Ditaba tšeo di amago badudi

1.    Khonferense ya Dipeeletšo ya Afrika Borwa ya 2023

1.1.    Kabinete e amogela phihlelelo ya nepo ya go kalatša babeeletši go beeletša R1.2 trilione yeo e beilwego ke Mopresidente Cyril Ramaphosa ka 2018. Maikgafo a peeletšo ao a dirilwego ke Khonferense ya Dipeeletšo ya Afrika Borwa ya bohlano a kgontšhitše mmušo go feta selebanywa seo o bego o ipeetše sona sa R300 bilione.

1.2.    Le ge e le gore go na le mošomo wo montši woo o swanetšwego go dirwa go kgonthiša gore Afrika Borwa e boela maemong a yona bjalo ka lefelo la dipeeletšo leo le ratwago ke babeeletši, phihlelelo ya selebanywa sa go kalatša babeeletši go beeletša R1.2 trilione e kgonthiša gore babeeletši ba mo gae le ba lefaseng ka moka ba tshepa gore Afrika Borwa ke lefelo leo ba ka beeletšago go lona.

1.3.    Go fihla lehono, diprotšeke tše 82 tšeo di ka bago R170.7 bilione di phethilwe; diprotšeke tše 79 tše di ka bago R514 bilione di gare di a kgatlampana, gomme diprotšeke tše 28 tše di ka bago R132.9 bilione di sa le mathomong a go phethagatšwa. Diprotšeke tše di akaretša go agwa ga difeme tše difsa, go reka didiršwa, dišafote tša meepo tša ka fase le go thoma infrastraktšha ya marangrang a dikgokagano.

1.4.    Mmušo o tsene fase ka go šogana le ditlhohlo tša go thibela dipeeletšo tšeo naga e lebanego le tšona bjalo ka mošomo wa go kalatša babeeletši go beeletša R2 trilione ya dipeeletšo ge karolo ya bobedi ya go kalatša babeeletši go beeletša ka nageng e thoma.

2.    Kgorotsheko ya Bosenyi ya Boditšhabatšhaba

2.1    Kabinete e kgonthiša go kgatha tema ga Afrika Borwa ka go Kgorotsheko ya Bosenyi ya Boditšhabatšhaba (ICC), gomme e kgonthiša gore re dula re le leloko la Molao wa Roma.

2.2    Afrika Borwa e tla tšwela pele go thekga go matlafatša diinstitušene tša mmušo wa lefase, gomme re tšwela pele go lwela phethagatšo ya molao wa boditšhabatšhaba wa go lekana gape wa go swana.

2.3    Mopresidente o thwetše Komiti ya Sehlopha sa Ditona (IMC) yeo etilwego pele ke Motlatšamopresidente yeo e lebelelago gore go ka šoganwa bjang le   taba ye. 

3.    Foramo ya Lefelo la Kgwebo la go Lokologa la Kontinente ya Afrika

3.1    Afrika Borwa e swere mmogo Foramo ya Kgwebo ya AfCFTA ya mathomo ka Motsekapa go tloga ka la 16 – 18 Moranang 2023 ka maikemišetšo a go potlakiša phethagatšo ya AfCFTA le go hlohleletša kgwebo le dipeeletšo. Baemedi ba e ka bago 1000 go tšwa kontinenteng ya Afrika ka bophara ba tsenettše Foramo.

3.2    Dipoledišano mo tiragalong ya matšatšing a mararo yeo e bego e nepiša makala a ekonomi go swana le a difatanaga, a dihlare, a temo le didirišwa tše ditala tša temo, mokgopa le dieta, dinamelwa le infrastraktšha ya lotšistiki, le ekonomi ya titšitale, go akaretša kgwebo ya titšitale. 

3.3     Go matlafatša bokgoni bja tšweletšo bja Afrika mo makaleng ka moka a ekonomi go lemogilwe ka bophara bjalo ka senyakwa sa phethagatšo ya katlego ya AfCFTA. Go dirilwe boipiletšo go lekala la praebete go lebelela dibaka tša go oketša dipeeletšo tša mohola tša selete le kgodišo ya bokgoni bja tšweletšo ya gae go oketša thekišo ya ditšweletšwa ka Afrika le ditirelo tšeo di dirilwego ka Afrika.

4.    Lesolo la Taolo ya Nyakego ya Mohlagase

4.1 Wo mongwe wa mekgwa ye bonolo woo ka moka re ka thušago ka wona gore mabone a dule a tuka ke go fokotša tšhomišo ya mohlagase, kudu nakong ya tšhomišo ya godimo ya mohlagase, gantši go tloga ka 5pm go fihla ka 9pm, bjalo ka karolo ya mananeo a Taolo ya Mafelo a Nyakego. Ka go fokotša tšhomišo ya rena ya mohlagase re ka hlola maemo ao a tla holago batho ka moka ao a fokotšago kgatelelo go kriti ya mohlagase le go boloka tšhelete ya ka lapeng ntle le go ama tšweletšo ya kgwebo goba boleng bja bophelo. 
 
4.2 Kabinete e ipiletša go mang le mang go thuša go boloka mohlagase ka go o šomiša ka hlokomelo ge Eskom e sa šogana le go hwettša Batšweletši ba Mohlagase ba go Ikema go tšweletša maatla a mohlagase.

4.3 Ditekanyetšo tša Taolo ya Mafelo a Nyakego ke maitemogelo a lefase ka moka gomme se se bontšhitše gore se a šoma go fokotša nyakego nakong ya tšhomišo ya godimo ya mohlagase le go godiša tsheketšo ya mohlagase. 

4.4 Re bontšhitše se nakong ya Sefoka sa Lefase sa 2010. Maikemišetšo ke gore mmogo re swanetše go boloka mohlagase ka go tima didirišwa tšeo di sego bohlokwa, go šomiša setofo sa gase go apea, go tsenya dikloupo tša mabone tša go seketša mohlagase, le go tima didirišwa tša go swana le dikisara ge di sa šomišwe.

4.5 Selebanywa ke go bolokwa maatla a mohlagase a 1000MW, ao a lekanago le legato la pele la kgaotšo ya mohlagase.

4.6 Kabinete e lemoga gore palo ye kgolo ya bareki e dutše e kgatha tema mananeong a Lefelo la Nyakego la Eskom, gomme e ipiletša go bakgathatema ka moka go tšwa go bareki ba kgwebo, intasteri le magae go lemoga boipiletšo gomme ba tsenele Lesolo la Taolo ya Lefelo la Nyakego.

5. Phihlelelo ya Meetse 

5.1 Kabinete e amogela go bulwa ga Letamo la go Hlwekiša Meetse la Spring Grove ka Rosetta le Letamo la Bruntville bjalo ka karolo ya Kabo ya Meetse a Mantši ya Greater Mpofana ka Mooi River, Seleteng sa uMgungundlovu ka KwaZulu-Natal.

 5.2 Protšeke ye e tšweletša kabo ya meetse a go tshepegala le seriti go badudi ba 130 000 mo seleteng, gammogo le dikholego tša leago le ekonomi tšeo di elago go tšwa go kabo ya meetse.

5.3 Kabinete e lemogile gape gore go na le tšwelopele go Protšeke ya Meetse ya Giyani, ka metsemage ye 24 go tšwa go ye 55 yeo e utollotšwego gore ba holega go tšwa protšekeng ye kgauswanyana ba tla hwetša meetse.

6. Molao wo o Mpshafaditšwego wa Dikgetho 

6.1 Kabinete e amogela go saenelwa go ba molao ga Molaokakanywa wo o Mpshafaditšwego wa Dikgetho ke Mopresidente Ramaphosa. Molao wo o mpshafaditšwego o fa boitshepo bja molao bjoo bo nyakegago go beakanyetša naga go Dikgetho tša Kakaretšo tša 2024.
 
6.2 Molao wa Dikgetho o akaretša bonkgetheng ba go ikema bjalo ka bakgathatema dikgethong tša Lekgotla la Maloko a Palamente le tša lekgotlatheramelao la diprofense.

6.3 Molao wo o Mpshafaditšwego o katološa go kgatha tema dikgethong le dikgethong tša boetapele go badudi ba Afrika Borwa ka ntle ga mekgatlo ya dipolotiki ka go Lekgotla la Maloko a Palamente le lekgotlatheramelao la diprofense.

7. Letšatši la Tokologo  

7.1 Meketeko ya go fapana ya letšatši la tokologo e swerwe go phatlalala le naga maabane, 27 Moranang 2023 e re gopotša gore boitsebo bja rena bja setšhaba bja go swana, bo theilwe mo go go hlomphana ga rena le lerato la rena la boikgantšho go naga ya rena.

7.2 Segopotšo sa Letšatši la Tokologo sa Bosetšhaba, seo se bego se le Mmasepaleng wa Selete wa Dr Kenneth Kaunda ka Profenseng ya Leboa Bodikela, se swerwe ka fase ga morero “Go Kopanya le go Šireletša Dikholego tša Temokrasi” 

7.3 Letšatši la Tokologo la 2023 le sepelelana le matswalo a bo 27 a phethagatšo ya Molaotheo gomme le dira Mengwaga ye 29 ya Tokologo.

8. Dikamano tša Boditšhabatšhaba 

8.1 Mopresidente Cyril Ramaphosa o amogetše Mopresidente wa Namibia Hage Geingob nakong ya Ketelo ya Semmušo yeo maikemišetšo a yona e lego go matlafatša segwera sa kgale sa dinaga tše tše pedi.

8.2 Dipoledišano gare ga Dihlogo tša Dinaga tše pedi le baromiwa ba Ditona bao ba nepišago go setswalle sa mahlakore a mabedi, tirišano gare ga dinaga tša rena tše pedi ka ga ditaba tša lefase le tirišano ya kgwebo le dipeeletšo. Setswalle se se tla matlafatšwa gape ke go swarwa ga foramo ya kgwebo gare ga dikhamphani go tšwa dinageng tše pedi ka Namibia moragagonyana ngwageng wo. 

8.3 Mopresidente Cyril Ramaphosa o amogetše Mopresidente wa Finnish Sauli Väinämö Niinistö ka la 25 Moranang ka Ketelo ya Semmušo. Segwera gare ga Afrika Borwa le Finland ke sa go tsenelela gomme se hlotšwe ke thekgo ya Finlands go mekgatlo ya tokologo ya Afrika Borwa.

8.4 Segwera gare ga dinaga tše pedi se gotše gannyane gannyane go tloga ka 1994, gomme Finland e beeleditše go feta R2 bilione ka Afrika Borwa mo mengwageng ye meraro ya go feta.

9. Go ntšha maAfrika Borwa le Dinaga tše Dingwe ka Sudan

9.1 Kabinete e amogela pego yeo e tšweletšago go ntšha ga bothata eupša ga katlego ga maAfrika Borwa go tšwa ka Sudan moo go nago le thulano ya badudi le badudi ba dinaga tše dingwe.

9.2 Kgoro ya Dikamano tša Boditšhabatšhaba le Mašole a Lefaufaung a Afrika Borwa ba šomile mmogo go tliša maAfrika Borwa gae ba bolokegile.

9.3 Mošomo wa go ntšha maAfrika Borwa o thušitše gape badudi ba Angola, Namibia, Zimbabwe, Lesotho le Brazil.

9.4 Kabinete e leboga mmušo wa Egepeta ka go thekga mošomo wa rena wa go ntšha badudi le United Arab Emirates ka go ntšha moAfrika Borwa o tee woo gonabjale a thušwago ke mošomo wa rena ka Jeddah go boa gae. Go na le maAfrika Borwa a mahlano ao a sa lego ka Sudan ka gore ka nako ya go ntšha ba bangwe ba be ba se a ikgokaganya le kantoro ya botseta ya rena. Kabinete e ipiletša gape go maAfrika Borwa go tsebiša Dikantoro tša Botseta tša rena ka go ba gona ga bona ge ba tšea maeto ka moše wa mawatle le ge e le ka mabaka a makhutšo.

9.5 Kabinete e boeleditše boipiletšo bja go fediša dithulano ka Sudan gomme e ipiletša gore go be le khutšo le šebešebe gare ga mekgatlo ye e amegegago dithulanong, go latela nepo ya Kopano ya Afrika (AU) ya go bea marumo fase mo kontinenteng.

10. Peeletšo go Didirišwa tša Thuto ya Godimo

Ka la 24 Moranang Tona Nzimande o butše meago ye mebedi ka Yunibesithing ya Western Cape (UWC) yeo e thekgilwego ka ditšhelete ke Thekgo ya Bokgoni ya Infrastraktšha ya Kgoro, le Lenaneo la Tlhabollo la Sibusiso Bengu:

a.    Moago wa Lefapha la Thuto wo mofsa (wo o tsebegago bjalo ka Protšeke ya Lekala la Thuto la Khamphase ya Borwa) – R268.659 milione yeo e thekgwago ke bobedi IEG le SBDP e šomišwe go mpshafatša moago wo o lego gona woo pele o bego o šomišetšwa Khemistri, Mmetse, Disaense tša Khomphutha le Lefapha la Dipalopalo. 

b.    Bodulo bja Unibell – R670 milione yeo e  thekgwago ke kadimo ya IEG le DBSA go aga madulo a maloa a 2720 a mabato a mane mo plokong ye nngwe le ye nngwe, gomme diploko tše tshela di agilwe thoko mo Belhar, kgauswi le khamphase ye kgolo ya Belville.
Protšeke ya Bodulo bja Unibell e kgonagaditšwe ke maitapišo mmogo le go kgatha tema ga IEG ya Kgoro ka R236 milione (35%) le ditšhelete tša UWC (35%) tšeo di okeditšwego ke thekgo ya dikoloto go tšwa go DBSA (35%).
 
Ka la 21 Moranang 2023, Tona Nzimande o butše meago ye mebedi le Hapo ya IT ka Mthata mo Yunibesithing ya Walter Sisulu yeo e thekgilwego ka ditšhelete ke Thekgo ya Bokgoni ya Infrastraktšha (IEG) le Lenaneo la Tlhabollo la Sibusiso Bengu (SB – DP). Meago ye e mo Tseleng ya Nelson Mandela le lefelo la phethagatšo la Zamukulungisa:

a.    Molo wa go Ruta wa Bohlabela – R25.971 milione o ke IEG o šomišeditšwe go phetha mpshafatšo ya diholo tša go rutela tše 19 le diphapoši tša dithutwana tše 13 tšeo di šomišetšwago go ruta le go ithuta mo lefelong la phethagatšo la Tsela ya Nelson Mandela.

b.    Madulo a Baithuti – R52.799 milione ao a thekgilwego ke IEG a šomišitšwe go phetha mpshafatšo ya madulo a baithuti a KTC le KGB ka palomoka ya malao a 314 mooo lefelong la phethagatšo la Tsela ya Nelson Mandela.

c.    Hapo ya IT – R14.135 milione yeo e thekgilwego ke SB – DP gomme e šomišitšwe go phetha kago ya hapo ya IT yeo e tla šomišwago bjalo ka sekgoba seo se tla šomišetšwago dilo tše dintši go baithuti le bafahloši mo lefelong la phethagatšo la Zamukulungisa.

11. Diphetho tša Kabinete 

Bao ba Thwetšwego Mešomong 

Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a dithuto a tla tiišetšwa le go netefatšwa ka maleba.

1.    Morena Siyabonga Charles Zama bjalo ka Motlatšamolaodimogophethiši (DDG): Mpshafatšo ya Mekhukhung le Madulo a Tšhoganetšo ka Kgorong ya Madulo a Batho. 

2.    Mohumagadi Zenkosi Dumile Mhlongo bjalo ka DDG: Pholisi ya Dinyakišišo, Mokgwa le Peakanyo ka Kgorong ya Madulo a Batho.   

3.    Morena Jabulani Hugh Hlatshwayo bjalo ka DDG: Theknolotši ya Tshedimošo le Dikgokagano ka Kgorong ya Toka le Tlhabollo ya Molaotheo. 

4.    Morena Dipepenene Serage bjalo ka DDG: Tšweletšo ya Temo, Maphelo le Tšhireletšo ya Dijo le Taolo ya Masetlapelo ka Kgorong ya Temo, Tsošološo ya Naga le Tlhabollo ya Dinagamage. 

5.    Mohumagadi Hlengiwe Bhengu bjalo ka Mohlankedimogolo wa Ditšhelete ka go Kgoro ya Dikamano le Tšhomišano ya Boditšhabatšhaba.

6.    Mohumagadi Lucy Bele bjalo ka CFO ka go Kgoro ya Madulo a Batho. 

Kabinete e dumelelane gape le batho ba bao ba thwetšwego mešomong 

Balaodibagolo ba Diboto ba Khomišene ya Dinyakišišo tša Meetse 

(a)     Ngaka Rethabile Melamu (Modulasetulo);
(b)     Ngaka Harrison Pienaar (Motlatšamodulasetulo);
(c)    Prof Nnenesi Kgabi
(d)    Morena Willem Baird
(e)    Moatebokatha. Reinette Mary Rosey;
(f)    Prof Aldo Stroebel;
(g)    Morena Zama Portia Dlamini;
(h)    Ngaka Tendai Sawunyama;
(i)    Mohumagadi Nkuli Mxenge-Mayende; le
(j)    Mohumagadi Megan Schalkwyk

Boto ya Khomišene ya Lothari ya Setšhaba 

(a)    Mohumagadi Beryl Ferguson;
(b)    Mohumagadi Precious Mvulane;
(c)    Morena Willie Hofmeyr;
(d)    Morena Tembinkosi Bonakele;
(e)    Morena Lionel October; le
(f)    Morena Irene Ramafola 

Maloko a Maphelo a Meepeong le Khansele ya Tšhireletšo 

(a)    Morena David Msiza (Modulasetulo);
(b)    Morena Xolile Mbonambi;
(c)    Ngaka Lindiwe Ndelu;
(d)    Morena Divhudza Victor Mahwasane;
(e)    Mohumagadi Constance Titi Kekana (Leloko le Lengwe);
(f)    Ngaka Dipalesa Mobokoto (Leloko le Lengwe);
(g)    Morena Mthokozisi  Zondi;
(h)    Morena Thabo Ngwenya (Leloko le Lengwe);
(i)    Morena Masibulele Naki;
(j)    Mohumagadi Naledi Tsipane (Leloko le Lengwe
(k)    Mohumagadi Melanie Roy;
(l)    Morena Victor Radebe (Leloko le Lengwe);
(m)    Morena Nicolaas Van Rooyen;
(n)    MrorenaJ White (Leloko le Lengwe);
(o)    Moatebokatha. Paul Mardon;
(p)    Morena Johan Du Toit Boning (Leloko le Lengwe); 
(q)    Morena Phuthuma Manyathi;
(r)    Morena Gabriel Nkosi (Leloko le Lengwe);
(s)    Ngaka Thuthula Balfour;
(t)    Morena Vijay Nundall;
(u)    Morena Stuart Sepetla;
(v)    Morena Ronald Mafoko;
(w)    Morena Joseph Phakathi (Leloko le Lengwe);
(x)     Mohumagadi Letisha van der Berg; and 
(y)    Ngaka Joseph Matjila (Leloko le Lengwe). 

A.    Ditiragalo tše di tlago 

1.    Kgwedi ya Afrika 

1.1.    Afrika Borwa e tla keteka Kgwedi ya Afrika le Letšatši la Afrika ka Mopitlo 2023, mmogo le kontinente ka moka. Ka la 25 Mopitlo 2023, Afrika e tla keteka matswalo a bo 60 a Mekgatlo ya Kopano ya Afrika (OAU).

1.2.    Kgwedi ke sebaka sa go godiša kopano ya Afrika, tsenelano ya go tsenelela ya selete le go ikgafa gape go Afrika go nepo ya go swana. Kabinete e ipiletša go maAfrika Borwa ka moka go šoma mmogo le go phegelela go aga kontinente ye e kopanego kudu gape ya katlego.

2.    Difoka tša Setšhaba 

2.1.    Mopresidente Cyril Ramaphosa o tla aba Difoka tša Setšhaba go maAfrika Borwa le badudi ba dinaga tše dingwe ka la 28 Moranang 2023. Difoka tša Setšhaba ke difoka tša godimo go feta ka moka tšeo naga e di abelago badudi ba yona badudi ba dinaga tše dingwe ba bohlokwa bao ba kgathilego tema go kaonafatšeng temokrasi gomme ba dirile khuetšo ye kgolo mo go kaonafatšeng maphelo a maAfrika Borwa.

2.2.    Difoka tša Setšhaba di lemogile gape tema yeo e kgathilego ke batho bao ba itšego mo go ageng Afrika Borwa ya go hloka semorafe, ya go se gatelele basadi, ya temokrasi le katlego bjale ka ge go boletšwe ka go Molaotheo.

3. Dikgetho tša Tekanetšo 

3.1 Ka Mopitlo, dikgoro tša mmušo di tla aba Dikgetho tša Tekanetšo tša bona Palamenteng. 
 
3.2 Dikgetho tša Tekanetšo di kopanya tshekatsheko ya phethagatšo ya kgoro nakong ya ngwaga wa ditšhelete wa go feta gammogo le maano a yona a go phethagatša maikgafo ao a boletšwego ke Mopresidente ka go Polelo ya Maemo a Setšhaba.

3.3. Kabinete e ipiletša go badudi go latela ka tlhokomelo dikgetho tša tekanetšo go bona ka moo dikgoro tša maleba di tla nepišago kabo ya ditirelo mo nakong ye e tlago. 

3.4 Ka la 4 Mopitlo 2023, Tona ya Madulo a Batho Mohumagadi Mmamoloko Kubayi o tla eta pele Imbizo le Pontšho ya Ditirelo ka Soweto bjalo ka karolo ya go thoma Kgetho ya bona ya Tekanetšo ka la 10 Mopitlo 2023. 

3.5. Tiragalo ye e tla šogana le ditlhohlo ka go potfolio ya Madulo a Batho yeo badudi ba selegae ba itemogelago tšona gammogo le go godiša mananeo a lekala ao a holago ditšhaba go tšwa go potfolio. 

4. Letšatši la Bašomi 

4.1 Letšatši la Bašomi le tla gopolwa ka Mošupologo, 01 Mopitlo 2023, go lemoga tema ye bohlokwa yeo bašomi ba e kgathago go aga ekonomi le setšhaba tšeo di bonwego ka go Leano la Tlhabollo ya Setšhaba.

4.2 Letšatši la Bašomi le re dumelela go tšweletša seo bašomi ba se bunnego nakong ya mengwaga ye 29 ya tokologo le go utolla ditlhohlo tšeo bašomi ba lebanego le tšona mo ekonoming ye e hlotšago. 

4.3 Ke gape letšatši la rena go ikgafa gape go dira se sengwe le se sengwe seo re ka se kgonago go hlola dibaka go dimilione tša bašomi ba Afrika Borwa bao ba sa šomego gomme ba palelwa ke go šomiša mabokgoni a bona goba go fepa bona le bao ba lego kgauswi le bona.

4.4 Boikgafo bja mmušo go kaonafatša maemo a mešomong le tekatekano mo mmarakeng wa mošomo bo bonala go dimpshafatšo tše bohlokwa go Molao wa Go Lefa Dikgobalo tša Mešomong le Malwetši le Molao wa Tekatekano ya go Thwala woo o saenetšwego kgauswanyana go ba molao ke Mopresidente Cyril Ramaphosa. 

5. Letšatši la Tokologo ya Bobegaditaba bja Lefase 

5.1 Afrika Borwa e tla ba le lefase ka moka ka go keteka Letšatši la Tokologo ya Bobegaditaba bja Lefase ka la 3 Mopitlo 2023. Letšatši le re fa sebaka sa go keteka le go lekola maemo a tokologo ya bobegaditaba mo ditšhabeng tša rena gammogo le ditlhohlo tšeo bobegaditaba bo lebanego le tšona le tema yeo e kgathwago ke bobegaditaba bjo bo fetogago ka lebelo mo ditšhabeng tša rena.

5.2 Bobegaditaba bjo bo lokologilego ke karolo ye bohlokwa ya temokrasi ye nngwe le ye nngwe, gomme re tla tšwela pele go kgonthiša gore bobegaditaba bo lokologile go bega ka nepagalo, ka toka le ka go ikema.

6. Sefoka sa Lefase sa Kgwele ya Diatla 

6.1 Ge go šetše matšatši a ka fase ga 100 pele ga go thoma ga phadišano ya Sefoka sa Kgwele ya Diatla seo se tlogo swarwa ka mabung a Afrika ka la 28 Mosegamanye go fihla ka la 6 Phato, Kabinete e ipiletša go naga go keteka gape bjalo ka monggae wa tiragalo ya boditšhabatšhaba. 

6.2 Ge Sefoka sa Lefase sa Kgwele ya Diatla se swarwa ka Motsekapa, Afrika Borwa e tla lemogwa ka bokgoni bja yona ka go swara ditiragalo tše dikgolo ka katlego go akaretša ya kgauswanyana ya Formula E Cape Town ePrix.

6.3 Thuto yeo go ithutilwego yona ya go swara ditiragalo tše e kopantšwe go peakanyong ya rena go kgonthiša gore barati ba dipapadi le baeng mo mawatleng a rena ba dula ka go iketla le polokego.

6.4 Kabinete e ipiletša go mang le mang go thekga lesolo la Malabohlano a Kgwele ya Diatla leo le hlohleletšago go apara diaparo tša bona tša thekgo Labohlano le lengwe le lengwe go bontšha thekgo go sehlopha sa Kgwele ya Diatla sa Setšhaba sa Afrika Borwa seo se tsebegago ka Spar Proteas.

7.    Kopano ya 16 ya Khonferense ya Mekgatlo (COP 16) go Kopano ya Basel

7.1 Afrika Borwa e tla kgatha tema go COP 16 ya Kopano ya Basel yeo e tla swarwago Geneva, Swirtzerland go tloga ka la 01 – 02 Mopitlo.

7.2 Kopano ya Basel e diretšwe go tšhireletša maphelo a batho le tikologo kgahlanong le ditlamorago tše dimpe tšeo di ka tšwago go mosepelo wa dilahlwa tše kotsi. Afrika Borwa e dumetše go kopano ye ka la 5 Mopitlo 1994.

7.3 Kabinete e dumeletše taolelo ya ditherišano ya Afrika Borwa ya COP 16 go Kopano ya Basel. 

7.4 COP 16 e tla swarwa gotee le kopano ya bo 11 ya Khonferense ya Mekgatlo go Kopano ya Rotterdam go Tshepedišo ya Tumelelo ya Tsebo ya Pele ya Dikhemikhale tša Kotsi tše di Itšego le Go bolawa ga Dikhunkhwane ka Kgwebo ya ka Gare.

7.5 Tumelelano ye e godiša maikarabelo a go abelana le tirišano gare ga mekgatlo mo kgwebong ya boditšhabatšhaba ya dikhemikhale tša kotsi. Afrika Borwa e dumeletše ditumelelano tše ka gore di na le ditlamorago tše dibotse tša tikologo le maphelo a batho.

Melaetša 

1.    Ditebogišo 

Kabinete e lebogiša le go lakaletša tše dibotse:  

- Balapa le bagwera ba naledi ya jazz Hugh Masekela. Bra Hugh o hlomamišitšwe go Segopotšo sa Batsebalegi sa Ertegun ka New York. Rammino yo a hlokafetšego wa moAfrika o na le bao ba hlomamišitšwego ba go swana le Louis Armstrong, Nat “King” Cole le Miles Davis.

- Kabinete e amogela gape HOT 102.7FM ka go hlomphiwa go makgaolakgang ka magorong a mane mo go Difoka tša Radio tša Moletlo wa New York wa 2023 ka Amerika, tšeo di ketekago baraloki ba intasteri go tšwa dinageng tše 30.

2.    Mahloko 

Kabinete e romela melaetša ya mahloko go balapa le bagwera ba: 

- Morena Harry Belafonte, moopedi wa moAmerika yo a tumišwago lefaseng ka moka, modiragatši le molweladitokelo. E be e le molweladitokelo wa tsebo wa ditokelo tša batho tša maAmerika a Bathobaso gomme o gokile šedi ya lefase go twantšho ya kgethologanyo.

- O kgathile tema ye bohlokwa go thakgoleng mešomo ya boditšhabatšhaba ya baopedi ba Afrika Borwa Miriam Makeba le Hugh Masekela, yeo e utollotšego lefase la melodi, dihamoni le merethetho yeo e kgokagantšhitšego dikarolo ka moka tša bophelo ka Afrika Borwa, gape se bohlokwa, ntwa ya rena ya tokologo.

- Morena Tiego Moseneke, ramolao wa maemo a godimo, rakgwebo le molwelatokologo wa moithuti wa maloba.  

- Morena Mbulelo Musi, radipolotiki le mošomi wa uMkhonto We Sizwe, karolo ya balwelatokologo ba Phupu 16 1976, mošomi wa mmušo wa bokgoni bjo bogolo, le seboledi sa bokgoni yoo a šometšego mmušo ka botshepegi.

- Tonakgolo ya maloba ya Freistata Beatrice Marshoff, yoo a šometšego batho ba Afrika Borwa ka botshepegi mo dikarolong tše dintši mo mošomong wa gagwe wa nako ye telele. 

- Loyiso Nkohla, molweladitokelo tša setšhaba yoo a kgafetšego bophelo bja gagwe mo go kaonafatšeng maphelo a ditšhaba tšeo di sa hlokomelwego tša metsosetoropo ya Kapa Bodikela. O bolailwe ge a be a kgokaganya setšhaba gore batho bao ba dulago kgauswi le diporo ba hudušwe go beakanyetša gore go bušetšwe ditirelo tša ditimela. Kabinete e laetše maphodisa go swara batho bao ba bolailego Morena Nkohla. Kabinete e lakaletša bao ba gobetšego nakong ya titagalo yeo gore ba welwe ke maruru.

- Malapa a Ngobile Zulu, wa mengwaga ye mehlano le mogwera wa gagwe Tshiamo Ramanye wa mengwaga ye tshela, bao ditopo tša bona di hweditšwego di ripilwe ditho ka Soweto ka Labone, 20 Moranang 2023. Kabinete e tshwela ka mare babolai bao ba setlhogo gomme e ipiletša go setšhaba go thuša maphodisa go hwetša babolai. Ge go na le yoo a nago le tshedimošo ba kgopelwa go leletša Mogala wa thibelo ya Bosenyi go 08600 10111.   

- Maloko a seswai a lapa la Memela go tšwa Motsesetoropong wa Imbali ka Pietermaritzburg bao ba thuntšitšwego gammogo le basadi ba babedi bao e bego e le baeng ka legaeng la bona ka Labohlano la 21 Moranang 2023.

- Kabinete reta maphodisa ka go latišiša ka bjako bagononelwa bao, le go hwetša dithunya tše tharo. Mogonelelwa o tee o thuntšhitšwe le go bolawa ge a be a thuntšhana le maphodisa ka Labohlano, 21 Moranang 2023. Mogogonelwa wa bobedi o gobaditšwe gomme a swarwa mola o mongwe a tšhabile. 

Dipotšišo: Morena Tyrone Seale – Seboleledi sa Motšwaoswere sa Mmušo 
Mogala: 083 5757 440