1. Seabe se Bolwetse jwa Mogare wa Corona (COVID-19) jo bo Ribolotsweng ka Ngwaga wa 2019 se Nang le Sona ka fa Nageng ya Aforika Borwa

1.1. Kabinete e itsisitswe ka ga dipoelo tseo di bonweng go latela dikgato tsa ga Moporesitente Cyril Ramaphosa tsa go batla maikutlo a mekgatlho e e farologaneng ya setšhaba, e le go netefatsa gore fa naga e tswa mo kgatong ya bone e tsena mo go ya boraro ya go sekega nakwana ditiro tsa ka fa nageng e dira seno ka tshegetso le ditshwaelo tsa maphata otlhe a loago.

1.2. Moporesitente mo leetong la gagwe leo a neng a felegeditswe ke Ditona tsa maphata a a farologaneng, o ne a tshwara kopano le baagi, makala a badiri le a dikgwebo, Lekgotlha la Aforika Borwa le le Emetseng Dikereke; boeteledipele jwa sedumedi; Dimeyara; Ditonakgolo; Mokgatlho wa Dipusoselegae wa Aforika Borwa (SALGA), baeteledipele ba merero ya setso mmogo le mekgatlho ya sepolotiki e e nang le baemedi kwa Palamenteng.

1.3. Kabinete e amogetse dipoelo tsa dikgato tseno tsa go batla maikutlo, tse bontsi jwa tsona di re butseng matlho le go dira gore fa re loga maano re bo re na le kitso e e humileng mo go fokotseng bogale jwa dikiletso fa re tsena mo kgatong ya boraro e e tla ragogang ka la bo 1 Seetebosigo 2020. Go tsena mo kgatong eno go tla raya gore ditiro tse dingwe tsa ikonomi di tla bulelwa mme go tla fedisiwa dikiletso tse di iletsang metsamao ya batho. E tla lokolola gape gore batho ba ka nna dimilione di le robedi ba boele kwa ditirong tsa bona.

1.4. Mafelo a a nang le ditshwaetso tse di kwa godimo a a bontshang dipalo tse di tlhatlogang ka lebelo tsa ditshwaetsego a tla lebelelwa ka leitlho le le ntšhotšho. Mafapha a boitekanelo a diporofense a tla rebola matsholo a a gagametseng a go samagana le mafelo ano a a nang le ditshwaetso tse di kwa godimo ka go dira ditlhatlhobo, diteko, go katosa bao ba tshwaeditsweng le go tsaya dikgato tsa thibelaketegelo.
 
1.5. Kabinete e gatelela dikgato tsa yona tsa go tshegetsa dikgato tsa ga Moporesitente tsa go batla maikutlo e le go akaretsa batho botlhe fa e sale re tsena mo maemong a masetlapelo ka fa nageng ka la bo 15 Mopitlwe 2020. Dikgato tseno tsa go batla maikutlo a batho di nnile mosola thata mo go direng gore makala otlhe a baagi a nne le seabe mo go lwantsheng leroborobo la COVID-19, mo go sireletseng le mo go babaleleng matshelo a baagi.

1.6. Dithulaganyo tsa tsamaiso le Taolo ya COVID-19 di mo magetleng a Mokgatlho wa Matlhale ka Bosenyi le Ditirelo tse di Kopantsweng wa Bosetšhaba (NATJOINTS) mmogo Lefapha la Boitekanelo. NATJOINTS ke mokgatlho o o samaganeng le tsamaiso ya ditiro tsa maphatamantsi tsa puso mme e samagana le diporojeke tse dikgolo di le dintsinyana.

1.7. NATJOINTS ya Merero ya COVID-19 e samagane le ditiro tse di akaretsa tsa borasaense; baitseanape ba tsa boitekanelo; baenjenere; baemedi ba ditikwatikwe tsa Taolo ya Maemo a Masetlapelo a ka fa Nageng; baeletsi ba tsa molao; baeteledipele ba ditheo tsa pabalesego ya naga le ba ditheo tsa go disa kobamelomolao, go tsenyeletsa le ditlhopha go tswa kwa mafapheng a e leng karolo ya ditlhopha tsa merero ya ikonomi le tsa merero ya loago tseo e leng karolo ya Foramo ya Bakaedikakaretso ba Ditheo tsa Aforika Borwa.

1.8. NATJOINTS e amogela dipegelo go tswa kwa mafapheng a a farologaneng mme e sobokanya le go romela ditshitshinyo ka ga tsona kwa bakaedikakaretsong (di-DG) gore le bona ba sobokanye le go dira ditshitshinyo tsa bona e leng tsona tse ba tla di abelanang le batlhankedi ba Lekgotla la Naga le le Jarileng Maikarabelo a Mogare wa Corona (NCCC).

1.9. NCCC le yona e tla samagana le ditshitshinyo tsa di-DG mme morago ya sobokanya le go tlhagisa ditshitshinyo tsa yona mo kabineteng e leng teng mo ditshitshinyo tseno, go tsenyeletsa le melawanataolo, di tla amogelwang semmuso teng go ka diragadiwa. Thulaganyo eno e netefatsa gore Khuduthamaga yotlhe e ema ka lefoko le le lengwe le le utlwanetsweng ke botlhe e bile go dumelwane ka lona. Ka jalo, Kabinete e kgalema ka mafoko a a bogale maaka a a tshitshinyang gore mongwe yo e leng karolo ya Khuduthamaga ke ena komang ka nna yo a dirileng a le esi ditshitshinyo tse di tswang kwa go NCCC kgotsa ditshwetso tse di tserweng ke Kabinete.

1.10. Kabinete e ikuela gore go nne le tshwaraganelo mo dikgatong tsotlhe tse di tsewang ke makala a setšhaba tse di kgatlhanong le go lwantshana le lenaba le le kotsi le le re tseneletseng rotlhe, la leroborobo la COVID-19.

1.11. Kabinete e leboga maAforika Borwa go bo ba itimile tseo ba itimileng tsona le go bo ba tlhaloganya maemo a re leng mo go ona mo dikgatong tseo re di tsereng mo pakeng ya go sekega nakwana ditiro tsa ka fa nageng. Kgoeletso ya ga Moporesitente Ramaphosa ya Maemo a Masetlapelo ka fa Nageng jaaka e tlhalositswe mo Molaong wa Taolo ya Masetlapelo wa ngwaga wa 2002 (Molao wa bo 57 wa 2002) e nnile mosola thata mo go bolokeng matshelo a batho a mantsi.

1.12. Dikgato tse di sa tlwaelegang tsa go fokotsa ditshwaetsego di re thusitse go fokotsa ka bontsi lebelo la ditshwaetsego. Paka ya go sekega nakwana ditiro tsa ka fa nageng e re neile nako le sebaka sa gore re kgone go ithulaganya mo maokelong a puso le a poraefete gore re ipaakanyetse go mekamekana le ditshwaetso tse di tla runyang tse go senang ka fao re ka di efogang.

1.13. Kabinete e tswelela go ikuela mo go maAforika Borwa otlhe go itlhokomela le go tlhokomela batho ba bangwe ka go fokotsa lebelo la go tshwaetswa ke mogare ono.

1.14. Ditona go ralala le maphata a a farologaneng di tla ribolola dintlha ka botlalo mo dikopanong tsa bobegakgang tse di tla tshwarwang gompieno, ka Labone 28 Motsheganong le kamoso, Labotlhano 29 Motsheganong 2020.

Ditshwetso tsa Kabinete

2. Go Nna Balaodi ba Seteišene sa ka fa Nageng sa Merero ya tsa Lefaufau

2.1. Kabinete e tlhomamisitse gore Setheo sa Naga sa tsa Lefaufau sa Aforika Borwa (SANSA) se tsenetse tumelano le Setheo sa Naga ya Amerika sa tsa Taolo ya Diphofo tsa go ya kwa Lefaufaung (NASA) ya go nna Balaodi ba Seteišene sa ka fa Nageng sa Merero ya tsa Lefaufau. Seteišene seno, se se tla tlhomiwang kwa Matjiesfontein kwa porofenseng ya Kapa Bophirima, se tla tshegetsa didirisiwa tsa go fofa tse di dirisiwang mo matsholo a go ya kwa lefaufaung go leba kwa Ngweding, kwa Polaneteng ya Mars kgotsa kwa dipolaneteng tse dingwe tse di kwa bogaregareng jwa lefaufau.

2.2. Se tla golaganngwa le dikarolo di le tharo tsa mafelo ano e leng karolo ya kwa Amerika, Spain le Australia. Jaaka leno e tla bo e le lefelo la bone, le tla thusana le mafelo ano a mangwe a le mararo le go tlamela ka kgaso e e tokafetseng le ka go fokotsa dikgoreletsi mo go tshegetseng matsholo a a botlhokwa. SANSA e tla dirisa, ya tlhokomela le go laola seteišene seno.

2.3. Seteišene seno se tla unngwela Aforika Borwa, gareng ga tse dingwe, ka go tlhagisa bokgoni jo bo tlhaelang le go godisa makala a saense, a boenjenere, a thekenoloji le a botlhamedi. Se tla neelana gape le ka ditšhono tsa go humisa kitso, mmogo le go tlhatlosa kitso ya dipatlisiso tsa naga ka ga merero ya saense ya lefaufau le ya thekenoloji.

3. Sekwalwa sa Masupatsela ka ga Ditirelo tsa go Tima Molelo

3.1. Kabinete e tlhomamisitse Sekwalwa sa Masupatsela ka ga Ditirelo tsa go Tima Molelo. Sekwalwa seno sa Masupatsela se tlhagisa ditshitshinyo tsa dipholisi tse di botlhokwa tse e tla nnang karolo ya molao wa ditirelo tsa go tima molelo e leng seo se tla tsenang mo legatong la molao wa ga jaana wa Molao wa Ditirelo tsa Batimamolelo wa ngwaga wa 1987 (Molao wa bo 99 wa 1987).

3.2. Se tlhagisa maitlhomo le maikarabelo a maphata a puso ya naga le a puso ya porofense mo go tshegetseng dimasepala. Go netefatsa gore tirelo eno e tsamaelana ka gale le ditsela tsa sešweng tsa go laola masetlapelo a molelo, se tshitshinya gore go nne le ditirelo tsa dipatlisiso le tsa go bokeletsa tshedimosetso.

3.3. Ka kakaretso, sekwalwa seno se batla go itepatepanya le melao e mengwe e e amogetsweng morago ga ngwaga wa 1994 le e mengwe e e tsamaelanang le pusoselegae. Go rebotswe dithulaganyo tse di seng kana ka sepe go batla maikutlo mo bannaleseabeng botlhe mmogo le mo baaging ka kakaretso.

4. Ditiro tsa Khuduthamaga mo pakeng ya kgato ya boraro

4.1. Kabinete e tlhomamisitse gore fa re tsena mo kgatong ya boraro, e e simololang ka Mosupologo, 1 Seetebosigo 2020, e tla nna le dikgato tse di farologaneng tse e tla dirang tiro ya tsona ka tsona go tsenyeletsa tsa go tshwara dikopano ka namana le go tshwara dikopano ka go dirisa mafaratlhatlha a thekenoloji a ditlhaeletsano.

4.2. Kabinete e tlhomamisitse gape le gore go tla nna le setlhopha sa kelotlhoko ya maemo se se tla tsenyeletsang Ditona le Batlatsatona. Ba rwesitswe maikarabelo a go bega ka dikgato tse di tsentshitsweng tirisong go lwantshana le go anama ga COVID-19 mo ditikologong tsotlhe di le 52 mmogo le mo diteropokgolong.

Go thapiwa

Go thapiwa gotlhe go tla diragadiwa fa makwalothuto otlhe a netefaditswe mme go amogetswe tetlelelo e e matshwanedi.

1. Lekgotla la Boto ya Thekenoloji ya Dimenerale (MINTEK):

Ngaka Vanguard Mbuyiseli Mkosana (Monnasetulo);
Mme Ntokozo Faith Ngcwabe – Lefapha la Metswedi ya Dimenerale le Eneji (DMRE);
Rre Rantsadi Andries Moatshe (tokololo e e refosanang maemo);
Ngaka Maropeng Walter Ngobeni;
Moporofesara Lindiwe Zungu;
Rre Philippus Rudolf Heydenrich;
Mme Pontsho Maruping;
Rre Harold Motaung;
Mme Phydelis Ntombifuthi Zikalala-Mvelase;
Mme Margaret Mosibudi Phiri;
Rre Lefadi Lucas Makibinyane; and
Ngaka M Motuku.

2. Lekgotla la Boto ya Saense ya Tlhago:

Ngaka Humphrey Lawrence Mbendeni Mathe (Monnasetulo);
Rre Andries Moatshe (DMRE);
Ngaka Thuli Khumalo (Lefapha la Merero ya Tikologo, Dikgwa le Botshwaro jwa Ditlhapi);
Rre Sanelo Malaza (tokololo e e refosanang maemo);
Mme Rosalind Mdubeki (Lefapha la Tlhabololo ya Metseselegae le Ntšhwafatso ya Naga);
Mme Pontsho Tsotetsi (tokololo e e refosanang maemo);
Mme Deborah Mochotlhi (Lefapha la Metsi le Kgeleloleswe);
Rre Paul Nel (tokololo e e refosanang maemo);
Ngaka Jennifer Mirembe;
Rre Smunda Mokoena;
Rre Xolisa Mvinjelwa (lekala la meepo);
Moatefokate Ntika Maake;
Mme Adila Chowan (lekala la dikhomese);
Rre B Gerryts (Lefapha la Saense le Boitshimololedi);
Mme Lebogang Madiba (Lefapha la Matlotlo a Bosetšhaba); le
Rre Moses Mabuza – Mokaedikhuduthamagamogolo (CEO).

3. Bakaedi bao e Seng ba Khuduthamaga mo Botong ya Setheo sa Taolo ya Maemakepe sa Aforika Borwa:

Rre Zolani Kgosietsile Matthews (Monnasetulo);
Mme Siphokazi Matolengwe;
Rre Asraf Mohamed Adam;
Mme Leanda-Marsha Vilakazi;
Mme Kenosi Selane;
Rre Zola Fihlani;
Ngaka Tshisikawe Victor Munyama; le
Mme Zandile Kabini.

4. Rre Abel Moffat SithoIe go nna CEO wa Koporasing ya Dipeeletso tsa Puso (PIC).
5. Mme Phumla Williams go nna DG wa Mokgwa wa Puso wa Tlhaeletsano le Tshedimosetso (GCIS).

Dipotsolotso: Mme Phumla Williams – Mmueledi wa Kabinete
Mogala: 083 501 0139