A. Xiyimo xa Khabinete eka Timhakakulu

1. Ntlakuko eka mitluletavuvabyi ya Vuvabyi bya Khoronavhayirasi (COVID-19) 

1.1. Khabinete yi kombise ku vilela lokukulu hi mayelana na ntlakuko eka nhlayo ya mitluletavuvabyi ya COVID-19 leyintshwa eKapa-Vuhumadyambu na swiphemu swa Kapa-Vupeladyambu. Ntlakuko lowu eka mitluletavuvabyi leyi wu fambelanisiwile, exikarhi ka swihlohloteri swin’wana, na ku nga landzeleriwi ka milawuo ya nsivelo ya COVID-19 na Swinawana swa Levhele ya Vulemukisi ya 1.

1.2. Khabinete yi pasise magoza ya mphalalo lama ringanyetiweke ya Masipala wa Dorobakulu ra Nelson Mandela Bay (NMB) ku tirhana na mitluletavuvabyi ya COVID-19 leyi tlakukaka. Khabinete yi tlhele yi pasisa leswaku tingoma ti nga ha ya emahlweni endzeni ka milawu ya swa rihanyu ya vurhonwana ehandle ka Dorobakulu ra NMB. Holobye wa Rihanyu, Dkd Zweli Mkhize, u ta va a teka tendzo to ya eKapa-Vupeladyambu ku ya hlahluva leswi swi dingaka ku endliwa ku kota ku phalala eka tindhawu to tanihi Garden Route. 

1.3. Khabinete yi tshikelele nkoka wa ku landzelela miphalalo leyi nga riki ya vutshunguri bya mirhi yo tanihi ku hlamba swandla hi mati na xisibi kumbe hi ku tirhisa xibasisaswandla lexi nga na xihoko, ku ri karhi ku siyiwa mpfhuka exikarhi ka vanhu na ku ambala xipfalaxikandza evanhwini. Hinkwerhu ka hina hi fanele ku seketela xikombelo xa Nhlangano wa Rihanyu wa Misava ku sivela mitluletavuvabyi ya COVID-19 leyintshwa.

1.4. Tanihiloko hi ri karhi hi tshinelela nguva ya makhisimusi, hi fanele ku tsundzuka leswaku ntungukulu lowu wa ha ri kona naswona wa ha ri na khombo. Hikokwalaho, hi boheka ku papalata ku teka tendzo leti nga bohiki, ngopfungopfu hi vutleketli bya mani na mani, ngopfungopfu ku hunguta ku rhendzelekela ngopfu eka tindhawu ta mani na mani to tanihi tikhefi to xavisa swakudya swo dyela kwalaho, tithaveni kumbe tibara. Un’wana na un’wana wa hina u dinga ku tiyisisa leswaku hi teka magoza yo sivela ku papalata ku hangalasa xitsongwatsongwana emindyangwini ya ka hina, ngopfungopfu eka lavakulu. 

1.5. Mikarhi hinkwayo hi fanele ku siya mpfhuka exikarhi ka vanhu hambiloko hi hlengeletana tanihi ndyangu ku tlangela tiholideyi. Hikwalaho ka matikhomelo ya hina lama nga na vutihlamuleri, hi nga kota ku hoxa xandla eka ku lwisana na ku kamanyeta ku hangalaka ka COVID-19. Khabinete yi tlhele yi pasisa ku ndlandlamukisiwa ka Xiyimo xa Rixaka xa Mhangu kufika 15 Sunguti 2021.

2. Indasitiri ya vutleketli bya nhundzu

2.1. Khabinete yi sole hi matimba nkanwu lowu wu hlaselaka indasitiri ya vutleketli bya nhundzu bya le magondzweni naswona hi hoyozele angulo wa xihatla hi maphorisa eka ku khoma vaehleketeleriwa eGauteng. Khabinete yi nyike michavelelo ya yona eka mindyangu na vatirhikulobye va vuchayeri lava va lahlekeriweke hi vutomi bya vona naswona yi navelela lava va vavisekeke ku hola hi ku hatlisa.

2.2. Loko hi ri karhi hi twisisa ku hela ntamu eka ku onhiwa ka milawu ya ndzhurho hi tikhamphani tin’wana, madzolonga a hi xitshunxo. Khabinete yi kombela vanhu hinkwavo lava khumbekaka ku rhumela swivilelo swa vona hi mayelana na indasitiri ya vutleketli bya nhundzu eka swivumbeko leswi faneleke ematshan’weni yo tirhisa madzolonga tanihi xitshunxo xo hetelela.

2.3. Holobye wa Mitirho na Vatirhi Thulas Nxesi u le ku rhangeleni ka xipano xa Vaholobye lexi xi nga eku tirhaneni na mhaka leyi naswona u languteriwa ku rhumela xiringanyeto xo khomeka eka Khabinete ku ololoxa mikwetlembetano hinkwayo leyi khumbaka indasitiri leyi. 

3. Nhluvukiso wa swimakiwakulu

3.1. Khabinete yi amukele ku nyiketiwa ka Xikimi xa Mphakelo wa Mati yo Tala xa uMshwathi eKwaZulu-Natal, lexi xi nga ta cinca hi ku hetiseka vutomi bya kutlula 3 000 ya miti etindhawini ta Albert Falls, Mpolweni, Trustfeed na Nadi.

3.2. Xikimi lexi xi rhangela tiphurojeke ta mphakelo wa mati yo tala ta xifundza tin’wana to hambanahambana leti ti nga nava na timasipala ta swifundzatsongo ta nkombo – Zululand, King Cetshwayo, iLembe, uThukela, uMgungundlovu na Harry Gwala. Khabinete yi hlohlotela va vuyeriwa ku hlayisa na ku tirhisa mati hi vurhonwana ku kota ku vuyerisa miti hinkwayo. 

4. Tiholideyi to hlayiseka swinene

4.1. Tanihiloko maAfrika-Dzonga va ri karhi va teka nkarhi wa ku tiphina hi tiholideyi na mindyangu na vanghana va vona, Khabinete yi khutaza hinkwerhu ka hina ku endla leswi hi ndlela ya vutihlamuleri. Hi ku engetela eka ku landzelela milawu ya swa rihanyu ku sivela ku hangalaka ka COVID-19, hi boheka ku tlhela hi landzelela milawu ya le gondzweni ku tiyisisa leswaku hinkwerhu hi fika lomu hi yaka kona hi hlayisekile. 

4.2. Vuhlayiseki bya le magondzweni i vutihlamuleri bya maAfrika-Dzonga hinkwavo naswona van’waswipandzamananga va hlohloteriwa ku landzelela mpimo wa rivilo, va nga nwi va tlhela va chayela, naswona va nga chayeli hi vusopfa. 

4.3. Vatswari na vahlayisixinawu va hlohloteriwa ku nga tshiki vana va ri hava mulanguteri hi nkarhi wa nguva leya tiholideyi. Hi ku va hlayisa, hi nga tiyisisa leswaku ku va na nguva ya makhisimusi yo hlayiseka na ku tala ntsako.

B.  Swiboho swa Khabinete

1. Xiviko xa ndzima leyi khatsiweke kusuka eka Xipano xa Xintirhwana xa Vaholobye vo Hambanahambana (IMTT) xa Xifundzakulu xa N’walungu-Vupeladyambu

1.1. Khabinete yi pasise xibumabumelo xa IMTT xa ku tlheriseriwa endzhaku ka miphalalo yo kongoma ehansi ka xiyenge xa 100 (1)(b) eN’walungu-Vupeladyambu hi ku hela ka lembeximali ra 2020/21.

1.2. Khabinete yi enerisekile hi ndzima leyi khatsiweke eka mphalalo wa mfumo wa rixaka eN’walungu-Vupeladyambu, hambileswi ntirho wo tala wa ha dingaka ku endliwa ku vuyisa hi vutalo mafumelonene eka xifundzakulu lexi. 

1.3. Ndzima yi khatsiwile eka ku vuyisa ku rhula ka vaakandhawu na vatirhi, swilawuri swa timali, malawulelo ya switandzhaku na mphakelo wa vukorhokeri. Ku vile na antswiso eka mivuyelo ya oditi, na ku herisiwa ka tsevu wa malembe ya ku ya ehansi na ku yima ka ndhawu ya swikumiwa swa oditi. Xiviko xa vutalo xi ta andlariwa ePalamende.

2. Leswintshwa eka Kungu ro Ponisa Bindzu (Kungu ra BR) ra Vuhahisi bya Swihahampfhuka bya Afrika-Dzonga (SAA) 

2.1. Khabinete yi nyikile vuxokoxoko hi ndzima leyi khatsiweke mayelana na ku simekiwa ka Kungu ra SAA BR na hilaha avelo wa R10.5 wa tibiliyoni wu nga ta tirhisiwa kahle hakona ku tiyisisa leswaku ku va na ku humelela eka ku simekiwa ka Kungu ra BR.  

2.2. Khabinete yi khensa ndzima leyi khatsiweke naswona yi kombele Ndzawulo ya Mabindzu ya Mfumo (DPE) ku hatlisisa ku simekiwa ka mapfhumbakulu ku tiyisisa leswaku ku va na vuhahisi bya swihahampfhuka bya rixaka byintshwa lebyi vumbiweke hi vuntshwa, lebyi nga tlangisiki swipfuno na ku va lebyi nga na vutivi bya swa thekinoloji. 

2.3. DPE yi lerisiwile ku hetisisa ku thoriwa ka bodo ya nkarhinyana ya SAA na ku hetisisa ku thoriwa ka Mutirhisani wa Nkoka wa Mikavelo wa Xiqhinga wa SAA leyi vumbiweke hi vuntshwa. Mango yi hoyozeriwile eka xiave xa xiqhinga lexi tirhiweke hi mutirhisani wa SAA, ku tiyisisa leswaku ku va na vukona lebyi yaka emahlweni bya vuhahisi lebya swihahampfhuka emakete. 

3. Kungu ra Vulungheki bya Tinguva ra Rixaka (Xirindzamhangu) ra Nguva ya Ximumu 2020-21

3.1. Khabinete yi pasise Kungu ra Vulungheki bya Tinguva ra Rixaka ra Nguva ya Ximumu ya 2020-2021 leri andlariweke hi Holobye wa Mfumontirhisano na Timhaka ta Ndhavuko, Dkd Nkosazana Dlamini Zuma. Kungu leri ri landzelela vuvhumbi lebyi byi kombeke leswaku mikoteko leyi tlakukeke ya ku na ka timpfula ta le henhla ka ntolovelo eka swiphemu swo tala swa tiko yi languteriwile. Leswi swi vula leswaku tindhawu ta ku na ka timpfula ta ximumu leti ti angarhelaka swifundzakulu swa nhungu hinkwaswo – handle ka tindhawu ta ku na ka timpfula ta vuxika to tanihi Kapa-Vupeladyambu – ti na ku languteriwa ka le henhla ka tindhambi na swidzedze. 

3.2. Eka ku simekiwa ka kungu leri magoza yo hunguta ya vekiwile ku hunguta nkhumbo wa timhangu ta tinguva ta ximumu to tika kutlula mpimo. Kungu leri ri katsa nguva ya ximumu leyi sungulaka kusuka hi Hukuri 2020 kufika hi Nyenyanyana 2021, tanihileswi nkarhi lowu wu nga taleriwa hi mixungeto leyi tlakukeke ya timhangu leti fambelanaka na maxelo. Khabinete yi ya emahlweni yi tekela enhlokweni leswaku swiphemu swin’wana swa swifundzakulu swa Kapa swa ha hlaseriwa hi dyandza ro tikisa.

3.3. Khabinete yi kombela vaaki ku endla milulamiselo leyi faneleke ehenhla ka timhangu ta nguva ya ximumu na ku tiyisisa leswaku ku va na miangulo leyi tirhaka kahle leyi yi nga ta ponisa vutomi, ku sirhelela nhundzu na swimakiwakulu. 

4. Rimba ra Nhluvukiso wa Pholisi ya Rixaka

4.1. Khabinete yi pasise Rimba ra Nhluvukiso wa Pholisi ya Rixaka leri ri nga ta letela tindzawulo ta mfumo hinkwato eka ku pfapfarhuta tipholisi ta tona ta mfumo to hambanahambana. Rimba leri ri lava ku ringanerisa tiphurosese ta mavumbelo ya pholisi eka swiyenge hinkwaswo swa mfumo.

4.2. Tsalwa leri ri hlamusela magoza yo hambanahambana lama ya faneleke ku landzeleriwa eka mavumbelo ya pholisi ya mfumo, lama ya katsaka mindzhendzeleko ya ku endliwa ka pholisi, mipimo leyi languteriwaka; swihlohloteri leswi swi faneleke ku tekeriwa enhlokweni loko ku vumbiwa pholisi na milulamiselo ya nhlangano leyi yi faneleke ku endliwa leswaku ku va na tiphurosese ta ku endliwa ka pholisi na ta matirhiselo leti tirhaka kahle.   

4.3. Rimba ra nkarhi wa sweswi a ri tiyisisa leswaku ku va na endlelofanana na ntirhisano eka ku endliwa ka pholisi eka mfumo. Tsalwa leri ri ta kumeka hi ku tirhisa webusayiti ya Ndzawulo ya Nkunguhato, Vulanguteri na Nkambelo (DPME) (www.dpme.gov.za). 

5. Pholisi ya Minyikelo ya Misava

5.1. Khabinete yi pasise pholisi leyi leswaku yi tirhisiwa, leyi yi nga na xikongomelo xa ku hatlisisa minyikelo ya misava tanihi yin’wana ya tindlela ta ku angula eka rivilo ro nonoka ra antswiso wa misava. 

5.2. Ku tirhisiwa ka pholisi leyi swi ta tumbuluxa swivandlanene swa nkoka eka vaakatiko eka tindhawu ta le handlenyana ka madoroba na ta le matikoxikaya ku teka xiave eka ikhonomi. Yi tisa swihlohloteri naswona yi letela minyikelo ya misava hi vini va mipimo leyikulu ya misava. Swihlohloteri leswi swi ta na vutihlamuleri bya havexerisamatimba lebyi lawuleriweke eka xiphemu xa vakhomi va misava va misava ya nhlangano.

5.3. Misava leyi nyikeriweke na magoza ya pholisi leyi nga na swihlohloteri swi fambelanisiwa na ntwanano lowu fikeleriweke hi vatirhisani lava nga na ku tsakela kun’we eka Tioparexini Phakisa ta 2016 eka Antswiso wa Misava na Nhluvukiso wa Tindhawu ta le Matikoxikaya. Pholisi leyi yi humesiwile leswaku vaaki va nyika mavonelo hi Nyenyanyana 2020.

6.  Pholisi ya Rixaka eka Nhlawulo wa Vavuyeriwa na Avelo wa Misava ya 2020

6.1. Khabinete yi pasise pholisi leyi, leyi yi lulamiselaka phurosese leyinene, yo tshembeka na ku va ya nkavuciva eka nhlawulo wa vavuyeriwa na avelo wa misava eAfrika-Dzonga. Pholisi leyi yi katsa swibumabumelo leswi kumekeke hi nkarhi wa nkandziyiso wa yona emasungulweni ya nan’waka naswona yi tirhana, exikarhi ka swin’wana, nkandzingano wa rimbewu eka vun’wini bya misava. 

6.2. Yi rhangise emahlweni avelo wa vun’wini bya misava bya vavasati, hikwalaho ka sweswo yi kondletela ku antswisiwa ka vavasati eka mhaka leyi. Yi tlhela yi lava ku tirhana na swidingo swa misava swo hambanahambana tanihilaha swi paluxiwaka hakona hi vaakandhawu swa vuhumesi bya misava, vutshamo bya vanhu, madyelo ya swifuwo, nhluvukiso wa vutshamo na tifeme. 

6.3. Pholisi leyi yi ringanyeta ku tumbuluxiwa ka xivumbeko lexi tiyimelaka ku phurosesa miavelo ya misava na ku lulamisela sisiteme yo endla xikombelo eka inthanete ku tiyisisa leswaku ku va na nkavuciva eka avelo wa misava. 

7. Pholisimpfapfarhutwa ya Ndhawu ya Ndzilekana leyi nga na Vukorhokeri Hinkwabyo (OSBP)

7.1. Khabinete yi pasise Pholisimpfapfarhutwa ya OSBP leswaku vaaki va nyika mavonelo. Ku tumbuluxiwa ka OSBP leyi swi lava ku katsakanya mfambafambo wa vanhu na tinhundzu exikarhi ka tindhawu to nghena etikweni ta le misaveni ta Afrika-Dzonga na matikoakelana ya rona. Swiringanyeto leswi nga eka pholisi leyi swi lava ku tirhana na ntlimbano lowu vangaka ku hlwela, ngopfungopfu eka vatekarendzo na vabindzurisi emindzilekanini ya le xikarhi ka matiko. 

7.2. Pholisi leyi yi humelerisa Rimba ra Ndzilekana lowu nga na Vukorhokeri Hinkwabyo leri ri amukeriweke hi Khabinete hi 2018. Eka levhele ya tikokulu, pholisi leyi yi hoxa xandla eka Pfhumba ra Musirheleri wa Swimakiwakulu ra le Hofisini ya Phuresidente, leri ri antswisaka nkhomano exikarhi ka matiko ya Afrika ku tirhana na nkayivelo wa swimakiwakulu na ku nyika matimba eka mabindzu ya le ndzeni ka Afrika. Pholisimpfapfarhutwa leyi yi ta gazetiwa leswaku vaaki va nyika mavonelo hi nkarhi wa kotara yo sungula ya 2021.

8.  Ku Pfumeleriwa Ximfumo ka Ntwanano wa Nhlangano wa Vatirhi wa Matiko ya Misava hi Mayelana na ku Herisiwa ka Madzolonga na Nxaniso eka Ntwanano wa Misava ya Ntirho wa 2019 (No. 190)

8.1. Khabinete yi pasise ku rhumeriwa ka Ntwanano wa Misava ya Ntirho wa 2019 (No. 190) ePalamende ku ya pfumeleriwa ximfumo. Ntwanano lowu wu tirhana na madzolonga na nxaniso, ngopfungopfu endhawini ya ntirho. Wu nyika rimba leri nga erivaleni ra matirhelo na xivandlanene xo vumba vumundzuku bya ntirho hi ku ya hi xindzhuti na nxiximo, lowu nga riki na madzolonga na nxaniso.

8.2. Ku pfumeleriwa ximfumo ka ntwanano lowu swi fambelanisiwa na Vumbiwa ra Rhiphabuliki ya Afrika-Dzonga ya 1996. Loko yi ka yi pfumeleriwa ximfumo, milulamiselo ya ntwanano lowu yi ta endliwa yi va ya laha tikweni na ku fambelanisiwa na Nawu wa Vuxaka bya Vatirhi, 1995 (Nawu wa 66 wa 1995).

8.3. Ndzawulo ya Mitirho na Vatirhi se yi hluvukisile Xikatsamilawu xa Matirhelonene eka Nsivelo na Heriso wa Madzolonga na Nxaniso eka Misava ya Ntirho.

9.    Qhinga ra Lwandle ra Antarctic na ra le Dzongeni leri Pfuxetiweke 

9.1. Khabinete yi pasisise qhinga leri pfuxetiweke leswaku ri simekiwa, leri ri katsaka swibumabumelo leswi kumekeke hi nkarhi wa nkandziyiso wa rona emasungulweni ya nan’waka. Qhinga leri ri lulamisela vutirhisani na ku simekiwa ka Nawu wa Mitwanano ya Antarctic, 1996 (Nawu wa 60 wa 1996), lowu fambelanaka na ndzavisiso, nhlayiso wa ntirho wa swipfuno lowu yisekaka emahlweni na malawulelo ya mbangu hi ku seketela ajenda ya Afrika.  

9.2. Leswi swi hoxa xandla eka Swikongomelokulu swa Nhluvukiso leswi Yisekaka Emahlweni, hi ku tekela enhlokweni leswaku Lwandle ra Antarctic na ra le Dzongeni i swiphemu swa nkoka swonghasi swa sisiteme ya tlilayimente ya misava hinkwayo. Qhinga leri ri hoxa xandla eka goza ra tlilayimente na vutengi bya ikholoji hi ku kondletela ku tumbuluxiwa ka tindhawu leti sirheleriweke na ku va leti lawuriwaka hi ku hlawuleka.

10. Timfanelo ta Ximunhu, Ntshunxeko na Mbuyelelano: Tsalwa ro Boxa Mavito ya Tindhawu ta Ndzhaka ya Nelson Mandela 

10.1. Khabinete yi pasise ku rhumeriwa ka Timfanelo ta Ximunhu, Ntshunxeko na Mbuyelelano: Tsalwa ro Boxa Mavito ya Tindhawu ta Ndzhaka ya Nelson Mandela eka Senthara ya Ndzhaka ya Misava ya Nhlangano wa swa Dyondzo, Sayense na Mfumo wa Vun’we bya Tinxaka ku ya langutisisiwa na ku tsariwa eka Ndhawu ya Ndzhaka ya Misava. Leswi i xiphemu xa Phurojeke ya Ndlela ya Ndzhaka ya Nsihalalo na Ntshunxeko yo angarhela. 

10.2. Ku boxiwa ka mavito swi tisa 10 ra tindhawu hi yin’weyin’we  eka mune wa swifundzakulu na nkombo wa timasipala. Leswi swi yimela matimu ya hina ya ntshunxeko na timfanelo ta ximunhu, naswona swi nyika vumbhoni bya swiyimo swo hambanahambana swa nyimpi yo lwela ntshunxeko. 

10.3. Ku boxiwa loku ka mavito swi fambelanisiwa na Kungu ra Nhluvukiso ra Rixaka, leri ri tshikelelaka nhlayiso na ku vuyisiwa ka tindhawu leti sirheleriweke. Swi tlhela swi tekela enhlokweni vuswikoti bya vuhoxaxandla bya ikhonomi ya vutumbuluxi eka ku tumbuluxa mitirho na timali leti nghenaka ta ku rhumeriwa ematikweni mambe ka tinhundzu na vukorhokeri.

C.  Milawumbisi 

1. Nawumbsi wa Nsivelo na Nhluvukiso wa Misava ya swa Vurimi wa 2020

1.1. Khabinete yi pasise ku rhumeriwa ka Nawumbisi lowu ePalamende. Nawumbisi lowu wu herisa Nawu wa Misava ya swa Vurimi, 1970 (Nawu wa 70 wa 1970) ku humelerisa swilaveko swa vumbiwa, na ku nyika endlelo lerinene na ku va leri ringanisiweke eka ku tirhisiwa ka misava ya swa vurimi.

1.2. Nawumbisi lowu wu sirhelela xiyimo xi nga si humelela wu sirhelelela misava ya swa vurimi ya vuhumesi bya swakudya hi ku tumbuluxiwa ka Tindhawu ta swa Vurimi leti Sirheleriweke leti eka tona misava ya swa vurimi leyi nga na vuswikoti bya le henhla yi nga ta biyeleriwa eka swikongomelo swa vurimi naswona misava ya swa vurimi ya vuswikoti bya le hansi yi nga ta pfumeleriwa eka mitirhiso leyi nga riki ya swa vurimi. 

1.3. Ku tirhisiwa ka Nawumbisi lowu swi ololoxa nxungeto eka nsirhelelo wa swakudya swa rixaka na miti.

D. Swiendleko leswa ha Taka

1. Samiti ya Yuniyoni ya Afrika (AU)  

1.1. AU yi ta rhurhela  Samiti yo Hlawuleka ya Ndhawu ya Mabindzu ya Nkaswipimelo ya Tikokulu ra Afrika (AfCFTA) hi siku ra 5 na 6 N’wendzamhala 2020, eka ku lulamisela ku sungula AfCFTA hi siku ra 1 Sunguti 2021. 

1.2. AfCFTA yi khomela Afrika-Dzonga mivuyelo leyikulu tanihileswi yi tirhaka tanihi xihatlisisi eka ku kula ka ikhonomi na vuvekisi. Ndhawu ya mabindzu ya nkaswipimelo yi pfula ku rhumela ka hina ematikweni mambe ka tinhundzu na vukorhokeri emakete wa kutlula 1,2 wa tibiliyoni ta vanhu. Tanihi Mutshamaxitulu wa AU, Afrika-Dzonga a yi ri eku rhangeleni ka ku lawula ku simekiwa ka AfCFTA.

1.3. Ntwanano lowu wu antswisa mpfangano wa ikhonomi na nhluvukiso, havexerisamatimba wa vavasati eka tikokulu, naswona wu tiyisa matshalatshala eka ku rhula na ntshamiseko eAfrika.

2. Siku ra Mbuyelelano

2.1. Afrika-Dzonga yi tsundzuka Siku ra Mbuyelelano hi siku ra 16 N’wendzamhala 2020 ehansi ka nkongomelo wa: “Vun’we eka Goza ro Lwisana na Xihlawuhlawu xo ya hi Nghohe, Madzolonga yo ya hi Rimbewu, na Mikankondzelelo Yin’wana”. A hi tirhiseni siku leri ku tiboha hi vuntshwa eka ku fikelela ku akiwa ka rixaka na nkhomano wa rixaka.

2.2. Nkongomo wa nan’waka eka xihlawuhlawu xo ya hi nghohe wu seketela nkoka wa munhu un’wana na un’wana eka ku byarhiwa ka vutihlamuleri ku lwisana na xihlawuhlawu xo ya hi nghohe, rivengo ra vahlapfa na mikankondzelelo yin’wana etikweni. 

3. Siku ro Lwisana na Vukungundzwana ra Matiko ya Misava

3.1. Afrika-Dzonga yi ta tikatsa na misava hinkwayo eka ku tsundzuka Siku ro Lwisana na Vukungundzwana ra Matiko ya Misava hi Ravunharhu, 9 N’wendzamhala 2020. Siku leri ri tlakusa vulemukisi hi mayelana na ndhurho na switandzhaku swo homboloka swa vukungundzwana, naswona ri lava ku byi herisa. 

3.2. Vukungundzwana a byi amukeleki, hambi byi humelela eka sekitara ya mfumo kumbe leyi nga riki ya mfumo. Vukungunndzwana byi teka swivumbeko swo hambanahambana naswona swiendlo swo tanihi ‘ku xava’ papila ra muchayeri, ku hakela xipfalanomu ku balekela nxupulo lowu nga enawini, xitumbe xo tlakusa mixavo na matikhomelo lama lwisanaka na mphikizano, hinkwaswo swi vumba vukungundzwana. 

3.3. Ku humelela eka nyimpi ya hina ehenhla ka vukungundzwana swi lawuriwa hi ku nga  khumbeki ka vaakatiko na mihlangano hinkwayo. Hi Hukuri 2020, Khabinete yi pasise Qhinga ro Lwisana na Vukungundzwana ra Rixaka leswaku ri simekiwa naswona yi kombele munhu un’wana na un’wana ku vumba vuthu leri nga na vun’we eka ku lwisana na vukungundzwana. Loko u vona swin’wana, vula swin’wana, mangala vukungundzwana hi ku bela riqingho eka Nomboro ya Xilamulelamhangu yo Lwisana na Vukungundzwana ya Rixaka eka 0800 701 701. 

E. Swihungwana

1. Vuhoyozeri

Khabinete yi hundzisa vuhoyozeri bya yona na ku navelela leswinene eka:

1.1. Mnn Tsakani Maluleke, loyi a thoriweke ku va Oditara-Jenerali wa Afrika-Dzonga kusukela 1 N’wendzamhala 2020. Khabinete yi n’wi navelela leswinene eka mitirho ya yena ku tiyisisa leswaku ku va na vutihlamuleri eka ku tirhisiwa ka swipfuno swa mfumo.   

2. Michavelelo

Khabinete yi rhumela michavelelo ya yona eka:

2.1.    ndyangu, vanghana na vatirhikulobye va khale ka mutlangi wa le ndzhaku wa Bafana Bafana na Mamelodi Sundowns Anele Ngcongca. 
2.2.    rixaka ra Royal Bafokeng eka ku hundza emisaveni ka Mohumagadi (Hosikati), Dkd Semane Bonolo Molotlegi.
2.3.    rixaka ra AbaThembu eka ku hundza emisaveni ka  Hosikati ya maXhoza Nozamile Sigcawu, mana wa sirha Hosinkulu Mpendulo Zwelonke Sigcawu.
2.4.    ndyangu wa Ndabezitha Hosinkulu Goodwill Zwelithini eka ku hundza emisaveni ka n’wana wa yena wa jaha Hosana Lethukuthula Zulu.

F. Ku thoriwa

Ku thoriwa hinkwako ku fanele ku landzelela ntiyisiso wa mithwaso na mbhasiso lowu faneleke.

1.    Mnn Mukondeleli Johanna Mulaudzi tanihi Muofisirinkulu wa Vurhangerinkulu (CEO) wa Mulawuri wa Tindhawu to Nghena Etikweni ta Afrika-Dzonga. 
2.    Mnn Ayanda Noah tanihi Mutshamaxitulu wa Bodo ya SOC LTD ya Nkwama wa Eneji ya le Xikarhi.
3.    Ttn Loyiso Tyabashe tanihi CEO wa Khamphanikulu ya Eneji ya Nyutliliya ya Afrika-Dzonga.

4.    Swirho swa Khansele swa Vulawuri byo Lawula Indasitiri ya Vurindzi lebyi nga riki bya Mfumo:
a.    Dkd Audrey Leah Mofomme (Mutshamaxitulu);
b.    Ttn Matome Solomon Ralebipi (Xandla xa Mutshamaxitulu);
c.    Ttn Humphrey Nhlanhla Ngubane;
d.    Dkd Sithembile Nombali Mbete; na
e.    Mnn Thandeka Ntshangase.

5.    Ndlandlamukiso wa kontiraka ya Ttn Mbulelo Tshangana tanihi Mulawuri-Jenerali (DG) wa Ndzawulo ya Vutshamiso bya Vanhu.
6.    Mnn Nomfundo Clementine Tshabalala tanihi DG wa Ndzawulo ya Mbangu, Swihlahla na Tihlampfi. 
7.    Dkd Annette Theresa Griessel tanihi Xandla xa DG (DDG): Vutirhisani bya Nkunguhato wa Rixaka eka DPME.
8.    Dkd Nontsikelelo Valencia Tshayingca-Mashiya tanihi DDG: Vukorhokeri bya Khamphanikulu eka DPME.
9.    Mnn Dorcas Tshepiso Moahloli tanihi DDG: Malawulelo ya Rifuwo na Swikweleti eka Vutamelankwama bya Rixaka. 

Swivutiso:
Mnn Phumla Williams – Muvulavuleri wa Khabinete 
Selifoni: 083 501 0139