Khabinete yi hlanganile hi Ravunharhu, 7 Khotavuxika 2017, eTuynhuys, eKapa.

1. Xiyimo xa khabinete eka timhakankulu

1.1. Khabinete yi vula nakambe xikombelo xa Phuresidente Jacob Zuma xo va MaAfrika-Dzonga ya va nyandza yin'we ku lwa na madzolonga na ku xanisiwa ka vamanana na vana, na ku kombela MaAfrika-Dzonga hinkwawo ku teka magoza ya xihatla ku herisa ntungu lowu emigangeni ya hina.

Leswi swi landzela riendzo ra Phuresidente Jacob Zuma ro ya Elsie’s River eKapa hi ku seketela Imbizo yo Lwa na Vugevenga. Nakambe riendzo ri kombisile ku nga sirhelelekangi ka vamanana na vana emigangeni ya hina.

Phuresidente u tshembhisile ku vuya eka ndhawu ku ta langutisa eka mitlhontlho yo tala ya vugevenga na ku dlaya, ngopfungopfu ka vana na hilaha vulawuri bya vulandzelerisi bya nawu byi nga ta antswisa hakona vukorhokeri bya vona emugangeni.

1.2. Khabinete yi amukela ku humesiwa ka Mbalango wo Angarhela wa Mindyangu wa 2016, lowu yaka emahlweni wu komba nhluvuko eka ku simekiwa ka tiphurogireme ta mfumo ku antswisa vutomi bya MaAfrika-Dzonga, ngopfungopfu miganga leyi khale a yi pfumatiwa.

Tinhlayohlayo ti kombisa leswaku mfumo wu le ku pfuneni eku nyikeni ka tindlu, ku ri na mindyangu ya MaAfrika-Dzonga lawa ya tshamaka eka vutshamo bya ‘RDP’ kumbe bya xipfuno xa mfumo leyi nga le ku tlakukeni ku suka eka 5% hi 2002 ku fika eka 13,5% hi 2016. Mbalango wu tlhela wu komba leswaku tiphurogireme ta mpfuno wa vanhu ta mfumo ti komba ku tlakuka ku suka eka 12,7% hi 2003 ku fika eka 29,7% hi 2016.

Ku tlhela ku va na ku tlakuka loku vonakaka eka mfikelelo wa mati, gezi na nkululo, leswi ku nga xikombo xa nkoka xa ku navela ka Mfumo wa Afrika-Dzonga ku lulamisa swihoxo swa xihlawuhlawu na ku nyika vukorhokeri bya masungulo eka vanhu hinkwavo.

Hambiswiritano, Khabinete yi lemukile leswaku loko ku titsarisa eka dyondzo ya le henhla ku ri eku tlakukeni, hambileswi ku nonokaka, ntsena 3,3% wa vantima va Afrika va vukhale bya 18 ku fika 29 wa malembe a va ri ku dyondzeni loko va pimanisiwa na vanhu 18,8% ya Ma-India/Ma-Asia na 17, 5% ya valungu eka ntlawa lowu wa vukhale. Ntsena 3,5% ya Makhaladi a va ri ku dyondzeni hi 2016.

Mbalango wu yile emahlweni wu kombisa ku ya ehansi ku suka eka 23,8% ku ya eka 11,8% ya mindyangu leyi tokoteke ndlala, leyi kombaka nhluvuko eku lulamiseni miganga leyi hanyaka eka vusweti lebyi nyanyeke.

1.3. Khabinete yi lemukile Mbalango wa Vanhu lava ringaneleke ku Tirha wa Kotara wa kotara yo sungula ya lembe lowu kombiseke ikhonomi yi engetela 144 000 wa mitirho. Nhlayo leyi yi ringananisiwile hi ku tlakuka ka nhlayo ya valavi va mitirho hi vanhu va 433 000.

Khabinete tiyisisa nakambe ku tiboha ka yona ku ya emahlweni yi tirhisana na xiyenge xo ka xi nga ri xa mfumo na vatirhi eku ringeteni ka yona ku lulamisa mitlhontlho ya vupfumalantirho etikweni.

1.4. Khabinete yi amukela ku simekiwa ka ku pfuxetiwa ka Ndhawu ya Vumakelo ya Babelegi eHammanskraal tanihi xiphemu xa makungu ya mfumo ku hatlisisa nhluvukiso wa ikhonomi na ku tumbuluxa mitirho eka ndhawu. Phurojeke ya R42-wa timiliyoni i xiphemu xa mfumo xa Mpfuxo wa Phurogireme ya Tindhawu ta Vumakelo na yin'we ya tiphaka ta tsevu leti nga  le ku pfuxetiweni etikweni hinkwaro eka ikhonomi yo angarhela na nhluvukiso wa vumakelo.

Khabinete yi khutaza vumaki na mabindzu ya laha kaya ku tekela enhlokweni ku ndlandlamuxa matirhelo ku ya eka tindhawu ta vumakelo ku fikelela tindlela ta nseketelo to hambanahambana leti nga kona ku yisa emahlweni nhluvuko wa mabindzu ya vona.

1.5. Khabinete yi hlamuseriwile hi Holobye wa Timali, Tat Malusi Gigaba, hi tinhlayo ta Swimakiwa Hinkwaswo swa Tiko swa Afrika-Dzonga (GDP) ta sweswi, leswi yeke ehansi hi 0,7% eka kotara yo sungula ya 2017.

Mbuyelo lowu wo tika wa GDP eka lowu a wu languteriwile wu le hansi swinene ku tlula Nxopaxopo wa Mpimanyeto wa 2017, lowu bvumbeke GDP ya 2017 ku va yi ta kula hi 1,3%. Leswi swi vangiwile eka swin'wana swilo hi ku hunguteka ka vumaki, bindzu, ku lulamisa swakudya na tifeme ta vutshamo.

Hambiswiritano ikhonomi yi seketeriwile hi ku kula ka migodi na feme yo cela leswi tlakukeke hi 12.8%. Feme ya vurimi, swihlahla na swa tinhlampfi swi vuyele ematshan'weni eka kotara yo sungula ya 2017 ku ri na ku tlakuka ka 22,2%.

Ku na mifungho ya ku vuyelela ka ikhonomi leyi tiko ri nga ku kucetelaka ku antswisa xiyimo xa ku kula ka ikhonomi ya rona n'winyi. Leswi swi katsa ku antswisa ku kula ka matiko hinkwawo, ku tshamisekisa mixavo ya swixavisiwa, swiyimo swa maxelo ya kahle swinene, mphakelo wa gezi lowu tshembekeke na ku cinca hi ku olova ka le hansi ka vuxaka bya vathori na vathoriwa.

Tanihimhaka ya xihatla, Khabinete yi rhamba van’wamabindzu, vatirhi na vanhu hi ku angarhela ku tirhisana na mfumo ku tikisa phurogireme ya ku kula ya hina na ku antswisa ntshembho leswaku ku ta yimisiwa ku ya ehansi na ku veka ikhonomi eka ndlela ya le henhla, ku fikelela ku kula ka ikhonomi ko katsa hinkwaswo.

Eka mhaka leyi Holobye wa Timali u ta hlangana na varhangeri va mabindzu eka matshalatshala yo vumba maqhinga yo sirhelela ku kayakaya ka ikhonomi na ku fikelela ku kula ko katsa hinkwaswo.

Khabinete yi seketele nhlengeletano ya vateki va mahungu yo helela hi Holobye wa Timali ku avelana na MaAfrika-Dzonga ku nghenelela loku mfumo wu nga ta ku sungula eka rimba ra mpimanyeto wa sweswi. Khabinete yi yisa emahlweni yi tiyisisa nakambe rimba ra mpimanyeto lowu amukeriweke wa tiko.

1.6. Tikhamphani to pima swikweleti ta Fitch na Standard & Poor ti tiyisile mipimo ya xikweleti xa mali ya matikomambe ya nkarhi wo leha ya ‘BB+’.

Leswi swi ta exikarhi ka ku nghenelela ka Holobye Gigaba na xiyenge xo ka xi nga ri xa mfumo ku tiyisisa leswaku ntirho wo hlanganela wa mfumo, bindzu, vatirhi na vanhu va tiko wu ya emahlweni, na leswaku switshembhiso leswi endliweke swa hetisisiwa.

Khabinete yi vula nakambe leswaku MaAfrika-Dzonga ya fanele ku ya emahlweni ya tirha hi ku twanana, ngopfungopfu hi mikarhi yo tika na ku tirha hi matimba ku tiyisisa leswaku tiko ri vuyisela xiyimo xa giredi ya vuvekisi bya rona.

1.7. Khabinete yi amukela mivulavurisano eku pfuriweni ka Komiti ya Vulawuri bya Nhlanganelo ya Makete wo Fana wa Dzonga (MERCOSUR) na Nhlangano wa Mindzuvo wa le Dzongeni wa Afrika (SACU) leyi ya ha ku va kona etikweni.

Mihlangano yi twananile ku hlangana ku tekela enhlokweni mikateko yo tlakusa MERCOSUR-SACU Ntwanano wa Bindzu leri Rhandziwaka (PTA) hi ku katsa na vuyimeri bya ntlakuso wa bindzu ra vona, Mihlangano ya ndhawu leyi sirhelelaka ku navela ka van'wamabindzu, xiyenge xo ka xi nga ri xa mfumo, na tindlu ta vuyimeri bya vona venyi na matirhelo ya matikomambe. Ntwanano wa MERCOSUR-SACU wu nyika varhumeri va le matikwenimambe va laha kaya nkateko ku nghena eka makete wa vanhu vo tlula 280-wa timiliyoni.

Khabinete yi rhamba varhumeri va le matikwenimambe hinkwavo va laha tikweni ku teka xipfuni xa PTA tanihileswi swimakiwa swa laha kaya sweswi swi kotaka ku nghena eka matiko lawa ya nga eka Nhlangano wa Yuropa MERCOSUR hi mipimo ya mindzuvo leyi rhandziwaka.

1.8. Khabinete yi kombisile ku sola eka xiboho xa United States of America (USA) ku tihumesa eka Ntwanano wa Paris.

Ntwanano wa Paris, lowu nga ta sungula ku tirha hi ku hetiseka hi 2020, wu tiyisisiwile hi ku nghenisa xandla loku langiweke hi matiko hi woxe ku ya eka swikongomelo swa matiko hinkwawo leswi ku twananiweke haswona hi ku hlanganela.

Afrika-Dzonga ri komberile USA ku tlherisela endzhaku xiyimo xa rona ku tiboha nakambe eka endlelo ra swiphemunyingi.

1.9. Memorandamu ya Ntwanano exikarhi ka Novartis, Huvo ya Ndzavisiso wa swa Vutshunguri ya Afrika-Dzonga na Ndzawulo ya Sayense na Thekinoloji, yi pfula ndlela ku antswisa vukulu na nkoka wa miringeto ya tlilinikhali na ku aka vuswikoti bya ndzavisiso eka tikonkulu.

Ntwanano wu ta pfumelela tiphurogireme ta Ndzavisiso wo hlanganela eka mavabyi lawa ya hlawuriweke yo ka ya nga tluleli na yo tlulela, swi antswisa mfikelelo wa vavabyi va Afrika-Dzonga eka mirhi yintshwa, na ku aka vuswikoti bya nhluvukiso na ndzavisiso wa tiko na wa tikonkulu.

Khabinete yi tshemba leswaku ku na ndlela ya vutirhisano byo ka byi nga ri bya mfumo na bya mfumo, naswona yi khorwisiwile leswaku leswi swi nga rhangela ndlela eku lulamiseni mitlhontlho yo tala yo tika leyi hi hlanganaka na yona.   

1.10. Khabinete yi amukela Xiviko xa 2017 ku suka eka Nhlengeletano ya Misava hinkwayo na Nhlangano wa Ntwanano, lowu yaka emahlweni wu pima Afrika-Dzonga tanihi ndhawu ya mikhuvo ya bindzu ya le henhla eAfrika na le Middle East. Xiviko xi humesiwile hi Mudyaxihi 2017 eFrankfurt, Germany.

Afrika-Dzonga ri tshama ri ri rin'we ra tindhawu ta vapfhumba leri tivekaka ngopfu emisaveni na ku ya emahlweni ri rhanga eka mipimo na le ka xikombo xa vuswikoti bya vupfhumba na ku endza ka matiko hinkwawo ka Foramu yo Endza ya Ikhonomi ya Misava hilaha yi humesiweke hakona hi Dzivamisoko 2017.

Khabinete yi navela ku vona malokixi na madoroba lamatsongo yo tala ya Afrika-Dzonga ya kombela tinhlengeletano letitsongo laha ya nga ta fikelela swilaveko swo rhurhela. Leswi swi ta pfuna ku antswisa ku hangalaka ka vupfhumba hi ku ya hi ndhawu ku hundza eka tisenthara letikulu na ku hangalasa rifumo leri endliweke hi mikhuvo leyi hi ku ringana swinene.

1.11. Khabinete yi rhamba MaAfrika-Dzonga ku va na vukheta byo vona mahungu ya vuxisi, ngopfungopfu ku tlakuka ka ku ku rhumeriwa ka mahungu ya vuxisi eka swiyenge swa mabulu ya ku lahleka, ku tlhakisa na ku ngungumerisa vanhwanyana na vamanana.

Ntungu wa madzolonga lowu wa ha ku va ka kona eKwaMashu, kusuhi na le Durban hikwalaho ka swiviko swa vuxisi swa ku va vana va tlhakisiwile eka ndhawu na ku kumbeteriwa ka ku ngungumerisiwa ka nhwanyana eNaledi, Soweto hi vanhu lava a va ri eka thekisi ya Toyota Quantum ku katsiwile na nomboro ya ntsariso swi vangile hoyihoyi eka swiyenge swa mabulu, leswi endzhaku swi kumeka swi nga ri ntiyiso.

Vuxisi lebyi, mahungu ya vuxisi na ku hangalasiwa ka mahungu yo ka ya nga ri ntiyiso swi vanga ku chava eka miganga ya hina na ku tlangisa nkarhi na switirhisiwa swa maphorisa. Hi kombela vanhu ku va va rhumeli nakambe na ku hangalasa mahungu ya vuxisi eka swiyenge swa mabulu, ku fikela loko va tiyisisile ntiyiso wa wona.

1.12. Khabinete yi lemukile hi ku vilela swinene swiviko swa vuhangalasi bya mahungu eka ‘tiimeyili leti pfuteke’ leti kumbeteriwaka ku khumbheka ka Vaholobye, vatirhi na mabindzu yo ka ya nga ri ya mfumo eka ku kumbetela ku endla swo homboloka.

Khabinete yi tshama yi tibohile hi ku hetiseka eka mafumele lamanene naswona hinkarhi lowu fanaka, yi tlhela yi lemuka leswaku vanhu hinkwavo va tekiwa va nga ri na nandzu ku fikela loko va tiyisisiwa ku va na nandzu hi ku ya hi Vumbiwa ra hina.

Khabinete yi khutaza hinkwavo lava nga na mahungu ya mayelana na ku endla swo homboloka kwihi na kwihi hi vatirhi va mfumo kumbe Vaholobye ku tivisa vuyimeri byo sindzisa nawu leswaku ku ta endliwa vulavisisi.

Ya swi tiva leswaku milandzu yin'wana se yi pfuriwile, naswona maphorisa ya le ku endleni ka vulavisisi lebyi faneleke. Hinkwavo lava khumbiwaka hi tiimeyili va khutaziwa ku tirhisana na vuyimeri byo sindzisa nawu.

Phuresidente Zuma u arile ku kumbeteriwa loku kandziyisiweke eka phephahungu ra Sonto leswaku u na yindlu eDubai eUnited Arab Emirates.

2. Swibohonkulu swa khabinete

2.1. Khabinete yi hlamuseriwile hi swiviko swa matirhele ya nhluvuko swa kotara ya vu 4 ya 2016/17 (Sunguti-Nyenyankulu 2017) eka masimekelo ya mivuyelo ya swirhangana.

Vulanguteri bya Khabinete eka masimekelo ya Rimba ra swa Maqhinga ra Nkarhi wa le Xikarhi wa 2014 ku fika hi 2019, swi vanga ku antswisiwa ka mphakelo wa vukorhokeri. Leswi swi hi tshineta ekusuhi na ku fikelela Xivono xa Kungu ra Nhluvukiso wa Rixaka (NDP) xa 2030.

Mfumo wu endlile nhluvuko lowukulu eku simekiweni ka mivuyelo ya swirhangana ya 14 na ku yisa emahlweni swikongomelo swa NDP. Mitlhontlho leyi khumbhaka ku simekiwa na nghingiriko lowu lavekaka ku antswisa mphakelo na yona yi tlhele yi langutisiwa.

GCIS yi hlanganisa tinhlengeletano ta ntlawa wa tinhlengeletano ta vuhangalasi bya mahungu, leswi languteriweke ku va kona ku suka hi ti 9 ku fika ti 18 Khotavuxika 2017. Xedulu leyi antswisiweke yi ta nghenisiwa eka www.gov.za.

3. Mitlangu leyi ta ka

3.1. Phuresidente Zuma u simekile N'hweti ya Vantshwa ehansi ka nkongomelo lowu nge “Lembe ra OR Tambo: Ku Antswisa ku Nyika matimba eka Ikhonomi ya Vantshwa”, na nhlengeletano ya Ntlawa wo Tirha wa Vantshwa wa Phuresidente. Leswi swi hlanganisile mfumo na varhangeri va mihlangano ya vantshwa, lava langutiseke hi vukheta nhluvuko wa ku antswisa ka ikhonomi ya vantshwa.

Vaholobye na Swandla swa Vaholobye va ta nghenelela eka migingiriko yo hambanahambana leyi kongomisiweke eka ku tlakusa nhluvukiso na ku nyika matimba eka vantshwa. Ntirho wo tlangela Siku ra Vantshwa ra Rixaka wu ta va kona eVentersdorp, eN’walungu-Vupeladyambu hi ti 16 Khotavuxika 2017.

Lembe leri ri fungha nkhuvo wo heta rin'wana lembe ra vu 41 ra Soweto Uprising naswona ku tlangela ku tirha tanihi xitsundzuxo xa leswaku vantshwa etikweni a va ri emahlweni eka Nyimpi ya hina.

Khabinete yi khutaza vantshwa hinkwavo ku nghenelela eka migingiriko ya Siku ra Vantshwa na ku tirhisa nseketelo na switirhisiwa hinkwaswo leswi mfumo wu endleke swi va kona ku antswisa swivono swa vona na ku antswisa ku nghenelela ka vona eka ikhonomi.

3.2. Nhlengeletano ya vantshwa ya mfumo wa muganga

Holobye wa Mfumontirhisano na Timhaka ta Xintu, Tat Des van Rooyen, u ta lulamisa Nhlengeletano ya Mfumo wa Muganga ku suka hi ti 19 ku fika hi ti 22 Khotavuxika 2017, ehansi ka nkongomelo lowu nge “Vantshwa va teka vulawuri bya nhluvukiso”. Nhlengeletano yi ta simeka Foramu ya Nhluvukiso wa Vantshwa wa Mfumo ya Muganga. 

Leswi swi ta kotisa vantshwa ku xopaxopa nhluvuko wa mfumo wa muganga eka ku humelela ka Pholisi ya Vantshwa ya Rixaka 2020. Swi ta tiyisa vutirhisano exikarhi ka mfumo, bindzu na vanhu va tiko eku hluvukiseni ka varhangeri va vantshwa eka ndhawu ya laha kaya.

3.3. Holobye wa Vutirhelamfumo na Vulawuri, Man. Faith Muthambi, u ta rhangela vurhumiwa bya Afrika-Dzonga ku nghenela eka Siku ra Vutirhelamfumo ra Afrika eKigali, Rwanda ku suka hi ti 21 ku fika hi ti 23 Khotavuxika 2017.

Nkongomelo wa lembe leri i: “Ku tumbuluxiwa ka Ntolovelo wa Mphakelo wa Vukorhokeri lowu Kongomisa eka Vanhu: Hi ku Tirhisana na Vantshwa va Cinco wa Afrika.” Nkongomelo wu nyika mikateko ku kambisisa hilaha vutirhelamfumo byi hlamuselaka na ku angula hakona eka ntolovelo wa mphakelo wa vukorhokeri lowu kongomisiweke eka vanhu lowu hlamuseriweke hi hilaha swilo swi endliwaka hakona sweswi.

4. Ku chavelela

4.1. Khabinete yi hundzisela ku chavelela ka yona eka ndyangu na vanghana va mukhandziyi loyi a loveke loko switimela swimbirhi swa Metrorail swi chayisana hi le mahlweni ekusuhi na xitichi xa le Elandsfontein Ekurhuleni na ku navela leswaku lava va vavisekeke eka nghozi va hola hi ku hatlisa.

Khabinete yi kombela ku lavisisiwa ka xivangelo xa nghozi ku va ku hatlisisiwa ku sivela ku humelela nakambe ka tinghozi toleto to herisa vutomi.

4.2. Khabinete yi hlangana na matiko hinkwawo ya misava eka ku sola swinene ku hlasela ka vutherorisi loku ka ha ku va ka kona eUnited Kingdom (UK). Ku hlasela, loku veke kona hi vusiku bya ti3 Khotavuxika 2017 eDorobeni ra London, ku koxile vutomi bya vanhu va nga ri vangani na ku siya van'wana va vavisekile.

Ku hlasela eLondon ku vile kona endzhaku ka mavhiki mambirhi ya ku hlaseriwa ka le Manchester, laha vaakatiko vo tala, ngopfungopfu vantshwa na vana, va lahlekeriweke hi vutomi bya vona.

Khabinete yi hundzisela ku chavelela ka yona eka mfumo na vanhu va le UK, ngopfungopfu mindyangu na varhandziwa va lava va loveke, na ku navelela lava va vavisekeke ku hola hi ku hatlisa.

4.3. Khabinete yi hundzisela ku chavelela ka yona eka ndyangu na vanghana va Phurof Babatunde Osotimehin, loyi a hundzeke emisaveni vhiki leri. Phurof Osotimehin a ri Mufambisinkulu wa Nkwama wa Vanhu wa Nhlangano wa Matiko.

A ri wa nkoka eku fambiseni timhaka ta rihanyo ra swa masangu na swirho swa mbeleko eAfrika eka malembe ya sweswi.

U tirhile a nga karhali ku tlakusa rihanyo ra swa masangu na swirho swa mbeleko na timfanelo ta vamanana na vantshwa eAfrika na misava hinkwayo. U rhangerile hi nkhinkhi eka timfanelo ta Vavasati lava rhandzanaka, Vavanuna lava rhandzanaka, Rimbewumbirhi, Rimbewu leri munhu a nga beburiwangiki na rona, vavanuna lava tsakelaka vavanunakulobye na Timbewu timbirhi to hambana.

4.4. Mabubutsa ya le kapa na mindzilo ya le knysna

Khabinete yi xiyaxiyile mabubutsa lawa ya nga khumbha tindhawu to tala ta le Kapa-Vupeladyambu na ku onhaka loku landzeleke. Khabinete yi rhumela ku chavelela ka yona eka mindyangu ya lava va lahlekeriweke hi vutomi na hi nhundzu hi nkarhi lowu wa timhangu; nhlayo yo hetelela leyi vikiweke i nhungu. Senthara ya Mafambiselo ya Nxungeto wa Mhangu ya le Kapa yi khutaziwa ku endla hilaha yi nga kotaka hakona ku hlayisa vutomi na nhundzu, ku katsa na ndhawu ya le Knysna laha ku nga na malangavi ya ndzilo. Hi rhamba vanhu ku landzelela tindlela ta vuhlayiseki. 

5. Ku hoyozele

5.1. Khabinete yi amukela xiboho xa Phuresidente Jacob Zuma ku thola Lieutenant General Lesetja Mothiba tanihi Khomixinara wo Khomela lontshwa wa Maphorisa ya Rixaka.

5.2. Khabinete yi hoyozela vatsutsumi na van'wamitlangu va hina ku va va langiwile eka mitlawa ya nhungu ya Masagwadi ya Mitlangu ya Lembe na lembe ya Rhijini ya 2017, leyi a rhurheriwile hi Afrika-Dzonga.

Huvo ya Mitlangu ya Nhlangano wa Matiko ya Afrika ya Rhijini 5 hi yin'wana ya tirhijini ta ntlhanu leti tshembiweke hi vutihlamuleri byo hluvukisa mitlangu ehansi ka Nhlangano wa Matiko ya Afrika.

Swirho swa rhijini i: Angola, Botswana, Lesotho, Malawi, Mozambiki, Namibia, Afrika-Dzonga, Swaziland, Zambia na Zimbabwe.

Wayde van Niekerk u hlurile eka N'wamitlangu wa wanuna wa Lembe
Caster Semenya u hlurile eka N'wamitlangu wa wansati wa Lembe
Anna Botha u hlurile eka Mudzaberi wa Lembe
Mamelodi Sundowns yi hlurile eka Xipanu xa Lembe.
 
5.3. Khabinete yi hoyozela vanhu va le Lesotho eka mihlawulo yo rhula na ku ya emahlweni yi hoyozela Holobyenkulu loyi a hlawuriweke Tat Thomas Thabane na vandla ra yena eka ku hlula eka mihlawulo.

6. Ku thoriwa

Ku thoriwa hinkwako ku ya hi ku tiyisisiwa ka mithwaso na ku basisiwa loku faneleke.

6.1. Mufambisi-Jenerali (DG): Ndzawulo ya Makunguhatelo, Nandzeleriso na Nhlahluvo wa Matirhelo, Man Nompumelelo Zandile Mpofu
6.2. Mufabisi-Jenerali (DG): Vutameri bya Mali ya tiko, Tat Dondo Mogajane.

Swivutiso: Man Phumla Williams 
Mufambisi-Jenerali wo Khomela (GCIS)
Nomboro yo tihlanganisa: 083 501 0139