Xitatimente xa Nhlengeletano ya Khabinete xa ti 23 Mudyaxihi 2018

Khabinete yi hlangenile hi Ravunharhu, 23 Mudyaxihi 2018, eTuynhuys, eKapa.

A. Xiyimo xa Khabinete eka Timhakankulu

1. Madzolonga lama yaka hi Rimbewu (GBV)

1.1. Khabinete yi sola hi matimba madzolonga ehenhla ka vavasati na vana. Milandzu leyi ya ha ku vaka kona sweswinyana ya Nonkululeko Mpanza na Nompumelelo Mhlongo eThokoza, Ekurhuleni; Katlego Joja eMamelodi, Tshwane; Promise Mthembu eKwaZulu-Natal; na Jabulile Nhlapo, xichudeni lexa le Unisa, yi tisa nkongomiso lowukulu eka mpimo wa madzolonga lowu chavisetaka vutomi bya vavasati na vana va hina. 

1.2. Khabinete yi hundzisa michavelelo ya yona leyikulu eka mindyangu na vanghana va vavasati na vana lava. Xiphiqo xa vugevenga ehenhla ka vavasati na vana xi lava hinkwerhu ka hina ku khumbeka hi ndlela yo gingiriteka eka ku lwisana na xona. 

1.3. Khabinete yi ya emahlweni yi tiyisa tiejensi to sindzisa nawu eka nyimpi ya ku yimisa GBV. Exikarhi ka Milawumbisi leyi pasisiweke eka Khabinete leyi nga hundza i Nawumbisi wa Ndzhundzhuluxo wa Mafambiselo ya Vugevenga wa 2018, lowu hundzuluxaka Nawu wa Mafambiselo ya Vugevenga, 1977 (Nawu wa 51 wa 1977). Nawumbisi wu ta ndlandlamukisa nxaxamelo wa milandzu ya swa masangu hi mayelana na vuchuchisi naswona hindlela yo tivikana swinene wu pfumelela milandzu ya swa masangu ku ya emahlweni ka tikhoto hambi ku ri endzhaku ka 20 wa malembe.    

1.4. Ku nghenelela loku ku ta engetela nhlayo ya magoza lama mfumo se wu ya tekeke. Ntsengo wa 54 wa Tisenthara ta Nhlayiso ta Thuthuzela etikweni hinkwaro ti pfuriwile ku tirha tanihi xitirhisiwa lexi nga na vukorhokeri hinkwabyo ku hunguta ku xanisiwa ka vumbirhi na ku hunguta nkarhi wa ku hetisisa milandzu ya swa masangu.

1.5. Mfumo wu simekile 75 wa Tikhoto ta Milandzu ya swa Masangu leti endleriweke hi xikongomelo xa ku tirhana hi ndlela yo tisa mbuyelo eka madzolonga ya swa masangu ehenhla ka vavasati. Ku yisa emahlweni, Vukorhokeri bya Maphorisa ya Afrika-Dzonga hi tumbuluxile 1 047 wa switirhisiwa leswi nyikeriweke vaxanisiwa eswitichini swa maphorisa etikweni hinkwaro ku rhurhela na ku pfuneta vaxanisiwa va GBV.

1.6. Vhiki ra Nsirhelelo wa Vana ri ta khomiwa kusuka hi siku ra 27 Mudyaxihi kufika ra 2 Khotavuxika 2018. Khabinete yi rhamba vatswari, vahlayisi na vaakandhawu ku tirhisana na tiejensi to sindzisa nawu ku sirhelela vana va hina. Khabinete yi tshikelele leswaku loko u ehleketelela leswaku n’wana wa wena wa kayivela, u fanele ku mangala xikan’wekan’we exitichini xa maphorisa xa le kusuhi na wena.

1.7. Hi fanele ku tirhisana tanihi rixaka leri rhandzaka ku rhula na ku va leri hlayisaka nawu ku tirhana na vugevenga hinkwabyo ehenhla ka vavasati na vana. Khabinete yi rhamba lava va tivaka hi vugevenga byihi kumbe byihi ehenhla ka vana ku bela riqingho eka nomboro ya mahala yo Pfuna hi swa Vana eka 0800 055 555 kumbe Riqingho ro Mangala Vugevenga eka 086 0010111. Loko u ri wansati loyi a nga eku xanisekeni kumbe loko u tiva wansati loyi a nga eku xanisekeni, nomboro ya mahala ya Senthara ya Ndzeriso ya GBV i 0800 428 428 kumbe (0800 GBV GBV). 

1.8. Khabinete yi rhamba hinkwerhu ka hina ku tirhisana ku endla swo tala ku sivela madzolonga ehenhla ka vavasati na vana, ku seketela lava poneke nxaniso na ku endla leswaku vaonhi va xupuriwa. I vutihlamuleri bya munhu un’wana na un’wana ku mangalela lava va vavisaka, va va tirhisaka hindlela yo homboloka na ku xanisa vavasati na vana ku endlela leswaku vaonhi va khomiwa na ku voniwa nandzu.

2. Ikhonomi

Khabinete yi amukela ku kula lokunene eka ku thoriwa ka madzanambirhi na magiditsevu wa mitirho leyi kombisiweke eka kotara yo sungula ya 2018, kusuka eka Mbalango wa Vatirhi wa Kotara na Kotara lowu wa ha ku humesiwaka hi Nhlangano wa Tinhlayonhlayo wa Afrika-Dzonga. Ku tlakuka eka ku thoriwa a ku hlohloteriwa hi mitlakuko eka tsevu wa 10 ra tiindasitiri. Mpimo wa vupfumalantirho exikarhi ka vanhu va ka hina lavatsongo, hambiswiritano, ku tama ka ha ri ehenhla eka 52.4%, laha ku nga na mpimo wa ku nghena entirhweni wa 12.2% ntsena. Khabinete yi rhamba tisekitara ta rixaka ku ya emahlweni ti tirhisana ku tirhana na vupfumalantirho bya vantshwa.

Hi moya wa ‘Thuma Mina – Send Me’ lowu hlohloteriweke hi Phuresidente Cyril Ramaphosa eka Mbulavulo wa yena Xiyimo xa Rixaka wo sungula hi Nyenyanyana 2018, Khabinete yi rhamba MaAfrika-Dzonga hinkwavo, ngopfungopfu sekitara leyi nga riki ya mfumo, ku pfuna ku tumbuluxa mitirho na ku vekisa laha tikweni ku endlela leswaku Maafrika-Dzonga vo tala va kota ku nghenisiwa eka ikhonomi.

3. Eneji

Khabinete yi amukela tanihi mpimo ku simekiwa ka Phurojeke ya Matimba ya Dyambu lama Hlengeletaneke ya Xina Solar One eKapa-N’walungu. I yin’wana ya nkombo wa Tiphurojeke ta Matimba ya Dyambu lama Hlengeletaneke leti nga ehansi ka Nongonoko wa Maxavelo ya Vahumesi va Matimba lava Tiyimelaka va Eneji leyi Vuyelerisekaka wa Ndzawulo ya Eneji. Pulanti ya Xina Solar One yi ta nyika eneji yo basa eka Eskom ehansi ka ntwanano wo xava matimba wa 20 wa malembe. Leswi swi ta hundzuka 95 000 ya miti ya Afrika-Dzonga leyi kumaka eneji yo basa, ngopfungopfu hi nkarhi ntlevuntlevu.

4. N’walungu-Vupeladyambu

4.1. Khabinete yi amukele xiviko xa vumbirhi kusuka eka Komiti ya Vaholobye (IMC) eka N’walungu-Vupeladyambu naswona yi enerisekile hi ndzima leyi khatsiweke eka ku tshamisekisa xifundzakulu.

4.2. Eka nhlengeletano ya yona leyi nga hundza, Khabinete yi pasise leswaku N’walungu-Vupeladyambu yi vekiwa ehansi ka Xiyenge xa 100 (1) xa Vumbiwa ra Rhiphabuliki ra Afrika-Dzonga ra 1996. Nakambe Khabinete yi engetele swirho swa IMC hi Vaholobye va Dyondzo ya Masungulo; Vutirhelamfumo na Vulawuri; Vutshamiso bya Vanhu; Nhluvukiso wa Vanhu; Vupfhumba; Timhaka ta Mbangu na Vutleketli. 

4.3. IMC yi komberiwile ku endla ntirho wo yisa emahlweni exifundzenikulu na ku tsundzuxa Khabinete eka leswaku hi tihi ta tindzawulo ta xifundzakulu lexi ti faneleke ku vekiwa ehansi ka Xiyenge xa 100 (1) (a) kumbe Xiyenge xa 100 (1) (b) xa Vumbiwa.

4.4. Hikwalaho ka ntirho lowu, Khabinete yi pasisile leswaku ntlhanu wa tindzawulo ta xifundzakulu ti fanele ku vekiwa ehansi ka Xiyenge xa 100 (1) (b):

• Hofisi ya Phirimiya;
• Ndzawulo ya Vuhlayiseki bya Vaakandhawu na Mafambiselo ya Vutleketli
• Ndzawulo ya Dyondzo ya Masungulo na Nhluvukiso wa Mitlangu;
• Ndzawulo ya Rihanyu; na
• Ndzawulo ya Mitirho ya Mfumo na Magondzo.

Ntlhanu wa tindzawulo ti ta fanela ku vekiwa ehansi ka xiyenge xa 100(1) (a):

• Ndzawulo ya Timali, Ikhonomi na Nhluvukiso wa Mabindzu;
• Ndzawulo ya Mfumo wa Miganga na Vutshamiso bya Vanhu;
• Ndzawulo ya Nhluvukiso wa Matikoxikaya, Mbangu na Vurimi;
• Ndzawulo ya Nhluvukiso wa Vanhu; na
• Ndzawulo ya Vupfhumba. 

Khabinete yi pasise leswaku ntsalelano lowu lavekaka wu rhumeriwa Huvo ya Rixaka ya Swifundzakulu na leswaku mbulavurisano na vakhomaxiave lava faneleke eN’walungu-Vupeladyambu wu fanele ku endleka. Ntirho wo lavisisa wa Ntlawa wa Vululami, Nsivelo wa Vugevenga na Nsirhelelo wu ta ya emahlweni eka timhaka hinkwato leti ti lavaka tiejensi to sindzisa nawu ku nghenelela.

5. Vuxaka bya Matiko ya Misava

5.1. Khabinete yi sole swinene swiendlo swa nswirhi wa tihanyi leswi endliweke hi mavuthu lama hlomeke ya Israele ku xaxamela na ndzilakana wa Gaza, leswi vangeke mafu ya nhlayo leyikulu ya vaaki. Loko ku tekeriwa enhlokweni mukhuva lowu nga hlawuliki na ku va wo tivikana eka nhlaselo wa Israele lowu wa ha ku vaka kona, mfumo wa Afrika-Dzonga wu teke xiboho xa ku vuyisa Muyimeri wa Tiko Sisa Ngombane kufikela nkarhi wolowo.

5.2. Khabinete yi rhamba Vuthu ra Vusirheleri ra Israele ku huma eGaza Strip na ku herisa mihlaselo ya tihanyi na ku va leyi onhaka etindhawini ta Palesitina. Swiendlo swa vona swa ntolovelo swi tisa nakambe xirhalanganyi eka xitshunxo xa nkarhi hinkwawo xa ntlimbo, lexi xi faneleke ku ta hi xivumbeko xa mifumo mimbirhi, Palesitina na Isirayele, ku va ya hanyisana hi ku rhula.

5.3. Khabinete yi tshikelele swirhambo leswi endliweke hi mifumo yo tala leyi nga swirho swa Nhlangano wa Matiko eka vulavisisi lebyi tiyimelaka eka ku dlayeteriwa loku, hi xikongomelo xa ku endla lava nga na vutihlamuleri va tihlamulela.

6. Vukhamba bya Mali leyi nga eku Fambisiweni (CIT)

Khabinete yi vilerisiwa swinene hi ku tumbuluka hi vuntshwa ka vukhamba bya CIT naswona yi alana na vugevenga lebyi endliwaka erivaleni ku ri hava tingana. Hi ya emahlweni hi hoyozela tiejensi to sindzisa nawu eka angulo wa tona wa xihatla eka ku khoma vaehleketeleriwa naswona hi khensa vaaki lava va pfuneke vasindzisi va nawu eka ku khomiwa loku.

Vaaki lava va nga va na vuxokoxoko bya le masungulweni va khutaziwa ku pfuna na ku tihlanganisa na tiejensi to sindzisa nawu.

B. Swiboho swa Khabinete

7. Khansele ya Mabindzu lama nga ehansi ka Vun’wini bya Mfumo ya le Hofisini ya Phuresidente (PSEC)

Khabinete yi pasise ku tumbuluxiwa ka PSEC leyi mutshamaxitulu wa yona ku nga ta va Phuresidente Ramaphosa. Swipimelo swo angarhela swa nkongomiso i ku yimisa hi vuntshwa mabindzu lama nga ehansi ka vun’wini bya mfumo (ti-SOE) tanihi switirho leswi vuyerisaka swa nhluvukiso wa ikhonomi.

PSEC yi ta nyika vuangameri bya xipolitiki na mafambiselo ya swa maqhinga. Exikarhi ka nkongomiso wa yona ku ta va ku tiyisa rimba leri fumaka ra ti-SOE na ku tiyisisa leswaku ku nghenelela ko karhi ka simekiwa ku tshamisekisa tikhamphani leti.

Vuxirho bya PSEC byi ta katsa Vaholobye lava khumbekaka, vativikulu, vatirhi na vaaki lava nga na ntsakelo wo fana. Mavito ya swirho swa PSEC ya ta tivisiwa endzhakunyana ka nkarhi. PSEC yi ta aka ehenhla ka ntirho lowu tirhiweke hi IMC – SOE leyi yi vumbiweke hi Nyenyanyana 2015, leyi mutshamaxitulu wa yona ku nga Xandla xa Phuresidente.

8. Khabinete yi pasise Pholisi ya Nhundzu ya Vutumbuluxi (IP) ya Rhiphabuliki ra Afrika-Dzonga-Xiyenge xa 1. Pholisi yi katsile mavonelo kusuka eka swibumabumelo na miandlalo ya vakhomaxiave. Yi angula eka xirhambo xa Kungu ra Nhluvukiso ra Rixaka (NDP) eka ntshikelelo lowukulu eka maendlelo lamantshwa, matshovelelo lama antswisiweke na vuhlongorisi bya matimba swinene bya ikhonomi ya vutivi.

Xiyenge xa I xa Pholisi ya IP xi leteriwa exikarhi ka swin’wana hi Vumbiwa, NDP, Kungukulu ra Swidzidziharisi ra Rixaka, Rimba ra Pholisi ya Vumaki ra Rixaka na maendlelo yo hambanahambana ya Kungu ra Matirhelo ra Vumaki ra Rixaka.

Ri ta tirha tanihi xitirho xa pholisi xa nkoka eka ku kondletela maendlelo lamantshwa, vuhundziseri bya thekinoloji, ndzavisiso na nhluvukiso, mpaluxo wa vutumbuluxi, nsirhelelo wa vatirhisi, nhluvukiso wa vumaki na, hi ku angarhela swinene, ku kula ka ikhonomi.

9. Khabinete yi pasise ku amukeriwa ka Ntwanano eka Ntshimbiso wa Matlhari ya Nyutliliya hi Palamende. Ntwanano lowu i mahetelelo ya pfhumba ra ximunhu eka matlhari ya nyutliliya lowu  simekiweke hi 2010. I ku nghenelela ka swa maqhinga eka xiyenge xa ku nga hlomi matlhari ya nyutliliya na ntshwukiselano wa mahlo wa nkarhi wo leha eka mikanerisano ya ku nga hlomi matlhari ya nyutliliya wa matikonyingi.

Ntwanano wu fambelanisiwile hi vutalo na tipholisi ta ku nga hlomi matlhari ta nkarhi wo leha ta Afrika-Dzonga, milawu ya le tikweni na miboheko ya matiko ya misava.

10. Khabinete yi pasise Ndzhundzhuluxo wa Ntwanano eka Nsirhelelo wa Miri wa Matheriyali wa Nyutliliya, ku andlariwa ePalamende.

Ntwanano eka Nsirhelelo wa Miri wa Matheriyali wa Nyutliliya i xitirho xa matiko ya misava lexi bohaka hi xinawu eka xiyenge xa nsirhelelo wa miri wa matheriyali wa nyutliliya. Ntwanano lowu hundzuluxiweke hi mpimo wa koka eka matshalatshala ya matiko ya misava ku antswisa nsirhelelo wa miri wa timatheriyali na switirhisiwa swa nyutliliya hi ku veka mipimo yo fana ya nsirhelelo.

Wu angarhela, exikarhi ka swin’wana, nsirhelelo wa miri wa matheriyali eka ntirho wa le tikweni, vuhlayiselo na vutleketli, na nsirhelelo wa timatheriyali na switirhisiwa swa nyutliliya ehenhla ka ku onhiwa.

11. Khabinete yi pasise ku rhurhela hi ku hlanganela ka Mihlangano ya Mavuthu lama Hlomeke ya Khomferense ya Matiko ya Misava ya Valavisisi va Swivilelo swa Vaaki ya vu 10, hi Hofisi ya Mulavisisi wa Swivilelo swa Vaaki wa Masocha, leyi yi xeduriweke ku va kona hi Nhlangula 2018.

Lexi i xiendleko xa lembe na lembe xa Senthara ya Vulawuri bya Xidemokirasi xa Mavuthu lama Hlomeke, leyi kumekaka eGeneva, Switzerland, naswona ku ta va rosungula ku rhurheriwa hi nhlanganelo eAfrika.

C. Milawumbisi

12. Khabinete yi pasise Nawumbisi wa Ndzhundzhuluxo wa Swikimi swa Vutshunguri wa 2018 ku kandziyisiwa eka Gazete ya Mfumo leswaku vaaki va nyika mavonelo.

Nawumbisi lowu wu hundzuluxa Nawu wa Swikimi swa Vutshunguri wa 1998 (Nawu wa 131 wa 1998) ku wu fambelanisa na Mpfapfarhuto wa Tirhele ra Mfumo ra Ndzindzakhombo wa Rihanyu wa Rixaka (NHI) na Nawumbisimpfapfarhutwa wa Nkwama wa NHI. Nawumbisi wu lava, exikarhi ka swin’wana, ku antswisa vulawuri wa bya indasitiri ya swikimi swa vutshunguri na ku tlhela wu fambelanisa rimba ro lawula eka ku cinca loku veke kona eka malembexikhume lama nga hundza eka sekitara leyi. 

Nawumbisi lowu wu ta tlhela wu tiyisisa leswaku vavuyeriwa va sirheleriwa ku antswa naswona wu ta kondletela mfikelelo wo antswa wa timali ta rihanyu leti humaka eka swiyenge leswi nga riki swa mfumo.

13. Khabinete yi pasise ku andlariwa ka Nawumbisi wa Ndzhundzhuluxo wa Swikweleti swa Mfumo wa 2018 ePalamende. Nawumbisi lowu wu hundzuluxa Nawu wa Swikweleti swa Mfumo wa 1957. Wu lulamisela xivumbeko xa hakelo hinkwayo ya swikoxo ehenhla ka Mfumo leswi vangiweke hi vutshunguri bya xidokodela lebyi hoxekeke bya vanhu hi vatirhelamfumo. Leswi swi ta lulamisela ntshikelelo lowu hungutekeke wa tihakelo ta xumakulu eka mipimanyeto ya swibedhlele swa mfumo.

Mihundzuluxo leyi yi ta engetela swipfuno swa timali leswi kumekaka eka swibedhlele swa swifundzakulu ku nyika vukorhokeri bya nhlayiso wa swa rihanyu.

14. Khabinete yi pasise nkandziyiso wa Nawumbisi wa ku Cinca ka Maxelo wa Rixaka wa 2018 ku va vaaki va nyika mavonelo. Nawumbisi wu pfumelela ku fambelanisiwa ka tipholisi leti ti hlohlotelaka angulo wa ku cinca ka maxelo wa Afrika-Dzonga. Wu ta tiyisisa ku cinca ka tiko kuya eka ikhonomi ya khaboni ya le hansi na ya maxelo lama kondzelelaka.

Leri i goza ro engetela eka matshalatshala ya Afrika-Dzonga ku tirhisa Pholisi ya Angulo wa ku Cinca ka Maxelo ya Rixaka ku kondletela nhluvukiso lowu yisekaka emahlweni na ku humelerisa mfanelo ya mbangu lowu nga vavisiki rihanyu kumbe ku hanya kahle, tanihilaha swi hlayisiweke hakona eka Vumbiwa.

15. Khabinete yi pasise ku andlariwa ka Nawumbisi wa Ndzhundzhuluxo wa Mafambiselo ya Vugevenga wa 2018, lowu wu hundzuluxaka Nawu wa  Mafambiselo ya Vugevenga wa 1977 ku nghena ePalamende.

Nawumbisi wa Ndzhundzhuluxo lowu ringanyetiwaka wu ta ndlandlamukisa nxaxamelo wa milandzu ya swa masangu hi mayelana na vachuchisi naswona wu ta endla leswaku swihehlo swi rhwexiwa hambiloko ku ri endzhaku ka 20 wa malembe. Mihundzuluxo leyi yi ta humelerisa vuavanyisi bya Khoto ya le Henhla ya Gauteng-Dzonga eka nandzu wa Levenstein.

Nandzu wu tivise Xiyenge xa 18 xa Nawu wa Mafambiselo ya Vugevenga wa 1977 tanihilexi xi nga fambisaniki na Vumbiwa naswona lexi nga riki enawini kufika eka mpimo lowu xi sivelaka, eka swiyimo hinkwaswo, mfanelo ya ku endla vuchuchisi bya milandzu ya swa masangu hinkwayo, handle ka leyi yi xaxametiweke eka xiyenge xa 18 (f), (h) na (i) xa Nawu lowu endzhaku ka ku hundza ka 20 wa malembe kusukela nkarhi lowu nandzu lowu wu endliweke hawona.

Mihundzuluxo yi ta kotisa Vulawuri bya Vuchuchisi bya Rixaka ku va na mavonelo yo anama swinene eka ku endla vuchuchisi eka milandzu ya swa masangu hi ku ya hi Kavanyisa ka2 ka Vumbiwa.

D. Swiendleko leswi nga eku teni

16. Ndzetelo wa Malembexidzana ya Siku ra Afrika ra Nelson Mandela

Phuresidente Ramaphosa u ta andlala Ndzetelo wa Malembexidzana ya Siku ra Afrika ra Nelson Mandela eka Khomferense ya Mpfuxelelo wa Afrika, hi siku ra 24 Mudyaxihi 2018 eInkosi Albert Luthuli International Convention Centre eDurban.

Xiendleko xi vumba xiphemu xa ku tsundzukiwa ka malembexidzana ka lembe hinkwaro ka vutomi bya Phuresidente wa hina wa xidemokirasi wo sungula Tatana Nelson Rolihlahla Mandela na Mfungho wa Nyimpi Manana Albertina Nontsikelelo Sisulu, loku nga eku endlekeni etikwenikulu na misava hinkwayo.

17. Siku ra Afrika

Siku ra Afrika ri tlangeriwa lembe na lembe hi siku ra 25 Mudyaxihi etikwenikulu hinkwaro ku fungha ku simekiwa ka Nhlangano wa Vun’we bya Afrika – lowu sweswi wu tivekaka tanihi Yuniyoni ya Afrika – hi lembe ra 1963. I ku tlangeriwa ka ku hambanahambana ka Afrika na xirhambo xa vun’we etikwenikulu.

Afrika-Dzonga yi tlangela Siku ra Afrika hi nkhuvu wa n’hweti hinkwayo wa N’hweti ya Afrika wa migingiriko leyi tlangelaka na ku dyondzisa, leyi nga na mivuyelo ya xipolitiki na ya ximunhu na xiikhonomi eka vanhu va Afrika-Dzonga na Tikokulu. Nkongomelo wa N’hweti ya Afrika hi lowu: “Lembe ra Nelson Mandela – Ku Aka Afrika yo Antswa na Misava yo Antswa”.

E. Mahungu

18. Michavelelo 

Khabinete yi hundzise michavelelo ya yona eka ndyangu na vanghana va sirha nghwazi mutekaswifaniso tlhelo muamukeri wa Risiva ra Rixaka ra Ikhamanga, Tat Sam Nzima, loyi a tirhiseke khamera ya yena ku paluxa tihanyi ta mfumo wa xihlawuhlawu. U ta tsundzukiwa hikwalaho ka xifaniso xa mfungho xa Hector Pieterson‚ hi siku ra 16 Khotavuxika 1976, lexi sindziseke misava ku lemuka na ku teka goza ehenhla ka mfumo wa xihlawuhlawu xa tihanyi.

Khabinete yi hundzisa ku tsana lokukulu na michavelelo ya yona eka ndyangu wa Dok Phillip Nchipi Tabane, loyi a hundzeke emisaveni endzhaku ka vuvabyi bya nkarhi wo leha hi siku ra 18 Mudyaxihi 2018. Tanihi xirho lexi sunguleke xa Malombo Jazzmen, a ri un’wana wa swiyimbeleri leswi nga na talenta swinene swa Afrika-Dzonga.

Khabinete yi hundzisa michavelelo ya yona eka ndyangu na vanghana va Tat Sonwabo Eddie Funde loyi a ri khale ka Muyimeri wa Afrika-Dzonga eJarimani na Mutshamaxitulu wa Huvo ya Nhlangano wa Vuhaxi wa Afrika-Dzonga (SABC).

Khabinete yi vilerisiwa swinene endzhaku ka mafu ya swinhwanyetana swimbirhi leswi swi dlaweke endzhaku ka loko khumbi ri hirimukile eDurban. Hi hundzisa michavelelo ya hina yo huma embilwini eka mindyangu ya swona.

19. Vuhoyozeri

Khabinete yi hoyozela Vusumuzi Ndlovu loyi a kumeke xiyimo xa vunkombo eka masagwati ya Musweki Lontsongo wa S. Pellegrino wa 2018 lama ha ku vaka kona eMilan. Mfikelelo wa yena wu endlile Afrika-Dzonga yi tinyungubyisa.

Khabinete yi hoyozela nghwazi ya Federexini ya Xibakele ya Matiko ya Misava (IBF), ya Tingwenya ta Nhlangano wa Xibakele wa Misava (WBA) na ya ntikonhongani wa lavatsongo wa Magazini wa Ring leya ha ku rhwexiwaka xidlodlo Hekkie "Hexecutioner" Budler, loyi a veke MuAfrika-Dzonga wo sungula ku kuma swidlodlokulu swa misava swimbirhi xikan’we endzhaku ka ku hlula eka swidlodlo wa ntikonhongani swa lavatsongo swa IBF na WBA.

F. Ku thoriwa

Ku thoriwa hinkwako ku ta fanele ku landzelela ntiyisiso wa mithwaso na mbhasiso lowu faneleke

20. Man Boitumelo Mosako tanihi Muofisirinkulu wa Timali eka Bangi ya Nhluvukiso ya Afrika-Dzonga.

21. Valawuri lava nga riki xiphemu xa vurhangerinkulu va Huvo ya Bangi ya Nhluvukiso wa Misava na Vurimi:

a. Tat Mabotha Arthur Moloto (ku thoriwa hi vuntshwa na ku va Xandla xa Mutshamaxitulu);
b. Man Dudu Hlatshwayo (ku thoriwa hi vuntshwa na ku va Xandla xa Mutshamaxitulu);
c. Man Susan Ann Lund (ku thoriwa hi vuntshwa);
d. Tat Matome Sydney Makgoba ; na
e. Dok Steven Thomas Cornelius.

22. Huvo ya Vupfhumba ya Afrika-Dzonga:

a. Dok Tanya Ethel Abrahamse (ku thoriwa hi vuntshwa);
b. Tat Enver Duminy (ku thoriwa hi vuntshwa);
c. Man Michelle Julie Constant (ku thoriwa hi vuntshwa);
d. Tat Thebeetsile Ikalafeng (ku thoriwa hi vuntshwa);
e. Tat Yacoob Abba Omar (ku thoriwa hi vuntshwa);
f. Tat Monwabisi Peter Fandeso (Mutshamaxitulu);
g. Man Pamela Bulelwa Yako;
h. Man Kathleen Elizabeth Rivett-Carnac;
i. Man Dawn Elizabeth Robertson;
j. Tat Ravi Nadasen;
k. Man Lindiwe Sangweni-Siddo;
l. Tat Mohamed Baba; na
m. Man Nomzamo Bhengu (muyimeri wa Ndzawulo ya Vupfhumba).

23. Tat Dinizulu Kumalo Percival Sechemane tanihi Muofisirinkulu wa Vurhangerinkulu (CEO) wa Rand Water.

24. Gqwethankulu (Dok) Seswantsho Godfrey Lebeya tanihi Nhloko ya Rixaka ya Ndzawulotsongo eka Vulavisisi bya Vugevenga lebyi nga Xirhangana.

25. Tat Goodman Ntandazo Vimba tanihi CEO eka Muyimeri wa Nseketelo wa Swimakiwakulu swa Masipala eka Ndzawulo wa Mafumelo ya Ntirhisano na Timhaka ta Xikaya.

26. Tat Lindokuhle Cedric Mkhumane tanihi Xandla xa Mulawuri-Jenerala: Nhluvukiso wa Mabindzu na Vun’wamabindzu, eka Ndzawulo ya Nhluvukiso wa Mabindzu Lamatsongo.

27. Tat Phakamani Hadebe tanihi Murhangerinkulu wa Ntlawa wa Eskom Holdings SOC Ltd (Eskom) na khale ka xirho (Mulawuri wa Vurhangerinkulu) xa Huvo.

28. Valawuri lava nga riki xiphemu xa vurhangerinkulu eka Huvo ya South African Express:

a. Man Mmakeaya Magoro Tryphosa Ramano (Mutshamaxitulu);
b. Tat Ronald Ozzy Lamola;
c. Tat Thulani Matiki Norman Kgomo;
d. Man Thandiwe January-McLean;
e. Tat Kugan Harikrishna Thaver;
f. Tat Bongisiwe Mpondo;
g. Man Hlengiwe Thandeka Makhathini;
h. Dok Thabi Leoka;
i. Tat Ahmed Ismail Bassa; na
j. Tat Trevor Abrahams (ku thoriwa hi vuntshwa).

29. Valawuri lava nga riki xiphemu xa vurhagerinkulu eka Huvo ya Transnet:

a. Tat Popo Molefe (Mutshamaxitulu);
b. Man Mpho Emily Letlape;
c. Tat Louis Leon von Zeuner;
d. Man Ursula Nobulali Fikelepi;
e. Man Dimakatso Catherine Matshoga;
f. Man Ramasela Joyce Ganda;
g. Phurof Edward Christian Kieswetter;
h. Tat Aluwani Percy Ramabulana;
i. Dok Fholisani Sydney Mufamadi;
j. Man Vivien McMenamin;
k. Gqwethankulu Oupa Motaung; na
l. Man Gratitude Ramaphaka.

Swivutiso:
Phumla Williams
(Muvulavuleri wo Khomela wa Khabinete)
Selifoni: 083 501 0139