Khabinete yi hlengeletane hi Ravunharhu, 7 Hukuri 2018 eTuynhuys eKapa. 

A.  Xiyimo xa Khabinete eka timhakakulu

1. Samiti ya swa Timhaka ta Madzolonga lama Simekiweke eka Rimbewu na ku Dlayiwa ka Vavasati leyi rhangeriweke hi Phuresidente

1.1. Khabinete yi amukela ku jekanekisana loku nga va na ku humelela ka Samiti ya swa Timhaka ta Madzolonga lama Simekiweke ekaRimbewu na ku Dlayiwa ka Vavasati leyi rhangeriweke hi Phuresidente leyi a yi khomiwe hi siku ra 01 na 02 Hukuri. Samiti leyi yi tiyisisile xihatla xa ku fikeleriwa ka ntwanano wa ku tirhana na xiphiqo xa madzolonga lama simekiweke eka rimbewu, xihlawuhlawu ehenhla ka vaxisati na ku nga ringani ka rimbewu. 

1.2. Mfumo wu twananile ku endla nkambisiso wa makungu ya rixaka ku herisa madzolonga lama simekiweke eka rimbewu na nhluvukiso wa Kungu ra Matirhelo ra Rixaka hi mayelana na madzolonga lama simekiweke eka rimbewu. Wu ya emahlweni wa ha tiyimisele ku tirhisana na vanhu hinkwavo lava nga na xiave ku vona leswaku hi hunguta tilevhele ta madzolonga lama simekiweke eka rimbewu hi lakukulu, naswona emakumu hi ma herisa. 

1.3. Khabinete yi rhamba MaAfrika-Dzonga hinkwawo ku tirhisana ku tisa ku cinca lokukulu ka mavonelo, mitolovelo na mihlangano ku herisa madzolonga ehenhla ka vavasati. 

2. Vuvekisi

2.1. Khabinete yi amukela Khomferense ya swa Vuvekisi leyi nga va na ku humelela leyi veke kona hi Nhlangula eSandton, eJoni. Khomferense ya swa Vuvekisi yi olovisele Afrika-Dzonga ku hlengeleta kutlula R290 wa tibiliyoni ta ku tiboha ku vekisa loku humaka eka tisekitara to hambana ta ikhonomi. Leswi swi tatisa eka ku tshembisa loku tlulaka R400 wa tibiliyoni loku amukeriweke hi nkarhi wa pfhumba ro vekisa leri a ri huma eka vurhumiwa byo hlawuleka na lebyi humaka eka matiko yo hambana hi nkarhi wa tendzo ta mfumo. 

2.2. Khomferense a yi endzeriwile hi kutlula 1000 wa varhumiwa, lava a va huma eka matiko yo tlula 35. Moya wa yona a wu nyanyula swinene, naswona tiko ra ka hina ri kombise swivandlanene swa vuvekisi na mapfhumba ya tipholisi lawa ma pfunaka ku tumbuluxa mbangu wa vuvekisi lowu nga na xinghana. 

2.3. Khabinete yi hoyozela xipanu lexi tirheke eka Khomferense, naswona yi langutela ku amukela swiviko swa vuxokoxoko lebyintshwa swa nkarhi na nkarhi hi mayelana na matirhisele ya vutiboheleri lebyi endliweke. 

2.4. Loko Afrika-Dzonga na Afrika hinkwayo yi ya emahlweni no kurisa ikhonomi ya tikokulu, Khabinete yi tlhela yi amukela Foramu ya swa Vuvekisi ya Afrika yo sungula leyi sweswi yi nga eku humeleleni kufikela hi siku ra vu9 Hukuri, eJoni. Foramu ya swa Vuvekisi ya Afrika a yi rhambiwile hi Bangi ya Nhluvukiso ya Afrika. Yi kongomise ku aka ehenhla ka ku humelela loku nga kona sweswi hi ku hlanganisa vavekisi lava humaka eka mfumo na lava humaka eka mihlangano leyi nga riki ya mfumo ku pfula gondzo rintshwa eka Tikonklu ra Afrika hinkwaro. 

2.5. Khomferense ya G20 ya Afrika leyi ya ha ku khomiwaka yi tlhela yi hlohlotela ku kula ka swivandlanene swa hina hi ku tirhisa ku vutiboheleri byo hambanahambana lebyi tlakusaka vuvekisi lebyi nga riki bya mfumo na ku nghenelela eka swa ikhonomi ka mifumo ya Afrika tanihi xiphemu xa Ntwanano hi Pfhumba ra Afrika. Ntwanano hi Pfhumba ra Afrika wu fambisiwa xikan’we hi Afrika-Dzonga na Jarimani hi ku tirhisa Ntlawa wo Tsundzuxa wa Afrika. 

2.6. Khabinete yi tlhele yi amukela ku simekiwa ka R50 wa timiliyoni loku ka ha ku va kona ka ndhawu ya tifeme ya Phaka ya Tifeme ya Phuthaditjhaba ya R50 wa timiliyoni leya ha ku simekiwaka eFree State leyi nga ta tlakusa ku tumbuluxiwa ka tifeme no tlakusa ku tumbuluxiwa ka mitirho na ku kula emigangeni eka xifundzankulu lexiya. 

2.7. Khabinete ya ha tshemba leswaku ku nghenelela loku ekuheteleleni ku ta sungula ku hunguta mitlhontlho ya ku pfumaleka ka mitirho leyi nga langutana na tiko, hi ku tisa moya wo tshemba na ntshembo. 

3. Ku tumbuluxiwa ka mitirho

3.1. Mfumo wu tlakusa matshalatshala yo tumbuluxela vantshwa na MaAfrika-Dzonga hi ku angarhela mitirho yo tala, lama kongomiseke eka tiikhonomi ta le malokixini na le matikoxikaya, na mabindzu ya vavasati na vantshwa lava va talaka ku rhwala mpingu wa mitiyiso ya ikhonomi leyi tlhontlhaka. 

3.2. Khabinete ya tshemba leswaku mpako wa magoza yo pfuxeta ikhonomi, lawa ma nga ta nghenisa R50 wa timiliyoni eka tisekitara ta nkoka to fana na ta swa vurimi, swimakiwakulu swa vaaki, tiikhonomi ta le malokixini na le matikoxikaya, wu ta nyika nhlohlotelo lowu faneleke wa ku tumbuluxiwa ka mitirho na mpfuxeto wa ikhonomi leyi nga hetaka nkarhi wo leha. 

3.3. Leswi swi tatisela eka mivuyelo leyi tirhisekaka ya Samiti ya swa Mitirho laha mfumo, mabindzu na vatirhi va tiboheke ku: xava swimakiwa swa laha ndzeni ka tiko; ku tirhisa maendlelo yo tikarhata swinene yo tlakusa nxaviselo-vambe; ku nghenelela eka ku hangalasiwa ka swimakiwa swa vurimi no seketela mabindzu lamatsongo na ya le xikarhi ku tlakusa mitirho. 

3.4. Khabinete ya tshemba leswaku ku nghenelela loku i ka nkoka eka ku ololoxa leswi kumiweke eka Ndzavisiso wa swa Nhlayokulu ya Vatirhi wa Kotara hi Kotara eka kotara ya vunharhu ya 2018, lowu kombiseke leswaku ku kula eka ku thoriwa xikan’we na ku tlakuka ka nhlayo ya vanhu lava nga tirhiki. Eka nkarhi wa tin’hweti tinharhu, mitirho ya 92 000 yo tatisela yi tumbuluxiwile. Hambiswiritano, hikwalaho ka vanhu lava lavaka mintirho va kwalomu ka 131 000 lava a va hele ntamu eka nkarhi lowu nga hundza va tlhele va nghena eka makete wa vatirhi eka kotare leyi, mpimo wa mpfumaleko wa ntirho na wona wu tlakuke hi 0.3 wa poyinti ya tiphesente wu ya eka 27.5 wa tiphesente. 

3.5. Hi ku ya hi Tinhlayonhlayo ta Afrika-Dzonga, ku kula ka ku thoriwa ku ve kona eka vukorhokeri bya swa mabindzu, mabindzu na vuaki, loko ku lahlekeriwa hi mitirho ku ve kona eka swa migodi, vumaki, vutleketli na le mitini. Ku thoriwa eka sekitara ya ximfumo ku tsongaharile, kasi mitirho eka sekithara leyi nga riki ya mfumo yi kurile. 

4. Anivhesari ya vu20 ya Nawu wa Mphikizano 

4.1. Khabinete yi lemuka leswaku Nawu wa Mphikizano wu fikelele lembe ra vu20 kusukela loko wu sungule ku tirha hi 1998. Eka malembe ya 20 lama nga hundza, vulawuri bya mphikizano byi ve na ku humelela lokukulu swinene eka ku lwisana na ku twanana ku tlakusa minxavo ka vamaki na vaxavisi, matirhiselo yo biha ya ku va lava xaveriwaka ngopfu emakete na ku sirheleriwa ka ku tsakela ka vaaki loko ku va na ku hlangana. Mfumo wu nyike kutlula R8 wa tibiliyoni ta mixupulo eka tikhamphani leti tluleke Nawu lowu. Ndzawulo ya swa Nhluvukiso wa Ikhonomi, hi ku tirhisa magoza lama nga eka Nawu wa Mphikizano, yi endle ku tlula R5 wa tibiliyoni ta nkwama wo hlawuleka ku tlakusa mabindzu lamatsongo, vahangalasi va swimakiwa na ku nghena ka van’wamapurasi va vantima eka ikhonomikulu. 

4.2. Khabinete yi hoyozela valawuri va mphikizano eka ntirho lowu va wu tirheke ku pfulela vanhu lavantshwa lava khumbekaka ikhonomi no tlakusa ku endliwa ka mabindzu na mphikizano. 

5. Nhlengeletano ya vu18 ya Khansele ya Vaholobye ya Indian Ocean Rim Association

5.1. Khabinete yi hoyozela Ndzawulo ya Vuxaka bya Matiko ya Misava na Ntirhisano ku va yi rhurhele Nhlengeletano ya vu18 ya Khansele ya Vaholobye (COM) ya Indian Ocean Rim Association (IORA) leyi nga va na ku humelela leyi a yi khomeriwe eDurban, eKwaZulu-Natal hi siku ra 02 Hukuri 2018 ehansi ka nkongomelo: “Ku Vumba Vun’we bya Vanhu va Afrika, Asia, Australasia na Middle East hi ntirhisano lowu antswisiweke kuma ku Rhula, Ntshamiseko na Nhluvukiso lowu Yisekaka Emahlweni”. 

5.2. Wun’wana wa mivuyelo ya nhlengeletano ya IORA ya vu18 a ku ri Xihlambanyo xo Hlawuleka hi ku xixima Phuresidente Nelson Mandela loyi a nga un’wana wa vasunguri va IORA. Leswi swi endle leswaku ku tumbuluxiwa “nongonoko wa ntirhodyondzo wa ‘Va na Ndzhaka’ wa IORA Nelson Mandela” lowu languteriweke ku simekiwa ximfumo hi Mawuwani 2019. Pfhumba leri ri kongomise eka ku nyika vantshwa va IORA matimba na vuswikoti bya ntokoto wa ntirho eka swiyenge swa vona swo hambana swa dyondzo. 

6. Ku lwisana na vugevenga

6.1. Khabinete yi amukela Yuniti yo Lwisana na Vugevenga bya Mitlawa leyi ya ha ku simekiwaka eHanover Park eKapa-Vupeladyambu hi Phuresidente Cyril Ramaphosa. Ku nghenelela loku engeteriweke hi mfumo loku ku ta pfuna swinene eka ku tirhana kahle ka ku lwisana na vugevenga bya mitlawa na vugevenga lebyi fambelanaka na swidzidziharisi lebyi hlaselaka vaakitiko.

6.2. Yuniti leyi yi na swirho leswi leteriweke eka ku tirhana na swiyimo swa nxungeto wa le henhla tanihileswi swi humaka eka Tactical Response Team, va tlhela va tiveka tanihi Mabereta, maphorisa lama tirhaka ntirho wo hlawuleka xikan’we na yuniti yo nghenelela ya tiko hinkwaro. Eka ku lava ku lwisana na vugevenga, ku nghenelela loku rhangeriweke hi mfumo ngopfungopfu ku yise ku nghenelela loku nga ta yisiwa etikweni hinkwaro. 

6.3. Khabinete yi kombela vaakitiko ku tirhisana na tiejensi to sindzisa nawu ku hlayisa vuhlayiseki na nsirhelelo leswi nga swa nkoka eka ku hluvukisa muganga wun’wana na wun’wana. Ya ha tiyimisele eka ku vona leswaku vaakatiko va hlayisekile no titwa va hlayisekile eka tindhawu leti va tshamaka eka tona. 

7. Nguva ya Xibalo

7.1. Khabinete yi khensa vabari eka ku va va yise tifomo ta vona ta xibalo ta lembe na lembe hi xihatla eka nguva ya xibalo ya 2017/18 leyi nga pfala hi siku ra 31 Nhlangula 2018. Mali ya tiko leyi hlengeletiweke hi swibalo yi tshama ya ha ri xihlovokulu xa timali lexi xi endlaka leswaku mfumo wu nyika vaakitiko vukorhokeri. 

8.  Xikimi xa Mpfuneto wa Swichudeni hi swa Timali xa Rixaka (NSFAS)

8.1. Khabinete yi tsundzuxa vadyondzi hinkwavo lava lavaka ku endla swikombelo eka Xikimu xa Mpfuneto wa Swichudeni hi swa Timali xa Rixaka (NSFAS) ku kuma mpfuneto wa swa timali hi 2019 leswaku ku endliwa ka swikombelo hi ku tirhisa inthanete swi pfala hi siku ra 30 Hukuri 2018. 

8.2. Hi siku ra 01 Ndzati 2018, swikombelo swi pfuleriwile eka swichudeni leswi fikelelaka leswi navelaka ku yisa tidyondzo ta swona emahlweni hi 2019 eka khoso leyi pfumeleriweke eka yunivhesiti ya mani na mani kumbe kholichi ya Dyondzo na Vuleteri ya swa Vuthekiniki na Mitirho ya Mavoko (TVET) yihi kumbe yihi eAfrika-Dzonga. 

8.3. Swichudeni swi hlohloteriwa swinene ku yisa swikombelo hi ku tirhisa inthanete kumbe swi endzela senthara ya Ejensi ya Nhluvukiso wa Vantshwa ya Rixaka (NYDA) ku nga se fika siku ro pfala. 

B. Swiboho swa Khabinete

9. Khabinete yi pasise Rimba ra Maqhinga ro landzelerisiwa ka mitsakelo ya ikhonomi ya xiqhinga ematikweni ya misava ra Afrika-Dzonga tanihiloko ri fambelana na mabindzu, vuvekisi na ku tumbuluxiwa ka tifeme. Qhinga leri ri kongomise ku vona leswaku ku tirhisana ka matiko ya misava ku tirhela swilaveko swa pholisi ya laha ndzeni ka tiko ku fana no herisa vusweti, ku pfumaleka ka mitirho na ku pfumala ku ringanana. 

Qhinga leri ri seketela leswaku Afrika-Dzonga yi landzelerisa ku hlanganisiwa ka nhluvuko eAfrika hinkwayo loku seketeriwaka hi vuvekisi lebyi rhangeriweke hi qhinga no aka vuxaka bya xiqhinga ku yisa ajenda ya yona emahlweni. Ri tlhela ri hlanganisa vuxaka bya yona bya mabindzu na na vuvekisi na matiko lama hluvukeke naswona ri landzelerisa vuvekisi bya le ndzeni, ku hundzisiwa ka swikili na thekinoloji na nxaviselavambe lowu nga na nkoka. 

10.  Khabinete yi pasise ku cinciwanyana ka muholo wa lembe na lembe wa ku durha ka swilo eka swirho swa Khomixini ya Timfanelo ta Ximunhu ya Afrika-Dzonga. Nawu wa Khomixini ya Timfanelo ta Ximunhu ya Afrika-Dzonga wa 2013 wu vula leswaku muholo, mali ya swipfuno na swipimelo swa le ntirhweni swin’wana swi fanele swi bohiwa hi Phuresidente hi ku tirhisana na Khabinete na Holobye wa swa Timali. 

C. Swiendleko leswa ha taka

11. Nhlangano wa swa Timhaka ta Vatirhi wa Matiko ya Misava

Khomixini ya Matiko ya Misava ya Levhele ya le Henhla ya swa Timhaka ta Vumundzuku bya Ntirho ya Nhlangano wa Vatirhi wa Matiko ya Misava (ILO) yi ta khoma nhlengeletano ya yona yo hetelela kusukela hi 15 kufikela hi 17 Hukuri 2018. Khomixini yi fambisiwa xikan’we hi Phuresidente Cyril Ramaphosa na ntangha ya yena hi ntirho Stefan Lofven wa le Sweden. Khomixini ya Matiko ya Misava ya Levhele ya le Henhla, leyi tumbuluxiweke hi ILO hi 2017, yi nyikiwe ntirho wo kambela ku cinca ka xihatla emitirhweni, ku kuma mitlhontlho ya nkoka na leswi swi faneleke ku endliwa ku endla vumundzuku bya ntirho byi va lebyinene no antswa. Ntirho wa Khomixini ya Matiko ya Misava wu fambelanisa nkongomiso wa mfumo eka ku tumbuluxiwa ka mitirho ya kahle no va kona nkarhi wo leha na matshalatshala yo vona leswaku vantshwa va MaAfrika-Dzonga va na swikili leswi faneleke ku endlela ku humelela emitirhweni leyi cincacincaka. 

12. Nkombiso wa swixaviwa leswi humaka ematikweni ya misava wa le China (CIIE)

Khabinete yi amukela ku nghenelela ka Afrika-Dzonga tanihi tiko leri nga muyeni wo xiximeka eka Nkombiso wa Swixaviwa leswi Humaka Ematikweni Mambe wa Matiko ya Misava wa le China (CIIE) eShanghai. Holobye wa Mabindzu na Vumaki, Rob Davies, u rhangela vurhumiwa bya mihlangano ya 27 ya le Afrika-Dzonga. Vurhumiwa byi pfuniwa hi swa timali hi Ndzawulo ya Mabindzu na Vumaki hi ku tirhisa Xikimi xa Vumaketi bya Swixavisela-vambe na Mpfuneto wa swa Vuvekisi (EMIA).

Ku nghenelela ka Afrika-Dzonga ku pfuneta tiko hi ndlela yo antswa ku tlakusa vuswikoti bya rona eka swa bindzu na vuvekisi, naswona hi langutele vakombisi lava nga ta nghenelela vo huma eka tisekitara leti katsaka ku phurosesiwa ka swa vurimi, tintangu na dzovo, vuinjiniyere, tikhemikali to endla petirolo, swiphemu swa switimela, swa vusirheleri xikan’we na thekinoloji ya swa vuxokoxoko na vuhlanganisi laha va nga vuya ekaya tioda to xava. Eka mhaka ya Nkombiso, Afrika-Dzonga yi rhurhele nhlengeletano ya swa vuvekisi leyi a yi kongomise eka swivandlanene leswi nga kona eka sekitara ya swa vuendli. 

13. Vhiki ra Nkongomiso wa Imbizo

Mavhiki mambirhi lama nga ta landzela ya ku gingirika ka mfumo ma ta fungha Vhiki ra Nkongomisa wa Imbizo ya Rixaka ya vu9, leyi kondleteriwaka hi Sisiteme ya swa Vuhlanganisi na Mahungu ya Mfumo (GCIS). Swirho swa Vurhangerinkulu bya Rixaka xikan’we na varhangeri mifumo ya swifundzankulu na mifumo ya miganga va ta ya eka tinhlengeletano ta vaakitiko na Imbizo etikweni hinkwaro. Nongonoko wu ta eka www.gov.za eka nkarhi wo sukela hi siku ra 12 kufikela 25 Hukuri 2018. 

D. MaAfrika-Dzonga va hlohloteriwa ku tirhisa pulatifomo leyi ku kanerisana na varhangeri hi mayelana na timhaka leti khumbaka ku nyikiwa ka vukorhokeri ku vona leswaku ha tirhisana eka ku hluvukisa miganga ya ka hina.Michavelelo

14. Khabinete yi yisa ku chavelela eka mindyangu na varhandziwa va vanhu hinkwavo lava nga hundza emisaveni hi nkarhi wa nandzelelano wa mindzilo eka Garden Route na tindhawu leti nga ekusuhi xikan’we na le Kapa-Vuxa. Ndzilo wu koxe vutomi bya Nico Heyns loyi a ri muhahisi wa xihahampfhukaphatsa wa “Working on Fire”. Leswi swi tlhele swi vanga rifu ra vanhu va kaye van’wana na ku rhurhisiwa ka kwalomu ka 2000 wa vona. Tindlu to hlaya na tindhawu letikulukumba ta swimila na tona ti tshwile. Khabinete yi ndhundhuzela ku tekiwa goza ra xihatla ka vatimeri va ndzilo na vatirhi van’wana vo lawula timhangu hi ku tirhisana na Masocha ya le Moyeni ya Afrika-Dzonga na “Working on Fire” lava tirheke hi nkhinkhi ku ponisa vutomi bya vanhu no lawula ndzilo. 

15. Khabinete yi yisa ku chavelela eka mfumo na vanhu va le Indonesia endzhaku ka ku wa ka xihahampfhuka lexi xi koxeke vutomi bya vanhu va 189 endzhaku ko va xi suke entsindza wa Indonesia, Jakarta. 

E. Vuhoyozeri

16. Khabinete yi hoyozela ku hlawuriwa ka Afrika-Dzonga hi nseketelo lowukulu ku tirha eka Khansele ya Nhlangano wa Vuhlanganisi bya Tiqingho ya Matiko ya Misava (ITU) hi Musumbunuku, 05 Hukuri 2018 eka Khomferense ya Vayimelatiko ya ITU eDubai.

Khabinete yi tlhela yi hoyozela Nkulukumba Mandla Mchunu wa Vulawuri bya Vuhlanganisi lebyi Tiyimelaka bya Afrika-Dzonga (Icasa) loyi a hlawuriweke ku tirha eka Bodo ya Swinawana swa Rhadiyo eka ITU xikan’we na Manana Doreen Bogdan-Martin eka ku hlawuriwa ka yena tanihi Mufambisi wa Byuro ya Nhluvukiso wa Vuhlanganisi bya Tinqingho no va waxisati wo sungula ku va xiphemu xa vufambisinkulu bya ITU k sukela loko yi tumbuluxiwile hi 1865.

Afrika-Dzonga ya tinyungubyisa hi ku tshemba loku yi nyikiwaka kona hi matiko man’wana ku tirha eka mihlangano ya le henhla ya ITU eka malembe ya mune lama landzelaka. Hi ta tirhisa swiyimo leswi ku yisa ajenda ya hina ya nhluvukiso na ku va na rixaka leri pfulekeke mahlo leri katsaka vanhu hinkwavo eka nkarhi wa xidjitali. 

17. Khabinete yi tlhela yi hoyozela Rhiphabuliki yXidemokirasi xa Federali ya Ethiopia eka ku va yi hlawule phuresidente wa wansati wo sungula, Muchaviseki Sahle-Work Zewde loyi sweswi a nga phuresidente wa wansati a ri yexe eka tikokulu ra Afrika. Afrika-Dzonga yi ya emahlweni yi tiyisisa vuxaka bya yona bya matiko lamambirhi na Ethiopia eka swiyenge swo hambana leswi katsaka vuxaka bya swa mabindzu, swa tipolitiki na swa ikhonomi. 
 
18. Khabinete yi yisa ku hoyozela ka yona eka Phuresidente wa Cameroon, Paul Biya, loyi a nga vekiwa ximfumo eka nkarhi wo tirha ra vunkombo. Khabinete yi kombela vanhu hinkwavo va le Cameroon  ku tirhisana leswaku va ta fikelela xitshunxo lexi nga na ku rhula hi ku tirhisa phurosese yo vulavurisana leyi katsaka vanhu hinkwavo. Khabinete yi langutele ku tiyisisa vuxaka bya matiko lamambirhi bya swa tipolitiki, swa ikhonomi na swa mabindzu exikarhi ka Afrika-Dzonga na Cameroon. 

19. Khabinete yi tlhela yi hoyozela vanhu va Brazil eka ku va va ve na nhlawulo lowu nga na ku humelela lowu nga endla muyimelakulangwa wa Phuresidente ya Federative Republic of  Brazil, H.E. Jair Bolsonaro a va Phuresidente wa Brazil loyi a landzelaka. 

20. Khabinete yi navelela miganga va Mahindu hinkwayo eAfrika-Dzonga leyi tlangelaka Diwali kumbe Deepavali. Lexi i xiendleko xa vukhongeri lexi xi tlangelaka ku hlula ka vunene eka vubihi, vutivi na vutlhari eka nkalavutivi xikan’we na ku hlula ka ku vonakala eka munyama. Ku vonakala ko kwetsima a ku katekise Afrika-Dzonga hi ku rhula, ntsako, ku humelela na ku hetiseka loko hi endla ntirho wa hina wo tiyisisa ku hanyisana na vun’we eka ku hambana ka tiko ra ka hina hi swa mfuwo na vukhongeri. 

F. Ku thoriwa

Ku thoriwa hinkwako ku ta fanela ku landzelela vutiyisisi bya mithwaso na mbhasiso lowu faneleke.
 
21.  Ku thoriwa nakambe ka Manana Nomfundo Maseti tanihi Xirho xa Mulawuri xa Nkarhi Hinkwawo lexi nga na vutihlamuleri byo lawula Gasi leyi Fambisiwaka hi Tipompo, ku tirha eka Bodo ya NERSA.  

22.  Vanhu lava landzelaka va thoriwile eka Khansele ya Mbangu lowu Akiweke:
a.    Absalom Mosabeni Molobe (Mutshamaxitulu);
b.    Manana Maphefo K Mogodi (Xandla xa Mutshamaxitulu);
c.    Manana Zandile Yvonne Mathe;
d.    Dokodela Jenitha Badul;
e.    Ngwako Edward Hutamo;
f.    Manana Noninzi Qina;
g.    Gert Hendrik Meyer;
h.    Jerry Leigh Magolius;
i.    Hendrik Ndlovu;
j.    Dokodela Keith Ivor Jacobs;
k.    Adv Boitumelo Tlhakung;
l.    Inge Maree Vieira;
m.    Sinenhlanhla Thuleleni Mthembu;
n.    Dokodela Prittish Dala
o.    Ulandi Exner
p.    Manana Florence Rabada;
q.    Manana Noluthando Hazel Molao; na
r.    Dokodela Claire Deacon.

Swivutiso: Manana Phumla Williams – Muvulavuleri wo Khomela wa Khabinete
Sele: 083 501 0139