A. Xiyimo xa Khabinete eka Timhakakulu

1. Hangalaso wa swisawutisi wa Vuvabyi bya Khoronavhayirasi (COVID-19)

1.1. Khabinete yi tsakisiwa hileswaku Xiphemu xa  mbirhi xa nongonoko wo hangalasa swisawutisi wa eAfrika-Dzonga wu sungurile kahle naswona magidigidi ya vanhu lava fikelelaka se va sawutisiwile.

1.2. Tindhawu ta nsawutiso hinkwato etikweni hinkwaro ti lunghekile ku pfuna lava se va nga nyikiwa ndhawu ya nsawutiso. Khabinete yi tsundzuxa munhu un’wana na un’wana loyi a endzeleka tindhawu ta nsawutiso ku landzelela swinawanawana swo tiya swa rihanyu swo ambala xipfalaxikandza, ku sanithayiza na ku siya mpfhuka wo ringana exikarhi ka vanhu ku tisirhelela ni ku sirhelela van’wana. Tindhawu leti ti nga kumeka eka: https://sacoronavirus.co.za/2021/05/12/active-vaccination-sites/(link is external).

1.3. Loko hi ri karhi hi tshinelela ku fikelela ku angarhela ka swa rihanyu emisaveni, Khabinete yi kume matimba hi ku tiva leswaku kutlula timiliyoni timbirhi ta vanhu se ti titsariserile eka Sisiteme ya Data ya Nsawutiso ya Xielekitironiki (EVDS) ya COVID-19 https://vaccine.enroll.health.gov.za.

1.4. Ku tiyisisa leswaku a ku na loyi a siyiwaka endzhaku, ku na tipulatifomo to hlayanyana leti vanhu va nga titsariselaka eka tona. Khabinete yi kombela hinkwavo lava nga na malembe ya 60 na kutlula ku titsarisela eka EVDS. Swirho swa ndyangu na vanghana va lava va nga na malembe ya 60 hi vukhale na kutlula va hlohloteriwa ku khutaza na ku va pfuna ku titsarisela.

1.5. Vanhu va nga tirhisa WhatsApp ku titsarisela hi ku rhumela rito ‘REGISTER’ eka 0600 123 456 kumbe hi SMS hi ku dayila *134*832*nomboro ya pasi#. Vukorhokeri lebyi i bya mahala eka tinetiweke ta tiqingho ta Afrika-Dzonga hinkwato. Vanhu va nga tlhela va titsarisela hi ku bela riqingho ra xilamulelamhangu ra mahala eka: 0800 029 999.

1.6. Khabinete yi tlhela yi tsundzuxa vanhu va Afrika-Dzonga hinkwavo hi gandlati ra vunharhu leri languteriweke na ku tsundzuxa nakambe hi nkoka wo sivela ntluletano wa COVID-19 hi ku tiyisisa ku landzelela hi vurhonwana miphalalo leyi nga riki ya mirhi ya ku ambala xipfalaxikandza exikarhi ka vanhu, ku siya mpfhuka lowu ringaneke wa 1,5 wa timitara exikarhi ka vanhu, ni ku tshamela ku hlamba mavoko hi xisibi ni mati kumbe ku tirhisa sanithayizara leyi nga ni xihoko xa 70%.
 
2. Xihlohloteri xa Mitirho xa Hofisi ya Phuresidente

2.1. Khabinete yi amukele xiviko xa ku humelela loku nga kona eku simekiweni ka Xihlohloteri xa Mitirho ya Phuresidente, lexi xi kongomeke eka ku tumbuluxa mitirho yintshwa, ku nyika nseketelo eka vutihanyisi na ku sirhelela mitirho leyi nga kona eka swiyenge leswi nga sirhelelekangiki.

2.2. Xiviko xi komba leswaku ekuheleni ka Nyenyankulu 2021, nhlayo hinkwayo ya 532 180 wa vanhu va vuyeriwile kusuka eka xihlohloteri lexi naswona xi tumbuluxile kumbe ku hlayisa mitirho yo ringana 422 786 ni ku tundzela vutihanyisi byo ringana 109 394.

2.3. Ka ha ri ni swivandlanene swa mitirho yin’wana swo ringana 161 972 le swa ha lulamisiwaka tani hi Xiphemu xa n’we xa xihlohloteri xa mitirho, leswi tisaka nhlayo hinkwayo ya swivandlanene leswi seketeriwaka eka 694 152.

3. Samiti ya le Paris yo Nyika Timali eka Tiikhonomi ta Afrika

3.1. Khabinete yi seketele xikombelo xa varhangeri eka Samiti eka ku Nyikiwa ka Timali ka Tiikhonomi ta Afrika, leyi a yi khomeriwile eParis, eFrance hi Ravumbirhi, 18 Mudyaxihi 2021, leswaku mifumo ya Afrika ma va ni timfanelo to hlawuleka to tshaha kwalomu ka US$100 ra tibiliyoni eka timali leti hlayisiweke ta Nkwama wa Timali ta Matiko ya Misava.

3.2. Ku averiwa loku ku ta pfuneta mikoteko ya nhlakarhelo wa ikhonomi ka matimba na ku loku yisekaka emahlweni exikarhi ka tinxaka ta Afrika leti hlaseriweke swinene hi ntungukulu wa COVID-19 na nyika rifuwo leri nga hundzuluxiwaka hi ku olova ri va mali eka sisiteme ya timali ta matiko ya misava.

3.3. Samiti leyi yi tiyisise mavonelo lama nga kona yo angarhela ya leswaku mfikelelo wa swisawutisi wu fanele wu ndlandlamuxiwa ku kota kufika eka matiko hinkwawo ngopfungopfu Afrika na matiko hinkwawo lama ha hluvukaka, loko hi languta ku tiboha ka misava hinkwayo leswaku swisawutisi swi fanele wu khomiwa tanihi nhundzu ya vanhu hinkwavo va misava.

3.4. Naswona yi tekela enhlokweni ntirho wa nsawutiso wo angarhela eka COVID-19 tanihi nhundzu ya vanhu hinkwavo va misava. Yi tlhele yi tiboha ku tiyisisa na ku hatlisisa mfikelelo wo ringana eAfrika wa swisawutisi swo hlayiseka na ku xaveka, ku tshungula na ku kambela hi ku tirhisa Mfikelelo wa Xihatlisisi xa Switirho xa COVID-19 (lexi tivekaka tanihi ACT-A) xa Nhlangano wa Rihanyu wa Misava na xitirhisiwa xa xona xa Mfikelelo wa Misava Hinkwayo wa Swisawutisi wa COVID-19 (lowu tivekaka tanihi COVAX).

3.5. Khabinete yi tlhele yi tiyisisa xikombelo xa Phuresidente Ramaphosa xa leswaku ku tshikiwa ka nkarhinyana ku seketela Swinawana swa TRIPS ya Nhlangano wa Mabindzu wa Misava ku seketeriwa hi vanhu hinkwavo. Mphalalo wo tano wu ta tiyisisa ku vuhumesi lebyi ndlandlamukisiweke bya swisawutisi na tithekinoloji  ta swa rihanyu tin’wana tanihi xiphemu xa angulo lowu faneleke eka xilamulelamhangu xa ntungukulu.

4. Ku nyikiwa ka mapapila ya vun’wini eTafelkop

4.1. Khabinete yi amukele ku nyiketiwa ka tihekitara ta 189 ta misava swin’we na mapapila ya vun’wini eka varimi va 30 va Vantima eTafelkop eka xifundzantsongo xa Groblersdal xa Limpopo.

4.2. Leswi i mahetelelo ya phurosese ya mpfuxeto wa misava na xiphemu xa ntirho lowu yisiwaka emahlweni hi Komiti ya le Xikarhi ka Vaholobye (IMC) eka Mpfuxeto wa Misava ku hatlisisa mpfuxeto wa misava.

4.3. Varimi a va ri karhi va humelela ku rima swirimiwa swo hambanahambana swa vurimi ku ringana malembe ya 25 eka misava leyi, ni ku xavisela switolo swa swakudya, swikimi swa mphamelo wa swakudya eswikolweni xikan’we na le ka timakete ta matsavu ta le Pitori na le Joni.

5. Tivhoti ta Mipimanyeto

5.1. Khabinete yi amukele ku sunguriwa ka tivhoti ta mipimanyeto, leti ti pfumelelaka tindzawulo ku nyika nhlamuselo leti koxometaka ya makungu ya tona na swirhangana swa lembe. Palamende, tanihi muyimeri wa vanhu, yi khoma njhekajekisano wa matimba eka tivhoti ta mipimanyeto na ku tiyisisa leswaku timali ta mfumo ti tirhisiwa ku vuyerisa vaaki.

5.2. Tivhoti ta mipimanyeto ti aka ehenhla ka swirhangana swo hambanahambana leswi andlariweke hi Muchaviseki Phuresidente Cyril Ramaphosa hi nkarhi wa Mbulavulo wa Xiyimo xa Rixaka (SoNA) hi Nyenyenyana 2021. Nakambe ti leteriwa hi Kungu ra Nhluvukiso ra Rixaka: Xivono xa 2030 na Rimba ra Xiqhinga ra le Xikarhi ka Theme ra 2019-2024.

5.3. Lembe leri mfumo wu languta eka ku kurisa ikhonomi ya hina, ku nyika matimba nkuriso wa ikhonomi ni ku tumbuluxa mitirho leyi lavekaka swinene. Hi ta langutisisa ngopfungopfu eka mune wa tindhawu ta nkoka leti nga kombisiwa hi nkarhi wa SoNA: (a) Ku hlula ntungukulu wa COVID-19; (b) Ku hatlisisa nhlakarhelo wa ikhonomi; (c) Ku simeka mipfuxeto ya ikhonomi ku tumbuluxa mitirho leyi yisekaka emahlweni na ku lawula ku kula loku katsaka hinkwavo, na (d) Ku lwa ni vukungundzwana na ku tiyisa Mfumo.

6. Ku lwa ni vugevenga

6.1. Khabinete yi tikatsa na Khomixini ya Ndzingano wa Rimbewu ku amukela xigwevo xa vutomi hi ka tsevu lexi nyikiweke Ttn Nowa Makula (32) xo dlaya murhandziwa wa yena, Mnn Nomzamo Mhlanti, na vana va ntlhanu. Leswi swi rhumela hungu ra matimba eka vaendli va vugevenga bya nsele wo tani, leswaku va ta langutana ni vukari lebyikulu bya nawu.

6.2. Khabinete yi sole ku dlaya ka tihanyi loku ka ha ku endlakaka eKhayelitsha, eKapa-Vupeladyambu na le Zandspruit eGauteng laha swi koxeke vutomi bya vanhu va 21. Khabinete yi khense maphorisa lama hatliseke ku khoma vaehleketeriwa naswona yi kombele vaaki leswaku va tirha na maphorisa ku endlela leswaku switarata swa hina swi va leswi hlayisekeke eka vanhu hikwavo.

6.3. Khabinete yi amukele ntirhisano exikarhi ka mihlangano ya vahlayisi va nawu va laha tikweni na va tinxakanxaka leswi swi fikeleriseke eka ku tekiwa ka swidzidziharisi eAfrika ni le Xikarhi-Vuxa. Mapfhumba, lama rhangeriweke hi Nhlangano wa Maphorisa ya Matiko ya Misava, a ya katsa matiko ya 41 kutani ya fikelerisa eka ku tekiwa ka swidzidziharisi swa nkoka wa kwalomu ka100 ra timiliyoni ta tiyuro. Tanihi xiphemu xa pfhumba leri nga humelela, maphorisa ya Afrika-Dzonga va teke swidzidziharisi leswi nga na nkoka wa kwalomu ka 32 wa timiliyoni ta tiyuro kusuka eka xikepe xo rhiya tinhlampfi kutani va khoman10 ra vanhu.

7. Nhlayelo wa vanhu wa ndzingeto

7.1. Nhlangano wa Tinhlayonhlayo wa Afrika-Dzonga (Stats SA) wu ta endla nhlayelo wa vanhu wa ndzingeto eka tindhawu leti hlawuriweke hi ku tilulamisela ku hlayiwa ka vanhu loku heleleke ku ringeta tisisiteme na maendlelo hinkwawo.

7.2. Ku titsarisela eka nhlayelo wa vanhu wa ndzingeto swi pfurile ku sukela hi ti-17 Mudyaxihi ku ya fika hi ti-30 Khotavuxika 2021. Mindyangu na mihlangano leswi swi hlawulaka ku tata phepha ra swivutiso swa nhlayelo wa vanhu wa ndzingeto hi riqingho swi ta amukela riqingho kusuka eka muyimeri wa senthara ya tiqingho wa Stats SA.

7.3. Khabinete yi hlohletela mindyangu na mihlangano ku titsarisela ku tiyisisa leswaku va hlayiwa. Vaakatiko va hlohleteriwa ku endzela getcounted.statssa.gov.za ku titsarisela eka inthanete. Siku ra ku hlayiwa ka vanhu loku hetisekeke ku ta tivisiwa hi ku famba ka nkarhi.

8. Ku pfuna ka vumunhu eZimbabwe.

8.1. Khabinete yi amukele mpfuneto wa vumunhu eka vanhu va le Zimbabwe. Leswi a ku ri ku hlamula xikombelo lexi nga endliwa hi Nyenyankulu 2019 hi mfumo wa Zimbabwe ku kombela mpfuneto wa vumunhu endzhaku ka Xidzedze xa Idai leri nga vanga mikhukhulo ya matimba leyi nga onha swimakiwakulu na ku dlaya vanhu.

8.2. Afrika-Dzonga, hi ku tirhisa Nkwama wa Mpfuxelelo wa Afrika na Ntirhisano wa matiko ya Misava, yi tibohile ku nyikela R50 wa timiliyoni ya nseketelo wa vumunhu eZimbabwe. Hambiswiritano, ku tumbuluka ka ntungukulu wa COVID-19 emisaveni hinkwayo ku hlwerise ku simekiwa ka phurojeke leyi.

8.3. Ndzhwalo wo sungula wa 450 000 wa masaka ya 12,5 kg ya mugayo ku ya phakeriwa mindyangu leyi a yi ri ni xidingo lexikulu xa mpfuneto wa swakudya wu fikisiwile hi Siku ra Afrika hi Ravumbirhi, 25 Mudyaxihi 2021.

B. Swiboho swa Khabinete

1. Nongonoko wa N’hweti ya Vantshwa

1.1. Khabinete yi amukele Nongonoko wa N’hweti ya Vantshwa wa 2021 ehansi ka nkongomelo: Lembe ra Charlotte Mannya Maxeke: Ku kurisa ku thoriwa ka vantshwa eka rixaka leri katsaka hinkwavo na ku va leri cinceke. Siku ra Vantshwa ri ta tsundzukiwa hi 16 Khotavuxika 2021 eka Xifundzatsongo xa Harry Gwala eKwazulu-Natal. Xiendleko lexi xi ta katsa ku simekiwa ka Vukorhokeri bya Vantshwa bya Phuresidente na ku humesiwa ka Qhinga ra Nhluvukiso wa Vantshwa leri Pfanganisiweke (2021-2023), leri  ri nga ta nyika rimba ro kotisa ra ku kula na  nhluvukiso wa vantshwa eAfrika-Dzonga.

1.2. Migingiriko yo leha n’hweti leyi kunguhatiweke hi Khotavuxika yo tsundzuka N’hweti ya Vantshwa yi ta va kona endzeni ka swilaveko swa milawu ya swa rihanyu swa COVID-19.

2. Ku humelela eka mphalalo wa mfumo wa rixaka eN’walungu-Vupeladyambu

2.1. Khabinete yi vikeriwile hi ku humelela loku nga fikeleriwa mayelana na miphalalo ya mfumo wa rixaka eka Mfumo wa Xifundzakulu xa N’walungu-Vupeladyambu ehansi ka Xiyenge xa 100(1) xa Vumbiwa ra Rhiphabuliki ra Afrika-Dzonga ra 1996. Khabinete a yi tsakisiwile hi ku humelela lokukulu ko tisa ntshamiseko eka tindzawulo ta xifundzakulu leti a ti ri ehansi ka mafambiselo.

2.2. Xiviko xi ta andlaleriwa Komiti ya Nkarhinyana ya Huvo ya Rixaka ya Swifundzankulu  ku phurosesiwa ku yisa emahlweni. Komiti leyi yi ta burisana hi xiviko lexi eka ntshamo wa yona lowu nga kunguhateriwa ku va kona hi 24 Khotavuxika 2021.

3. Mphalalo wa le ka Masipala wa Miganga wa Emfuleni.

3.1. Khabinete yi pasise mphalalo hi mfumo wa rixaka ku ololoxa mitlhontlho ya swa mati na nkululo leyi nga langutana ni miganga leyi nga ehansi ka Masipala wa Miganga wa Emfuleni eka Xifundzatsongo xa Sedibeng eGauteng. Mphalalo lowu wu hi ku landza Xiyenge xa 63(2) xa Nawu wa Vukorhokeri bya swa Mati, wa 1997 (Nawu wa 108 wa 1997).

3.2. Xiyimo xa le hansi xa mafumelo na xa malawulelo ya timali eka Masipala wa Miganga wa Emfuleni xi vangile ku lunghisiwa  ka xiyimo xa le hansi xa swimakiwakulu swa mati na swa nkululo. Leswi swi vangile leswaku ku va ni ku khuluka ka nkululo loku yaka emahlweni eka miganga ya le kusuhi ni le ka Nambu wa Vaal leswi tisaka nxungeto lowukulu wa rihanyu eka mindyangu yo tlula 120 000 leyi tshamaka endhawini liya.

3.3. Ndzawulo ya Mati na Nkululo yi lerisiwile ku angamela mphalalo lowu na ku yisa xiviko eka Khabinete lembe na lembe. Khabinete yi tlhele yi pasisa ku simekiwa ka IMC leyi nga ta tekela enhlokweni mitlhontlho yo angarhela ya mati leyi langutaneke ni timasipala to hlayanyana.

C. Migingiriko leyi nga ta landzela

1. Rendzo hi Mfumo wa France

1.1. Phuresidente Ramaphosa u ta rhurhela Muchaviseki Phuresidente Emmanuel Macron wa Rhiphabuliki ra France hikwalaho ka Rendzo ra Mfumo hi Ravuntlhanu, 28 Mudyaxihi 2021 eUnion Buildings ePitori.

1.2. Rendzo lero sungula ra Phuresidente Macron eAfrika-Dzonga hi ku rhambiwa hi Phuresidente Ramaphosa ri kongomile eka ku tiyisa xinakulobye xa xiqhinga exikarhi ka matiko lamambirhi, lexi tiyisiwaka hi mitwanano yo hlayanyana exikarhi ka matiko lamambirhi eka tindhawu to hambanahambana ta ntirhisano.

1.3. Rendzo leri ri ta languta swiphiqo leswi swi fambelana na angulo wa misava hinkwayo eka COVID-19 na ikhonomi, rihanyu, ndzavisiso na miangulo ya vumaki eka ntungukulu lowu nga kona sweswi na ku yisa emahlweni.

1.4. Varhangeri lava va ta tlhela va burisana hi ndlandlamuxo wo vuyerisa matlhelo hamambirhi eka swivandlanene swa mabindzu na vuvekisi. Afrika-Dzonga i mubindzurisanikulu na France eAfrika loko France yi ri ya vumbirhi eka Afrika-Dzonga hi ku bindzurisa na Afrika exikarhi ka buloko ya mabindzu wa Yuniyoni ya Yuropa.

2. Rendzo ra Holobyenkulu wa Sudan

2.1. Holobyenkulu wa Rhiphabuliki ra Sudani, Dkd Abdalla Hamdok, hi ku rhambiwa hi Phuresidente Ramaphosa, u ta teka Rendzo ro Tirha ku ta eAfrika-Dzonga hi Ravumune, 17 Khotavuxika 2021.

2.2. Hi nkarhi wa rendzo leri, varhangeri lavambirhi va languteriwa ku burisana hi maendlelo lama nga antswisaka vuxaka bya matiko lamambirhi ni ku avelana mavonelo eka timhaka leti langutaneke na tikokulu.

3. Xipanu xo Hlaya xa le Moyeni xa Phuresidente

3.1. Khabinete yi rhambe vanhu va Afrika-Dzonga ku tikatsa eka xiphemu xa vutsevu xa Xipanu xo Hlaya xa le Moyeni xa Phuresidente hi Ravumune, 27 Mudyaxihi 2021 kusukela hi 16:30 kufikela hi 18:30. Migingiriko leyi yi ta endliwa eka Zoom kutani lava swi tsakelaka va nga va xiphemu xa ku tikatsa eka xiyenge hi ku titsarisela eka www.nrc.org.za(link is external). Xiyenge xi ta burisana hi buku ya Frantz Fanon yo herisa vukoloni, The Wretched of the Earth.

3.2. Khabinete yi hlohletele vanhu va Afrika-Dzonga ku seketela ntolovelo wo hlaya tanihi xikili xa masungulo laha ku dyondza kun’wana hinkwako ku akiwaka kusukela kona kutani ku tumbuluxa xivandlanene xo fikelela swivandlanene swa mitirhovutomi.

D. Mahungu

1. Ku hoyozela

Khabinete yi hundzisela ku hoyozela eka:

- Phurofesa Pitika Ntuli, muvatli wa Afrika-Dzonga, mutlhokovetseri tlhelo mutsari loyi a tlhomiweke risiva ra “You-2”, rin’wana ra masagwadi ya Xihlawuriwa xa Vanhu ya  Masagwadi ya Vutshila byo Voniwa bya Misava Hinkwayo ya lembe na lembe ya, eFrance. Galari ya Melrose Gallery eJoni, yi rhurhele nkombiso wa le ka inthanete wa Phurofesa Ntuli vuvatli bya marhambu, Azibuyele Emasisweni (Tlhelela Ensinghweni).

- Wa Tintswalo Bishop Naledzani Sikhwari, endzhaku ko hlawuriwa tanihi Bishopo wa xisati wo sungula wa Kereke ya Northern Diocese Evangelical Lutheran eDzongeni wa Afrika endzhaku ka tsevu wa malembexikhume ya Vabishopo va xinuna. Ku thoriwa ka Bishopo Sikhwari ku rhangela kereke leyi nga ni malembe ya 503 hi vukhale i mfungho wo ringanisiwa ka rimbewu ni ku cinca exikarhi ka vaaki.

- Mnn Nolitha Fakude, endzhaku ko hlawuriwa tanihi wansati wo sungula ku va Phuresidente wa Huvo ya Swicelwa swa Afrika-Dzonga eka malembe ya 131. Khabinete yi navelela Mnn Fakude, loyi nakambe a nga Mutshamaxitulu wa Anglo American South Africa, hinkwaswo leswinene laha  nkongomo wa yena ku nga ku tiyisisa leswaku vucelamigodi byi hoxa xandla lexinene eka ku antswisa ku kula ka ikhonomi etikweni ra ka hina.

2. Nchavelelo

Khabinete yi yisa nchavelelo eka mindyangu na vanghana va:

- Ttn Emmanuel Mojalefa ‘Mjokes’ Matsane, loyi a nga hundza emisaveni hikwalaho ka nghozi ya movha hi Sonto, 23 Mudyaxihi 2021, endzhaku ka ntlangu eSoweto. Tanihi xirho xa ntlawa wa Kwaito wa ndhuma, Trompies, a ri xiphemu xa nhlanganelo lowu wu tumbuluxeke muxaka wa vunanga byo fana byi ri byoxe wa Afrika-Dzonga.

- Phurofesa Stanislaus (Stan) Skumbuzo Mzilankatha Sangweni (87), loyi a hundzeke emisaveni hi Ravumbirhi, 18 Mudyaxihi 2021. A nyiketele vutomi bya yena ku lwela ntshunxeko naswona u hete 30 wa malembe a ri evuchavelahwahwa a ri karhi a tshama eka matiko yo hambanahambana U tlhele a tirha tanihi Mulawuri wo Khomela eka Khomixini ya Ikhonomi ya Vun’we bya Tinxaka ya Afrika naswona eku vuyeni ka yena eAfrika-Dzonga, u thoriwile tanihi Mutshamaxitulu wa Khomixini ya Vukorhokeri bya Mfumo.

- mfumo ni vanhu va le Democratic Republic of the Congo endzhaku ka ku buluka ka Mount Nyiragongo hi Mugqivela, 22 Mudyaxihi 2021. Ku tshembiwa leswaku kwalomu ka vanhu va 15 va dlayiwile naswona magidigidi va rhurhisiwile endzhaku ko buluka ka vholikheno.

- Muyimelatiko Ismael Coovadia, khale ka muyimeri wa tiko eIsirayele, loyi a hundzeke emisaveni hi Musumbhunuku, 24 Mudyaxihi 2021. U vile hoxe xandla swinene eka nyimpi yo lwela ntshunxeko eAfrika-Dzonga.
 

E. Ku thoriwa

Ku thoriwa hinkwako ku ta fanela ku landzelela vutiyisisi bya mithwaso na mbhasiso lowu faneleke.

1. Mnn Elizabeth Rhulani Ngwenya tanihi Xandla xa Mulawuri-Jenerali (DDG): Vufambisi bya swa Mabindzu eka Ndzawulo ya swa Vupfhumba.
2. Mnn Irene Nomalungelo Mpolweni tanihi DG eka Ndzawulo ya Khale ka Masocha.