Xitatimente hi Nhlengeletano ya Khabinete leyi khomiweke hi Ravunharhu, 11 Nyenyankulu 2020 ePalamende, Tuynhuys eKapa

A. Xiyimo xa Khabinete eka Timhakakulu

1. Khoronavhayirasi (COVID-19)

1.1. Khabinete yi tiyisisile eka hinkwerhu eAfrika-Dzonga leswaku goza rin’wana na rin’wana ro sivela ri le tekiweni ku sirhelela tiko ehenhla ka ntlakuko wihi kumbe wihi wa COVID-19. Holobye wa Rihanyo, Dkd Zweli Mkhize, u vikele Khabinete leswaku a ku ri na 13 wa timhaka ta COVID 19 eAfrika-Dzonga. Mixo lowu, Holobye wa Rihanyu u tiyisise leswaku timhangu letintshwa ta mune tin’wana ti kumekile, leswi swi tisaka nhlayo ya COVID-19 eka 19 kusuka eka 17. U ta nyika vuxokoxoko byo yisa emahlweni hi ku famba ka siku.

1.2. Khabinete yi tshikelele xikombelo hi Nhlangano wa Rihanyo wa Misava na Holobye wa Rihanyo Mkhize, eka vanhu hinkwavo eAfrika-Dzonga ku tirhisa magoza yo sivela mikarhi hinkwayo ku yimisa ku hundzisiwa na ku hangalasiwa ka xitsongwatsongwana lexi. Magoza yo sivela ya katsa ku hlamba swandla swa wena nkarhi na nkarhi hi xisibi na mati kumbe ku tirhisa xibasisaswandla lexi nga na xihoko, ya tlhela ya katsa ku papalata ku khumba mahlo, nhompfu na nomu wa wena hi swandla leswi nga hlambiwangiki na ku khubumeta nomu wa wena hi thixu loko u khohlola kumbe u entshemula leswi landzeriwaka hi ku cukumetiwa ka thixu yaleyo. Swikombeto leswi nga toloveleka swa xitsongwatsongwana lexi swi katsa, ku hisa miri, ku khohlola na ku talelwa. Loko u kombisa swikombeto swo tanihileswi swi hlamuseriweke laha henhla, vanhu va tsundzuxiwa ku tshama ekaya na ku lava mpfuno wa dokodela.

1.3. Hi kombela hinkwenu ku xixima xihundla xa vavabyi va COVID-19 na mindyangu ya vona. Nakambe hi tsundzuxa swinene ehenhla ka ku hangalasiwa ka mavunwa wahi kumbe wahi lama fambelanaka na xitsongwatsongwana lexi ku endlela ku sivela ku hangalasiwa ka nchavo, nhlekulo na xihlawuhlawu erixakeni ra ka hina. Vanhu lava nga na swivilelo va nga ha tihlanganisa eka Nomboro ya Riqingho ra Xilamulelamhangu ya Vandla ra Rixaka ra Mavabyi yo Tlulela (NICD) eka 0800 029 999 ku kuma vuxokoxoko bya nkhaqato hi mayelana na COVID-19.

1.4. Khabinete yi tikatse na Phuresidente Cyril Ramaphosa eka ku navelela leswinene xipano xo vuyisa eka rikwavo na xipano xa Vuhahisi bya Swihahampfhuka bya Afrika-Dzonga (SAA) lexi sukeke hi Ravumbirhi ku ya eka Dorobakulu ra Wuhan, Xifundzakulu xa Hubei ePeople’s Republic of China, ku ya vuyisa eka rikwavo 122 wa maAfrika-Dzonga. Xipano xa swa vutshunguri kusuka eka Ndzawulo ya Rihanyo na Vukorhokeri bya Rihanyo bya Mavuthu ya Afrika-Dzonga swi vumba xiphemu xa xipano xo vuyisa eka rikwavo. Khabinete yi paluxe ku khensa ka yona eka SAA hikwalaho ka mpfuneto wa vona wa nkoka swonghasi eka ntirho lowu wa ku vuyisa eka rikwavo.

1.5. Xipano xo vuyisa eka rikwavo na maAfrika-Dzonga lama vuyisiwaka eka rikwavo va languteriwa etikweni hi Ravuntlhanu, 13 Nyenyankulu 2020. Eku vuyeni ka vona, va ta kheteriwa etlhelo ku ringana mpimohansi wa 14 wa masiku kufika eka mpimohenhla wa 21 wa masiku. Hi nkarhi lowu, mfambafambo wa vanhu na nhundzu ku nghena na ku huma eka zoni ya ku khetela etlhelo wu ta siveriwa.

1.6. Hi tsundzuxa vanhu hi matimba ehenhla ka ku ringeta ku tihlanganisa ka miri kwihi kumbe kwihi kumbe ku ringeta ku endzela zoni yo khetela etlhelo. Xikan’wekan’we loko nkarhi wo khetela etlhelo wu fika emakumu na swikambelo swi tiyisisa leswaku ku hava ntluletavuvabyi wa xitsongwatsongwana xa COVID-19 lexi tumbeleke eka varikwerhu va hina, va ta tshunxiwa ku ya emigangeni ya ka vona yo hambanahambana.

1.7. Khabinete yi hoyozele ntirho lowu endliweke hi Komiti ya Tindzawulo to Hambana (IMC) leyi nyikiweke ntirho wa ku tirhana na COVID-19, leyi rhangeriweke hi Holobye wa Rihanyu na ku tirhisana na NICD, eka ku landzelerisa na ku kamanyeta xitsongwatsongwana lexi, loko ku ri karhi ku pfuniwa lava hlaseriweke hi xona na ku nyika rixaka vuxokoxoko lebyintshwa hindlela leyi yaka emahlweni.

1.8. Khabinete ya khensa leswaku swifundzakulu swo tala swi veke vuhlanganisi hi mhaka COVID19 emavokweni ya Holobye wa Rihanyu hikwalaho ka ku va byi ri na nkoka wa rixaka na wa matiko ya misava. Hi khutaza swifundzakulu leswin’wana hinkwaswo leswaku na swona swi landzelela ku tiyisisa ku va vuhlanganisi byi va endhawini yin’we naswona hikokwalaho ku papalatiwa hansahansa leyi nga languteriwangiki na ku humesiwa ka mahungu loku nga tirhisaniki.

1.9. Phuresidente Ramaphosa ku nga ri khale u ta nyika vuxokoxoko lebyintshwa eka mavandla ya tipolitiki lama yimeriweke ePalamende xikan’we na varhangeri va tikereke hi COVID19. Nhlengeletano ya Khabinete yo hlawuleka hi COVID-19 yi le ku rhambiweni hi Sonto, 15 Nyenyankulu 2020, eTshwane.

2. Ikhonomi

2.1. Khabinete yi kambisise ku humesiwa ka xiviko xa Tinhlayonhlayo ta Afrika-Dzonga hi Xikumiwa xa Tiko Hinkwaro (GDP), leswi swi paluxeke leswaku ikhonomi ya hina yi rhetele eka ku wa ka ikhonomi ka xithekiniki. Tinhlayo ti kombe GDP leyi hungutekaka hi 1.4% eka Kotara ya 4 ya 2019. Leswi swi landza ku nkhanyano wa 0.8% eka Kotara ya 3 ya lembe leri fanaka.

2.2. Hambileswi ku amukeriwaka switandzhaku swo heta matimba swa ku fambetela ka gezi, Khabinete yi tshama ya ha tiyimiserile eka ku lunghisa swa nkoka, yi hlongorisa swiyenge swa nkoka swonghasi swa ku kula na ku lawula switshunxo swo tirhisana na vatirhisani va vaaki hinkwavo ku endlela leswaku hi veka tiko endleleni ya ku kula ka ikhonomi.

2.3. Hi le ku tiyiseni ka vuvekisi bya hina naswona ku ta fika sweswi tiphurojeke leti nga na nkoka wa vuvekisi wa R9 wa tibiliyoni ti hetiwile naswona 27 wa tibiliyoni leti nga na nkoka wa kutlulanyana R250 wa tibiliyoni ti le ka swiyenge swa nsimeko, laha to tala ti nga eku tirheni nan’waka.

3. Mixavo ya data ya Vodacom

3.1. Khabinete yi amukela xitiviso hi Khomixini ya Mphikizano hi ntwanano wo pfumela wa xiyimo xa nkoka lowu fikeleriweke na Vodacom hi mayelana na ku hungutiwa ka mixavo ya data ya oparetara. Leswi swi ta endzhaku ka Ndzavisiso wa Timakete ta Mphikizano eka vukorhokeri bya data lowu komberiweke hi khale ka Holobye wa Nhluvukiso wa Ikhonomi Ebrahim Patel hi 2017, lowu wu kumeke leswaku mixavo ya data a yi ri ehenhla kutlula ematikweni man’wana mo tala naswona a yi ri xihlawuhlawu ehenhla vatirhisi lava nga swela. 

3.2. Ntwanano lowu na Vodacom wu ta sungula hi siku ra 1 Dzivamisoko 2020 naswona wu ta endla leswaku ndhurho wa data wu hunguteka eka tibandlele ta n’hweti na n’hweti hinkwato, laha mixavo ya tibandlele ya 1GB yi nga ta ya ehansi kusuka eka R149 kufika eka R99 (hunguteko wa 24%), ku ri na mitshovo yo yisa emahlweni haxawa. Vodacom yi ta tlhela yi kotisa mfikelelo wa data ya mahala eka vatirhisi eka tiwebusayiti ta ntsakelo wa vaaki to karhi (ku fana na GCIS, BizPortal leyintshwa na Wikipedia) na mfikelelo eka tiwebusayiti ta tiyunivhesiti ta Afrika-Dzonga. Mitshovo yin’wana yi ta tirha eka vatirhi eka kutlula 2 000 ya miganga leyi nga swela naswona vatirhisi va ta va na ‘mpako wa masungulo’ wa swihungwana swa SMS swa siku na siku swimbirhi.

4. Ku kumeka ka Pioneer Foods hi PepsiCo

4.1. Nakambe Khabinete yi amukela ntwanano wa havexerisamatimba wa vatirhi lowu nga wo sungulasungula na PepsiCo tanihi xiphemu xa ku kumeka ka khamphani ka khamphani ya swakudya ya Afrika-Dzonga, Pioneer Foods. PepsiCo yi tibohe eka mitirho ya vuvekisi xikan’we na havexerisamatimba wa laha tikweni na ku xaviwa ka vukorhokeri na nhundzu laha tikweni.

4.2. Vatirhi hinkwavo va 10 000 va Pioneer Foods va tlhela va sirheleriwa eka ku hungutiwa emitirhweni loku fambelanaka na ku katsanisiwa naswona PepsiCo yi pfumerile ku hlayisa tilevhele ta ku thoriwa ta nhlayoxikarhi eka tilevhele ta nkarhi wa sweswi ku ringana nkarhi wa ntlhanu wa malembe. Vatirhi lava nga eka khamphani leyi va ta tlhela va nyikiwa R1.6 wa tibiliyoni ta nkoka wa mikavelo eka PepsiCo leyi nga ta tirhisiwa ku kuma 13% ya xiave eka Pioneer Foods ku nga si hela ntlhanu wa malembe.

5. Ku lwisana na nxaniso wa vavasati na vana

5.1. Khabinete yi amukela xiboho xa Khoto ya le Henhla ya Gauteng xa ku ala xikombelo xa livhi yo aphila eka nandzu ehenhla ka mupfinyi loyi a voniweke nandzu Nicholas Ninow. N’wexemu, Ninow u gweviwile ku tshama ekhotsweni vutomi hinkwabyo endzhaku ka ku pfinya xinhwanyetana xa nkombo wa malembe ekhefini ya swakudya ya Dros eSilverton, Pitori hi 2018.

5.2. Vuahluri, ku gweviwa na ku ariwa ka livhi yo aphila, swi rhumela xihungwana xa matimba eka vaonhi na lava va nga ha vaka vaonhi va nxaniso wa vavasati na vana leswaku, mihlangano ya vululami ya Afrika-Dzonga yi ta va endla va tihlamulela eka swiendlo swa vona leswa manyala.

5.3. Hi ri swin’we hi fanele ku herisa mixaniso leyi yi tekelaka ehansi timfanelo ta ximunhu ta masungulo ta vavasati na vana. Hi ku tirhisa magoza ya hina ya nhlanganelo hi fanele ku tiyisisa leswaku a ku na wansati kumbe n’wana loyi a xanisiwaka hi swa masangu, a biwaka, a pfinyiwaka kumbe a hlaseriwaka kwihi kumbe kwihi etikweni ra ka hina.

6. Vuhlayiseki bya le magondzweni

6.1. Khabinete yi hundzisa michavelelo eka 25 wa mindyangu ya vakhandziyi lava va loveke eka ntlumbo wa bazi ekusuhi na Centane eKapa-Vupeladyambu ekusunguleni ka n’hweti leyi. Nakambe yi navelela 68 wa vakhandziyi lava vavisekeke ku hola hi ku hatlisa.

6.2. Milavisiso hi Khamphanikulu ya Malawulelo ya Swifambo swa le magondzweni na Vukorhokeri bya Maphorisa bya Afrika-Dzonga yi fanele ku pfuna ku nyika tinhlamulo eka swiyimo leswi fambelanaka na khombo leri. Vanyiki va vutlketli va na ntirho wa ku endla hinkwaswo leswi va nga swi kotaka ku tiyisisa vuhlayiseki bya vakhandziyi va vona. 

6.3. Khabinete yi pasise ku rhumeriwa ka Nawumbisi wo Hundzuluxa wa Swifambo swa le Magondzweni wa Rixaka wa 2019 ePalamende. Xikan’wekan’we loko wu pasisiwile ku va nawu, Nawumbisi lowu wu ta hoxa xandla eka ku hunguta mafu ya le magondzweni ya ka hina.

B. Swiboho swa Khabinete

1. Kungu ra Xiqhinga ra Rixaka (NSP) ra Madzolonga lama Simekiweke ehenhla ka Rimbewu na ku Dlayeteriwa ka Vaxisati (GBVF)

1.1. Hi N’wendzamhala 2019, Khabinete yi pasise GBVF-NSP. Yi lerisa ku ya emahlweni xipano xa Vaholobye lexi rhangeriweke hi Holobye eka Hofisi ya Phuresidente wa Vavasati, Vantshwa na Vanhu lava nga na Vutsoniwa, Mnn Nkoana-Mashabane, ku endla ntirho wo yisa emahlweni hi ndzulamiselo wa mihlangano ya GBVF ku angamela nsimeko wa GBVF-NSP.

1.2. Ku amukeriwa ka xihatla xa ku lawula na ku angamela ntirho wa ku yimisa GBVF, Khabinete yi pasise ku tumbuluxiwa ka Huvo ya Rixaka eka GBVF (NCGBVF). Xivumbeko lexi xi ta hlohlotela vanhu erixakeni, eka swifundzakulu na le migangeni ku rhangela na ku seketela miphalalo ya GBVF leyi hundzuluxaka. Xi ta tlhela xi va na vutihlamuleri bya nsimeko wa GBVF-NSP. 

1.3. Huvo ya Rixaka eka GBVF yi ta vikela Phuresidente hi ku tirhisa Holobye Nkoana-Mashabane. Nakambe Khabinete yi pasise ku vumbiwa ka IMC leyi katsaka Holobye wa Maphorisa Bheki Cele; Holobye wa Vululami na Vukorhokeri bya Makhotso Ronald Lamola; Holobye wa Vukorhokeri bya Mfumo na Mafambiselo Senzo Mchunu; Holobye wa Nhluvukiso wa Vaaki Lindiwe Zulu na Holobye Nkoana-Mashabane tanihi murhambi.

1.4. Khabinete yi tshikelele xihatla xa ku lava magoza lama fikisaka eka xiboho ku yimisa madzolonga lama hlanganyetiwaka ka vaaki lava nga sirhelelekangiki va le rixakeni ra ka hina. IMC yi lerisiwile ku famba hi ku hatlisa eka ku endla Huvo ya Rixaka eka GBVF yi va ya ximfumo. Yi tlhele yi lerisiwa ku ya emahlweni yi valanga nkoteko wa ku endla wu va nawu ndzulamiselo lowu wa mihlangano wa nkarhi wa sweswi.  

1.5. Khomixini ya Ndzingano wa Rimbewu – tanihi nhlangano wa kavanyisa ka kaye lowu nga na xilerisoximfumo xa vumbiwa ku kondletela nxiximo wa ndzingano wa rimbewu na nsirhelelo, nhluvukiso na ku kumeka ka ndzingano wa rimbewu – yi ta tlhela yi languteriwa ku hlahluva nkarhi na nkarhi na ku veka tihlo ndzima leyi khatsiwaka eka nsimeko wa GBVF-NSP.

2. Nongonoko wa Vun’wamabindzu bya le Malokixini na le Tindhawini ta le Matikoxikaya (TREP)

2.1. Khabinete yi pasise nsimeko wa TREP hi ku tirhisa Nkwama wa Vun’wamabindzu bya le Malokixini. Leswi swi fambisana na miphalalo ya ikhonomi ku tirhisa na ku kurisa tiikhonomi ta le malokixini na le tindhawini ta le matikoxikaya.

2.2. Nkwama lowu wu ta nyika nseketelo na ku tiyisisa tihabu ta ikhonomi leti tiyisaka emahlweni leti fambelanisiweke na Modlolo wa Nhluvukiso wa Swifundzatsongo eka tindhawu toleto.

3. Rimba ra Pholisi ya Nkambelo ra Rixaka (NEPF) leri Pfuxetiweke ra 2019-2024

3.1. Khabinete yi pasise NEPF leyi Pfuxetiweke ya 2019-2024 na Kungu ra Nkambelo ra Rixaka ra 2020-2025, leri ri tiyisaka sisiteme ya nkambelo leyi nga eka mfumo. Swi ta tiyisa vuswikoti bya mfumo ku simeka Rimba ra Xiqhinga ra le Xikarhi ka Theme ra 2020-2024 leri amukeriweke.   

3.2. Tidokhumente hatimbirhi ti nga fikeleriwa hi ku tirhisa webusayiti ya Ndzawulo ya Nkunguhato, Vulanguteri na Nkambelo (www.dpme.gov.za).

4. Qhinga ra Lwandle ra Antarctic na ra le Dzongeni

4.1. Khabinete yi pasise nkandziyiso wa Qhinga ra Lwandle ra Antarctic na ra le Dzongeni. Afrika-Dzonga i nyangwa wo ya eAntarctica ku fikelela 10 ra minongonoko ya Antarctica ya matiko ya misava yin’wana. Minongonoko leyi hinkwayo yi hoxa xandla eka ikhonomi ya Afrika-Dzonga.

4.2. Qhinga leri ri ringanyeta tiphuphu ta ntlhanu leti landzelaka: (a) mivulavurisano ya matiko ya misava na mitirhisano; (b) ndzavisiso; (c) nhlayiso na ntirhiso lowu yisekaka emahlweni; (d) nhluvukiso wa vuswikoti na vuleteri na (e) vulemukisi bya vanhu. Nakambe qhinga leri ri angula eka sisiteme ya Ntwanano wa Antarctic.

C. Milawumbisi

1. Nawumbisi wo Hundzuluxa wa Swifambo swa le Magondzweni Rixaka wa 2019

1.1. Khabinete yi pasise ku rhumeriwa ka Nawumbisi wo Hundzuluxa wa Swifambo swa le Magondzweni wa Rixaka wa 2019 ePalamende. Nawumbisi lowu wu ringanyeta exikarhi ka swin’wana swinawana swa indasitiri ya swikolo swa vuchayeri naswona yi ringanyeta mipimo leyi faneleke vachayeri lava ha dyondzaka va faneleke ku dyondzisiwa ehansi ka yona.

1.2. Wu tlhela wu tirhana na vumbabva na vukungundzwana endzeni ka mbangu wa swifambo swa le magondzweni, wu engetela mixupulo eka lavaya va hlulekaka ku landzelela milawu ya swifambo; wu tshimbisa ku tirhisiwa ka xihoko hi vachayeri naswona ku ringanyeta milawu ya ntsariso wa nomboro wa rixaka.

1.3. Nakambe Nawumbisi lowu wu ringanyeta ku hatlisisa ka matimba ya Holobye wa Vutleketli na lamaya ya Swirho swa Komiti ya Vurhangerinkulu swa xifundzakulu leswi nga na vutihlamuleri bya vutleketli.

2. Nawumbisi wo Hundzuluxa wa Ndziriso wa ku Vaviseka na Mavabyi ya le Ntirhweni wa 2019

2.1. Khabinete yi pasise ku rhumeriwa ka Nawumbisi wo Hundzuluxa wa Ndziriso wa ku Vaviseka na Mavabyi ya le Ntirhweni wa 2019 ePalamende.

2.2. Nawumbisi lowu wu tirhana na mihundzuluxo leyi ringanyetiweke eka Nawu wa Ndziriso wa ku Vaviseka na Mavabyi ya le Ntirhweni (COIDA), 1993 (Nawu wa 130 wa 1993). Nawumbisi lowu wu ndlandlamukisa angarhelo wa ku vaviseka na mavabyi ya le ntirhweni eka vatirhi lava nga sirhelelekangiki lava siyiweke ehandle xikan’we na antswiso wa mivuyelo ya ndziriso eka vatirhi hi ku angarhela.

2.3. Nawumbisi lowu sweswi wu katsa exikarhi ka swin’wana vapfuni va le mindyangwini ehansi ka nkhetekanyo wa vatirhi eka swikongomelo swa mivuyelo hi ku ya hi COIDA ya 1993. Nakambe wu ringanyeta mpfuxo na rimba ra ku khatsiwa hi vuntshwa ka vatirhi lava vavisekeke na/kumbe lava vabyaka entirhweni.

3. Mfumo wa Miganga: Nawumbisi wa ku Tsemiwa ka Mindzilekano ya Timasipala wa 2020

3.1. Khabinete y pasise nkandziyiso Mfumo wa Miganga: Nawumbisi wa ku Tsemiwa ka Mindzilekano ya Timasipala wa 2020 leswaku vaaki va nyika mavonelo. Xikan’wekan’we loko wu pasisiwile tanihi nawu, wu ta herisa Mfumo wa Miganga: Nawu wa ku Tsemiwa ka Mindzilekano ya Masipala, 1998 (Nawu wa 27 wa 1998).

3.2. Nawumbisi lowu wu lulamisela exikarhi ka swin’wana, ku tumbuluxiwa na mitirho ya Huvo ya ku Tsemiwa ka Mindzilekano ya Timasipala, mipimo na maendlelo ya ku bohiwa na ku bohiwa hi vuntshwa ka mindzilekano ya timasipala na mindzilekano ya tiwadi xikan’we na ku tumbuluxiwa ka Vulawuri bya Tiaphili.

D. Swiendleko leswa ha taka

1. N’hweti ya Timfanelo ta Ximunhu       

1.1. Phuresidente Ramaphosa u ta nyika mbulavulokulu eka mitsundzuko ya Siku ra Timfanelo ta Ximunhu ra Rixaka ya 2020 leyi nga ta khomiwa hi Mugqivela, 21 Nyenyankulu 2020 eColeburg Sports Stadium eKapa-N’walungu ehansi ka nkongomelo: “Lembe ra vun’we, mpfuxeto wa vaaki na ikhonomi na ku akiwa ka rixaka.”

1.2. Siku ra Timfanelo ta Ximunhu eAfrika-Dzonga ri na matumbulukelo ya rona eka swiendleko leswi nga swa nkoka eka matimu ya Sharpeville (Gauteng) na Langa Kapa-Vupeladyambu hi siku ra 21 Nyenyankulu 1960, laha vanhu vo tala va baleseriweke va lova va ri karhi va lwela timfanelo ta vona ta ximunhu.

1.3. Khabinete yi kombela maAfrika-Dzonga ku tlangela Siku ra Timfanelo ta Ximunhu na ku xixima lavaya va nyikeleke vutomi bya vona eka hina ku kuma ntshunxeko lowu hi yaka emahlweni hi tiphina hi wona namuntlha.

1.4. Xikombiso xo tano xin’we tlhelo murhangeri loyi a tiyimiseleke i Dkd Alfred Bathini Xuma, un’wana wa madokodela ma swa vutshunguri yo sungula eAfrika-Dzonga tlhelo khale ka Phuresidente wa African National Congress. Phuresidente Ramaphosa u tsundzuke vutomi bya Dkd Xuma hi ku tivisa Nkosi wa Ximfumo wo Hlawuleka: Nkhetekanyo wa 1 leswaku a lahliwa hi vuntshwa kusuka eswilahlweni swa Brixton eJoni kuya endhawini leyi a velekiweke eka yona emugangeni wa KwaManzana, Engcobo eKapa-Vupeladyambu hi Sonto lowu wa ha ku hundzaka.

2. Rendzo ro Tirha ra Phuresidente Ramaphosa ro ya eRhiphabuliki ya Congo

2.1. Phuresidente Ramaphosa u ta ya eka Nhlengeletano yo Vekiwa Exitulwini  ya Ntlawa wa Vutihlanganisi eka Libya leyi nga ta va kona eOyo, eRiphabuliki ya Congo hi siku ra 11 na 12 Nyenyankulu 2020. U ta heleketiwa hi Holobye wa Vuxaka bya Matiko ya Misava na Ntirhisano, Dkd Naledi Pandor, Holobye wa Vusirheleri na Khale ka Masocha, Mnn Nosiviwe Mapisa-Nqakulana, Holobye wa Nsirhelelo wa Mfumo, Mnn Ayanda Dlodlo. 

2.2. Muchaviseki Denis Sassou N’Guesso, Phuresidente wa Rhiphabuliki ya Congo, u rhambe Phuresidente Ramaphosa ku ta eka nhlengeletano tanihi Mutshamaxitulu wa Yuniyoni ya Afrika (AU).

2.3. Nhlengeletano ya Ntolovelo ya vu33 ya Huvo ya AU yi bohe ku tumbuluxa Ntlawa wa Vutihlanganisi, lowu fambisiwaka hi Rhiphabuliki ya Congo na ku katsa swirho swa Komiti ya Levhele ya le Henhla ya AU eka Libya ku nyika vurhangeri bya xipolitiki na ku kondletela ntirhisano eka matshalatshala ya matiko ya misava ku ri karhi ku laviwa switshunxo eka Xirilo xa Libya.

E. Xihungwana xo Chavelela

3.1. Khabinete yi rhumele michavelelo eka ndyangu, vanghana na vatirhikulobye va  mulavisisinkulu wa Xiyenge xa Vulavisisi xa Maphorisa lexi Tiyimelaka, Ttn Mandla Mahlangu (47), loyi a dlayiweke vhiki reri. Nakambe Khabinete yi rhumela michavelelo eka mindyangu, vanghana na vatirhikulobye va maphorisa ya Hawks Fokisinkulu Delene Grobelaar Koonin (44) na Sejeni Wynand Herbst (42), lava dlayiweke eka ku baleselana eN’walungu-Vupeladyambu.

3.2. Khabinete yi sola ku dlayiwa ka tiofixiyali leto tiyimisela, leti ti nga na ntirho wa ku sirhelela maAfrika-Dzonga hinkwavo. Tanihi rixaka, hinkwerhu hi fanele ku yima hi milenge hi sola ku dlayiwa ka maphorisa ma ka hina ma xinuna na ma xisati.

F. Xihungwana xo Hoyozela

Khabinete yi hundzisa vuhoyozeri bya yona na ku navelela leswinene eka:

1.1. Phuresidente loyi a nga si vekiweke exitulwini, Muchaviseki Ttn Fauré Essozimna Gnassingbé, eka ku hlawuriwa ka yena hi vuntshwa tanihi Phuresidente ya Rhiphabuliki ya Togo hi nkarhi wa Mihlawulo ya Vuphuresidente leyi khomiweke hi siku ra 22 Nyenyankulu 2020. Khabinete yi ti katsa na Phuresidente Ramaphosa eka ku tlhela yi hoyozela vanhu va Togo eka ku endla mihlawulo yo rhula.

G. Ku thoriwa

Ku thoriwa hinkwako ku ta fanela ku landzelela ntiyisiso wa mithwaso na mbhasiso lowu faneleke.
1. Swirho swa Huvo ya Vulawuri bya Vuhlayiseki bya Lwandle bya Afrika-Dzonga:
a.  Mnn Nthato Minyuku (Mutshamaxitulu).
b.  Mnn Lindelwa Nonjabulo Dlamini;
c.  Ttn Lucas Haluodi;
d.  Mnn Eva Dorothy Khosa; na
e. Ttn Captain Bheka Clive Zulu.

Swivutiso:
Mnn Phumla Williams
Muvulavuleri wa Khabinete wo Khomela
Selifoni: 083 501 0139