Vhutshinyi 

3.1. Afrika Tshipembe ḽi ḓo ḓibadekanya na ḽifhasi ḽothe kha u elelwa Ḓuvha ḽa Dzitshakatshaka ḽa u Lwa na Vhutshinyi nga Ḽavhuraru, ḽa 9 Nyendavhusiku 2020. Ḓuvha iḽi ḽi ḓivhisa vhathu nga ha zwivhangi na masiandaitwa a si avhuḓi a vhutshinyi, na u ṱoḓa u vhu fhelisa. 

3.2. Vhutshinyi a vhu ṱanganedzei, kana vhu itea kha sekithara ya tshitshavha kana ya phuraivethe. Vhutshinyi vhu itea nga nḓila dzo fhambanaho na uri zwiito zwi ngaho; ‘u renga’ ḽaisentsi ya u reila, u badela nzumbamulomo u itela u ponya ndaṱiso ya mulayo, vhuḓifari ha thendelano dzi siho mulayoni dzi fhungudzaho vhuṱaṱisani kha maraga, zwoṱhe hezwi zwi sumbedza vhutshinyi. 

3.3. Tswikelelo yashu ya nndwa ya u lwa na vhutshinyi i bva kha u ḓidzhenisa ha vhadzulapo na zwiimiswa zwoṱhe. Nga Ḽara 2020, Khabinethe yo tendela Maano a Lushaka a u Lwa na Vhutshinyi uri a thomiwe na u ita khuwelelo kha muṅwe na muṅwe uri ri farane ri vhe tshithu tshithihi kha u lwa na vhutshinyi. Arali vha nga vhona hu tshi khou itea zwiṅwe, vha tea u zwi a mba, kha vha vhige vhutshinyi nga u lidzela Nomboro ya Shishi ya Lushaka ya u Lwisana na Vhutshinyi kha 0800 701 701. 

E.  Milaedza

1. U fhululedza

Khabinethe i fhululedza na u tamela mashudu kha:

1. Vho Tsakani Maluleke, vhe vha tholwa sa Muoditha–Dzheneraḽa wa Afrika Tshipembe u bva nga ḽa 1 Nyendavhusiku 2020. Khabinethe i vha tamela mashudu mavhuya kha vhuḓifhinduleli havho ha u vhona uri hu na vhuḓifhinduleli kha u shumiswa ha zwishumiswa zwa muvhuso.   

2. Ndiliso

Khabinethe yo livhisa ndiliso kha:

1.    muṱa, khonani na vhashumisani vha mutsireledzi  wa kale wa Bafana Bafana na Mamelodi Sundowns Vho Anele Ngcongca. 
2.    Lushaka lwa Royal Bafokeng kha u ri sia ha Vho Mohumagadi (Vhakoma), Dokotela Vho Semane Bonolo Molotlegi.
3.    Lushaka lwa AbaThembu kha u ri sia ha Vhakoma vha lushaka lwa VhaXhosa Vho Nozamile Sigcawu, mme a Muṱahabvu Khosi Vho Mpendulo Zwelonke Sigcawu.
4.    Muṱa wa Muṱhomphei, Khosi Vho Goodwill Zwelithini kha u ri sia ha murwa wavho Mukololo Lethukuthula Zulu.

F. U tholwa

U tholwa hoṱhe ho fhira kha khwaṱhisedzo ya ndalukano na thendelo yo teaho.

1.    Vho Mukondeleli Johanna Mulaudzi sa Muofisiri Mulanguli Muhulwane (CEO) wa Vhulangi ha Vhuimazwikepe ha Afrika Tshipembe. 
2.    Vho Ayanda Noah sa Mudzulatshidulo wa Bodo ya Tshikwama tsha Vhukati tsha Fulufulu SOC LTD.
3.    Vho Loyiso Tyabashe sa CEO wa Koporasi ya Fulufulu ḽa Nyukiḽia ya Afrika Tshipembe.

4.    Miraḓo ya Khoro ya Maanḓalanga a Ndangulo ya Nḓowetshumo ya Vhutsireledzi ha Phuraivethe:
a.    Dokotela Vho Audrey Leah Mofomme (Mudzulatshidulo);
b.    Vho  Matome Solomon Ralebipi (Mufarisa-Mudzulatshidulo);
c.    Vho  Humphrey Nhlanhla Ngubane;
d.    Dokotela Sithembile Nombali Mbete; na
e.    Vho Thandeka Ntshangase.

5.    U engedzwa ha khonṱhiraka ya Vho Mbulelo Tshangana sa Mulanguli-Dzheneraḽa (DG) wa Muhasho wa Madzulo a Vhathu.
6.    Vho Nomfundo Clementine Tshabalala sa DG wa Muhasho wa zwa Mupo, Maḓaka na Vhureakhovhe. 
7.    Dokotela Vho Annette Theresa Griessel sa Mufarisa DG (DDG): Vhupfananyi ha Vhupulani ha Lushaka kha DPME.
8.    Dokotela Vho Nontsikelelo Valencia Tshayingca-Mashiya sa DDG: Tshumelo dza Vhuanḓani kha DPME.
9.    Vho Dorcas Tshepiso Moahloli sa DDG: Ndangulo ya Ndaka na Vhuḓifhinduleli kha Vhufaragwama ha Lushaka. 

Mbudziso:
Vho Phumla Williams – Muambeli wa Khabinethe 
Luṱingo: 083 501 0139