Kabinete e kopane ka Laboraro la 26 Moranang 2017, ka Union Buildings, pele ga meketeko ya Letšatši la Tokologo la bosetšhaba la bo 23.

Mopresidente Jacob Zuma o bile modulasetulo wa kopano ya Kabinete, yeo e amogetšego Maloko a maswa a Khuduthamaga bao ba tšwetšego pele go feleletša boetapele bja bjale ka mmušong ka nepo ya go tšwetša pele go tsenywa tirišong ga Leanotiro la mmušo la phetošo ya ekonomi ya motheo le kgolo ya ekonomi ya setšhaba ye e akaretšago mang le mang.

1. Diphetho tša kabinete

1.1. Kabinete e dumeletše gore Kgoro ya Temo, Kagodithokgwa le Boreahlapi e sware mmogo khonferentshe ya Mokgatlo wa lefase wa Diphedi tša ka Meetseng ka Motsekapa go tloga ka la 26 go fihla ka la 30 Phupu 2017.

Se se tsenya letsogo go Operation Phakisa ya Laporathori ya Diphedi tša ka Meetseng yeo e ikemišeditšego go oketša kgolo ya diphedi tša ka meetseng makga a mahlano mo mengwageng ye e tlago ye mehlano go tloga go ditone tše 4 000 go fihla go ditone tše 20 000, go hloma mešomo ye 15 000 le go oketša seabe sa diphedi tša ka meetseng go Palomoka ya Boleng bja Ditšweletšwa tša Naga Mo Ngwageng (GDP).

Diphedi tša ka meetseng di hlagiša sebaka se sekaone sa go farologanya tšweletšo ya dihlapi go fihlelela nyakego ya ka nageng, tšweletšo ye e sa hlaelego ya dijo, dibaka tša diromelwantle le go hloma mešomo.

Go swara khonferentshe ye go tla tšwetša pele lefapha le, gwa godiša peeletšo ka lefapha la phraebete le ka baabi, gomme gwa thuša go akgofiša tlhabollo ya diphedi tša ka meetseng ka mo nageng ka go hwetša tsebo go maano a mabapi le diphedi tša ka nageng go tšwa dinageng tše dingwe.

1.2. Kabinete e dumeletše go hlongwa ga Komiti ya gareng ga Ditona (IMC) go hlokomedišiša le go aba taelo ya togamaano nakong ya ge go itokišetša le go swara Seboka sa bo 37 seo se Tlwaelegilego sa Dihlogo tša Dinaga le Mebušo ya Dinaga tše di Hlabologago tša Borwa bja Afrika (SADC) seo se tlago swarwa ka Phato 2017.

Seboka sa SADC se tla swarwa ka fase ga morero wa “Re dirišana le Lefapha la Phraebete ge re Hloma Phatlalatšo ya Ditšweletšwa tša Diintasteri le tša ka Seleteng”, se gatelela tlhokego ya go rarolla dintlha tše bohlokwa go tsenya tirišong le go fihlelela Leano la Diintasteri le Leanotiro la SADC.

Afrika Borwa e tla šomiša maemo a yona bjalo ka Modulasetulo wa SADC go tšwetša pele dikgahlego tša bosetšhaba tša naga ye ka go diriša togamaano ka ge go beilwe ka go Leanotlhabollo la Bosetšhaba le go maatlafatša dibaka tša ekonomi tša ka seleteng le merero ye e amanago le tšhireletšego.

1.3. Kgoro ya Bokgabo le Setšo e tla swara mokete wa boraro wa Kgwedi ya Afrika ka Mopitlo 2017.

Se se bopa karolo ya seabe seo Afrika Borwa e nago le sona go moketeko wa khonthinente ye ka ga go fetoga go tloga go Mokgatlo wa Botee bja Afrika, wo o hlomilwego ka la 25 Mopitlo 1963, go ya go Mokgatlo wa Selekane sa Afrika wa bjale, le dihlongwa le mananeo ao a amanago le ona.

Go keteka ga Kgwedi ya Afrika go tsenya letsogo ka go fediša bokoloniale ka khonthinenteng ya Afrika ka go diriša mehutahuta ya diprotšeke tša mmušo le tša setšhaba ka fase ga morero wa: “Ngwaga wa OR Tambo: Re Aga Afrika ye Kaone le Lefase le Lekaone”.

Kgwedi ya Afrika e tsenya letsogo go boipiletšo bja Afrika ka Moka go selekane le tirišano tša Afrika, ebile e šomišwa bjalo ka sefala go Dinagamaloko ka moka tša Mokgatlo wa Selekane sa Afrika go lebeledišiša kgatelopele ye e dirilwego go fihlelela Leano la 2063.

Lenaneo le la kgwedi ka moka la mmušo ka bophara, leo le tlago hwetšagala go www.gov.za, le feta lefapha la bokgabo le setšo go amogela diabe tša Mmušo wa Afrika Borwa ka go diriša mabaka a tša ekonomi, tša dipolotiki le tša setšhaba ao a amago tlhabollo ya khonthinente.

Mediro le ditherišano ka moka ga tšona di a keteka ebile di na le thuto, ka moka ga tšona di na le dikholego tša sepolotiki le tša ekonomi ya setšhaba go batho ba Afrika Borwa le go khonthinente ka moka go keteka Boafrika bja bona le go ikgafa leswa go aga ditšhaba tšeo di theilwego go mekgwa le ditlwaedi tše kaone tša Afrika tšeo di lego tša rena ka moka.

1.4. Kabinete e sedimošitšwe ka ga go swara ka katlego ga Khonkrese ya Ngwaga ka Ngwaga ya Lefase ya Tshedimošo ka Bokgobapuku ya Fetereišene ya Boditšhabatšhaba ya Mekgatlo le ya Dihlongwa tša Bokgobapuku (IFLA) yeo e swerwego ka Afrika Borwa, Motsekapa go tloga ka la 15 go fihla ka la 21 Phato 2015.

Kwano ya IFLA ya ka Motsekapa e tla romelwa go Mokgatlo wa Ditona tša Bokgabo wa Mokgatlo wa Selekane sa Afrika gore e dumelelwe, e thekgwe le go tsenywa tirišong.

Kgoro ya Bokgabo le Setšo e tla maatlafatša maitapišo a go tšwetša pele setlwaedi sa go bala ka Afrika Borwa.

2. Phethagatšo ya Mananeo a Mmušo

2.1. Boikgafo bja mmušo bja go godiša ekonomi bo tiišeditšwe leswa ka nakong ya ditherišano tše di atlegilego gareng ga Tona ya Ditšhelete, Malusi Gigaba le babeeletši le setšhaba sa lefase ka bophara sa mabapi le ditšhelete nakong ya ge a be a etetše ka United States of America ka dikopanong tša Mokgatlo wa Ditšhelete wa Boditšhabatšhaba le tša Panka ya Lefase tša Seruthwane.

Tona Gigaba o boledišane gape le babeeletši ba ka nageng le Komitiphethiši ye e Kgethegilego ya Nedlac ye modulasetulo wa yona e bego e le Motlatšamopresidente Cyril Ramaphosa.

Ditherišano tše di gateletše gore molaotshepetšo wa mmušo go mekgwa ye e lokilego ya ditšhelete le tshepedišo ya ditšhelete yeo e sa tekatekego ka ge go laeditšwe ka go Ditekanyetšo tša Bosetšhaba tša 2017 di tla dula di se tša fetoga.

Kabinete e ipiletša go mafapha ka moka go dirišana le mmušo go thuša boitshepo le go lebiša ekonomi go kgolo ya ekonomi ya go ya go ile ye e amago mang le mang.

2.2. Go tsebagatša semmušo ga Lefelo la Ekonomi leo le Kgethegilego la Maluti-A-Phofung ka Mopresidente Jacob Zuma (MAP-SEZ) ka Tshiame, Harrismith, ka Bohlabela bja Foreisetata, ka la 25 Moranang 2017 go laetša go tšwetša pele ga tlhabollo ya diintasteri ka mmušo e lego selo se bohlokwa go katlego le go lehumo la lebaka le letelele la mmušo.

Mafapha ao a beilwego pele a MAP-SEZ ke a tšweletšo ya difatanaga, go šoma ditšweletšwa tša temo, dikgokanyo, Theknolotši ya Tshedimošo le Dikgokagano (ICT), tšweletšo ya dihlare le go šoma ditšweletšwa ka kakaretšo. Se se hloma dibaka go botšweletši gammogo le go seemo sa kgwebišano ya ka seleteng le ya boditšhabatšhaba le phatlalatšo ya ditšweletšo ye e okeditšwego ka go Masepala wa Maluti-A-Phofung.

Go tsebagatša semmušo ga SEZ go dirile gore palo ya Mafelo a Ekonomi ao a Kgethegilego ka mo nageng a be a seswai. Go fihla mo lebakeng le Lenaneo la SEZ le ka moka le gokeditše tšhelete ye e ka bago R9.5 pilione ya dipeeletšo.

Gape le hlomile mešomo ya thwii ya go feta ye 10 000 le mešomo ye e sego ya thwii ye 65 000. Mafelo a Ekonomi ao a Kgethegilego le ona a tsenya letsogo go kgatheng tema go goketša Peeletšo ya Thwii ya Dinaga tša ka Ntle (FDI).

Go tsebagatša semmušo mo ga MAP-SEZ ya dihekthara tše 1 038 go bopa karolo ye bohlokwa ya go tsenya tirišong ga Leano la Melawana ya Diintasteri leo le hlamago Mafelo a Ekonomi ao a Kgethegilego go akgofiša kgolo ya ekonomi ya ka nageng le tlhabollo ka mafelong a itšego a ka nageng.

2.3. Kabinete e amogela pego ya Kholofelo ka ga Dipeeletšo tša Thwii tša Dinaga tša ka Ntle ya A.T. Kearney ya 2017, yeo e laetšago gore Afrika Borwa ke naga ya bo 25 go tšeo di nago le kgoketšo ye kgolo go dipeeletšo tša thwii tša dinaga tša ka ntle lefaseng ka bophara, gomme ke ya mathomo go tšwa ka Khonthinenteng ya Afrika.

Afrika Borwa e boile ka go dipalopalo tšeo di phatlalatšago dinaga tše 25 tšeo di nago le kgoketšo ye kgolo go dipeeletšo tša thwii tša dinaga tša ka ntle, la mathomo go tloga ka 2014. E beilwe gotee le dinaga tše dingwe tšeo di hlabologago tša go swana le China (maemong a boraro), India (maemong a boseswai); Brazil (maemong a bo 16) le Mexico (maemong a bo 17).

Maemo a a laetša gore selekane sa togamaano sa Afrika Borwa le babeeletši ba dinaga tša ka ntle se thoma go gola ebile a tšwela pele go laetša gore leano la naga ya rena ka ga tlhabollo le tšweletša dipoelo.

Dikaonafalo ka go dikgonagalo tša lebaka le lekopana tša ekonomi le peeletšo ya lebaka le letelele ka lekaleng la botšweletši la ka mo nageng di bonwe bjalo ka dilo tše bohlokwa tše di hlohleletšago kelo ye e kaonafetšego ya dipalopalo ya Afrika Borwa.

2.4. Ka pegong ye e aroganego, Dipalopalo tša moragorago tša Afrika tša 2016 ka lekala leo le ikemego la dinyakišišo la Quantum Global le bea Afrika Borwa maemong a bone bjalo ka naga yeo e goketšago dipeeletšo ka Afrika ka morago ga Botswana, Morocco le Egepeta. Afrika Borwa e dirile gabotse go kgolo ya GDP, bonolo bja go dira kgwebo ka mo nageng le setšhaba se bohlokwa.

Kgoketšo ya naga ye bjalo ka naga ya dipeeletšo yeo e kgethwago ke dinaga tše dingwe e laeditšwe gape le ka go pego ya Ditebelelo tša Seemo sa Ekonomi ka Afrika ya 2016, yeo e beago Afrika Borwa maemong a bone gareng ga dinaga tšeo di etilego pele ka go goketša dipeeletšo ka Afrika ka 2015 ka morago ga Egepeta ($10.2 pilione), Mozambique ($4.7 pilione) le Morocco ($4.2 pilione) ka go ba le $3.6 pilione ya peeletšo ya dinaga tša ka ntle.

Afrika Borwa e tšwela pele go aga go motheo wa yona wo o tiilego wa ditšhelete le wa dikgwebo, gomme yona e beilwe maemong a bo 47 go dinaga tše 138 ka Dipalopalong tša 2016/17 tša Bokgoni bja Lefase ka Bophara tša Seboka sa Ekonomi sa Lefase.

2.5. Seboka sa bo 27 sa Ekonomi ya Lefase ka ga Afrika se tla swarwa ka Albert Luthuli International Convention Centre ka Durban go tloga ka la 3 go fihla ka la 5 Mopitlo 2017 ka fase ga morero wa: “Re fihlelela Kgolo ya Ekonomi ya Mang le Mang: Boetapele bjo bo Arabelago le bjo bo nago le Maikarabelo.”

Kabinete e amogela sebaka se sa Afrika Borwa gore e rerišane ka ga dibaka tše di kgonagalago tša dipeeletšo, kopanyo ye e tseneletšego ya ka seleteng le boikgafo bjo bo mpshafaditšwego go kgolo ya go ya go ile le go tlhabollo ka Afrika.

Afrika ke legae go tše dingwe tša dinaga tšeo ekonomi ya tšona e golago ka lebelo kudu lefaseng tšeo di gokeditšego kgahlego ye e oketšegago go tšwa go babeeletši ba lefase. Afrika Borwa ke naga yeo ekonomi ya yona e farologanego kudu ka khonthinenteng ebile e raloka tema ye bohlokwa go tšwetše peleng ga Afrika.

2.6. Boikgafo bja Afrika Borwa le Oman bja go maatlafatša dikamano tša kgwebišano, ka sebokeng sa dikgwebo ka la 27 Hlakola 2017 gareng ga Tona ya Kgwebišano le Diintasteri (dti) Rob Davies le modirišani ka yena wa Omani, Ngaka Ali Bin Masoud Al-Sunaidy, bo kgontšha borakgwebo ba Afrika Borwa go šomiša dibaka tšeo Oman e di hlagišago, kudukudu tša diintasteri tša temo le tša go šoma ditšweletšwa tša temo.

Godimo ga fao, nepo ya dipeeletšo ya dti go Ghana le Nigeria gareng ga la 20 le la 25 Hlakola 2017 go tsentše letsogo go tsebeng le go hloma mebaraka ya Afrika Borwa yeo diromelwantle le ditšweletšwa le ditirelo tšeo boleng bja tšona bo hlatlogilego. E tšwetša pele gape ditšweletšwa tša Afrika Borwa, dikabo tša ditirelo le go hloma dilekane tša kgwebo gareng ga ditšhaba tša kgwebo tša dinaga tše di amegago.

Kgwebišano ye e oketšegago le go hloma dilekane le badirišani ba ka Afrika ke go hloma mešomo ye mentši ka moragonyana, e lego selo se bohlokwa go tlhabollo ya ekonomi ya Afrika.

2.7. Tona ya Tlhabollo ya Dikgwebopotlana, Lindiwe Zulu o etile pele baromiwa ba Afrika Borwa ka sebokeng sa dikgwebo seo monggae wa sona e bego e le Mokgatlo wa tša Kgwebo le Diintasteri wa Afrika Borwa.

Ka ge ekonomi ya Estonia e bopilwe ke 90% ya Dikgwebopotlana, Dikgwebo tša Magareng le Dikgwebo tše Dikgolo (di-SMME), selekane sa Afrika Borwa se thekga boikgafo bja mmušo bja go hloma mešomo le go tšwetša pele di-SMME.

2.8. Kgotlelelo ya lekala la rena la temo leo le thekgwago mananeo a temošo ya ka pela le dinyakišišo, go sa kgathale le ge go bile le tlhaselo ya Dibokwana tša go Bolaya Dimela le Komelelo, e laeditšwe ke bogolo bja puno ya tša kgwebo ya lefela ye e akantšwego ya 2017, e lego palo ya godingwana ya 84% go feta puno ya 2016, yeo e bilego puno ya lefela le lennyane kudu go tloga ka ngwaga wa 2007.

Mafelo a magolo a mararo a go tšweletša lefela, e lego diprofense tša Foreisetata, Mpumalanga le Leboa Bodikela go emetšwe gore di tla tšweletša 82% ya puno ya lefela ka 2017.

Bogolo bja puno ya tša kgwebo ye e emetšwego ya lefela e go ditone tše dimilione tše 14,324, ye ke 2,91% (ditone tše 405 050) go feta kakanyo ye e fetilego ya ditone tše dimilione tše 13,918. Kakanyo ya mo lefelong le ya tšweletšo ya lefela e dutše go dihekthara tše dimilione tše 2,629, mola e le gore tšweletšo ye e emetšwego e le ya ditone ka dihekthara tše 5,45.

2.9. Boikgafo bja mmušo go maatlafatšeng, go hlabolleng, le go oketša phihlelelo go diyunibesithi, go laeditšwe ka ge palo ya baithuti ka diyunibesithing e hlatlogile gabedi mo mengwageng ye e fetilego ye 20.

Se se maatlafaditšwe ke tsebišo ye e dirilwego ke Tona ya Thuto le Tlhahlo tša Godingwana, Ngaka Blade Nzimande ya tšhomišo ya tšhelete ka mmušo ya go fihla go R 7 pilione mo mengwageng ye e tlago ye mebedi go kago ya dintlo tša madulo tše di swa tša baithuti, dilaporathori, theknolotši ya dikgokagano, le go dinolofatši tše dingwe tše bohlokwa, gammogo le tlhokomelo ye bohlokwa le katološo go tšwela pele ya diyunibesithi tše diswa.

Tšhelete ye nngwe go tšwela pele ya R 2.5 pilione mo mengwageng ye e tlago ye mehlano e tla nepiša diyunibesithi tšeo di hlokišitšwego menyetla mo nakong ye e fetilego go realo e le go di kgontšha bokaone gore di fihlelele bokgoni bja tšona bja tša thuto ka botlalo.

Peeletšo ka go mananeokgoparara, go akaretšwa ka Makaleng a go ruta le a dinyakišišo, ditlabakelo, le maemo a makaone a madulo a baithuti ke selo se bohlokwa go netefatša gore diyunibesithi di ka kgona go aba mošomo wo di o filwego wa maatlafatšo.

2.10. Tona ya Bašomi, Mildred Oliphant, o tla eta pele lesolo la bosetšhaba la temošo la Kgwedi ya Bašomi la 2017 ka fase ga morero wa “Tseba ditokelo le maikarabelo a gago bjalo ka mokgwa wa go tšwetša pele go obamela melao kudu”.

Lesolo le le tla hlatloša maemo a temošo gareng ga bašomi ka Afrika Borwa ka ga ditokelo le maikarabelo a bona. Gape le tla bolela ka ga diphihlelelo tša bašomi ka Afrika Borwa le go sekaseka go obamela melao ya bašomi. Kgwedi ye e tla akaretša ditlhahlobo tšeo di tlago dirwa ka ntle le go tsebiša bengmešomo bao ba gonolelwago gore ba tshela melao.

Mmušo o fetišitše melao ya go šoma ka tlhokego ye kgolo ya tekatekano le kgethologanyo ye e sego ya loka yeo re e hweditšego ka mo nageng.

Se bohlokwa go melao ya rena ya bašomi ke maikemišetšo a go tšwetša pele tlhabollo ya ekonomi, toka ya setšhaba, khutšo ya bašomi le go dira gore mafelo a mešomo a be a temokrasi. Kabinete e ipiletša go mafapha ka moka go dira ka fao a swanetšego go rarolla tlhokego ya tekatekano ya nako ye e fetilego ka go rarolla go nanya ga phetošo ya mafelo a mešomo.

2.11. Mmušo o kgathile tema ka go Beke ya Nepišo ya bo tshelela ka ga Imbizo ya Bosetšhaba ya pušo ya bjale go tloga ka la 17 go fihla ka la 23 Moranang 2017. Beke ye e bile le ditherišano tše di tseneletšego gareng ga maloko a kabinete le badudi gomme se se tsenya letsogo go leanokakaretšo la mmušo la go kaonafatša maphelo a badudi ka moka.

Kabinete e reta ditšhaba tšeo di kgathilego tema ka go Izimbizo ye le mahlankedi ba mmušo go ralala le naga, ka nepo ya go rarolla ditlhohlo tša tirelo ya setšhaba le go aba bophelo bjo bokaone go bohle.

Izimbizo ye nngwe e akareditše: go tsebagatšwa semmušo ga Lefelo la Bahlomi ba Dikgwebo ka Kholetšheng ya Thuto le Tlhahlo ya Mošomo wa Diatla (TVET) ya Goldfields ka Welkom, Foreisetata ka Tona ya Tlhabollo ya Dikgwebopotlana, Mohumagadi Lindiwe Zulu. Lefelo le le tsenya letsogo go rarolla mathata a go thwala bafsa mešomong ka go fana ka thekgo ya maleba go bafsa e sa le ka pela leetong la go hlama dikgwebo. Ditherišano tše 34 di ile tša swarwa go ralala le naga.

3. Merero ya Bjale

3.1. Mopresidente Jacob Zuma o etile pele meketeko ya bosetšhaba ya bo 23 ya Letšatši la Tokologo ka la 27 Moranang 2017 ka fase ga morero wa “Ngwaga wa OR Tambo: Mmogo re maatlafatša temokrasi le go aga ditšhaba tše di bolokegilego tša go hloka bosenyi”.

Ditherišano tša Mopresidente ka Manguzi, ka Umhlabuyalingana di bopa karolo ya lesolo la bosetšhaba la twantšho ya bosenyi, tšeo gape e lego tatišišo go Lenaneo la Mopresidente la Tlhokomedišišo la Siyahlola ka Hlakola 2017. Le bontšha tlhokego ya tiro ya tšhoganetšo ya go rarolla bosenyi bja go putlaganya mellwane kudukudu bja go tšeela difatanaga.

Mmušo o šoma kudu ka lefelong le go fediša bosenyi le go rarolla mathata ka setšhabeng sa Umhlabuyalingana, go akaretšwa ditlhohlo tša mabapi le Isimangaliso Wetland Park.

Meketeko ye e gopodišiša ka ga diphihlelelo tša naga go tloga ka 1994 mola e hlokometše mošomo wo o sa swanetšego go dirwa go ageng Afrika Borwa ye e kopanego ka nnete, ye e hlokago kgethologanyo ya semorafe, kgethologanyo ya bong, ya temokrasi le ye e atlegilego.

Ka kgweding ya Tokologo re keteka seabe sa tokologo le temokrasi ya rena, seo Mopresidente wa peleng wa ANC le mogale wa bosetšhaba, Oliver Reginald Tambo, a bilego le sona yo a ka bego a na le mengwaga ye 100 mo ngwageng wo ge nkabe a phela.

3.2. Bjalo ka karolo ya lenaneo la Kgwedi ya Tokologo Tona ya Dikgokagano, Ayanda Dlodlo, o thomile dipoledišano tša bafsa bjalo ka karolo ya ditherišano tše di tšwelago pele le bafsa mabapi le gore go ra goreng go bona go “OWN YOUR FREEDOM”, e lego leswao leo le šomišwago go latela ditherišano tše go kgašo ya setšhaba.

Kabinete e ipiletša go bafsa go diriša ditokelo le maikarabelo a bona ka tlhokomelo le go hlompha bao ba lwetšego tokologo ya rena, gore bohle ka nageng ya rena ya temokrasi ba ipshine ka yona.

3.3. Kabinete e amogela kopano ya mathomo ya Mokgwaneelano wa maemo a godimo wa Batho ka Batho ya Afrika Borwa le China (PPEM) yeo e swerwego go tloga ka la 24 go fihla ka la 27 Moranang.

Se e bile phihlelelo ya tumelelano ye e dirilwego Ketelong ya Semmušo ya ge Mopresidente Xi Jinping a etetše ka Afrika Borwa gomme a kopane le Mopresidente Jacob Zuma ka 2015.

IMC ka ga Mokgwaneelano wa Batho ka Batho e swerwe, yeo monggae wa yona e bego e le Tona Nathi Mthethwa yo a bego a amogetše Motlatšatonakgolo Lui Yandong le baromiwa go tšwa ka People’s Republic of China.

Ditumelelano tša mehutahuta di ile tša saenwa gomme tšona di be di wela ka go merero ye mebedi ka bophara – Tlhabollo ya Bokgoni bja Batho, le Dinyakišišo le Tlhabollo. Kgolo ya ekonomi ye e akaretšago mang le mang yeo e bonwago ka phetošo ya ekonomi ya motheo e sepela mmogo le go aga bokgoni bja batho ba rena, kudukudu bafsa ba rena maemong ao a fapafapanego.

Kabinete e amogela kabo ya didirišwa tša kalafo (yeo e dirilwego ka Afrika Borwa) go tšwa mmušong wa China, bjalo ka karolo ya tumelelano ya tirišano ka go tša maphelo gareng ga Afrika le China, se se tla tsenya letsogo go kaonafatša boleng bja ditirelo tše di abjago ka dipetleleng tša setšhaba.

Ka ditumelelano tša tirišano dinaga tše ka bobedi di ikgafile go dirišana mmogo ka tša sethekniki, ka tlhahlo ya barutiši le dineelano tša tsebo ka lefapheng la thuto, kudukudu ka Dipalo, Mahlale le Theknolotši bjale ka ge e le dikokwane tša kgolo ya diekonomi tša tsebo.

Mafapha a mangwe ao go tlago dirišanwa kudu ka go ona a akaretša: setšo; dikgokagano; maphelo; mahlale le theknolotši; dipapadi; boeti; merero ya basadi le ya bafsa.

3.4. Kabinete e lebiša mahloko a yona go ba lapa le bagwera ba batho ba 235 bao ba lahlegetšwego ke maphelo a bona ka lebaka la dikotsi tša mebileng ka maikhutšong a Lehu la Morena. Dipalopalo tša lebaka le di laetša gore 50% ya batho bao ba hlokofetršego e bile basepela ka maoto, gwa latela banamedi go 24% le baotledi go 19%.

3.5. Kabinete e ba le Mopresidente Jacob Jacob Zuma ge a lebiša manyami a magolo le go makala kudu ka go hlokofaleng ga baithuti ba sekolo ba 18, le batho ba bagolo ba babedi ka kotsing ye šoro ya thekisi ka Bronkhorstspruit, ka ntle ga Pretoria.

Re phatlalatša boipiletšo bjo bo dirilwego ke Mopresidente Zuma bja gore ditheo tša phethagatšo ya molao di nyakišiše seo se bakilego kotsi ye ka pela.

Kabinete e leboga dikgoro tša mmušo ka moka, mekgatlo ye e sego ya mmušo (di-NGO), bašomi ba diphrofešenale le dikgwebo bao ba thekgago malapa ao a amegilego gammogo le baithuti le bašomi ba Sekolo se se Phagamego sa Mahlenga le ba Sekolo sa Phraemari sa Refano mo nakong ye ye boima.

Dikotsi tša tseleng, kudukudu nakong ya maikhutšo ka Afrika Borwa, di tšwela pele go ba tlhobaboroko ye kgolo ya bosetšhaba. Mabakeng a mantši mahu a a ka be a thibetšwe ka maitshwaro ao a nago le maikarabelo ge go šomišwa ditsela tša ka mo nageng.

Go otlela ka ntle le maikarabelo le ka go hloka šedi ga di amogelege gomme maAfrika Borwa ka moka ba kgopelwa go rwala maikarabelo go polokego ya bona ditseleng tša rena.

3.6. Kabinete e reta lefapha la dinamela tša dipese ge le boetše mošomong ka morago ga go ngala mošomo ga go hloka dikgaruru, gomme la bontšha ka fao ditšhupetšo tša bašomi di swanetšego go dirwa ka gona.

Mošomo wo o dirilwego ke Tona ya Bašomi o swanetše go retwa ge a nolofaditše gore go ngala mošomo go fedišwe ka mo lekaleng le le bohlokwa kudu la ekonomi ya rena.

3.7. Kabinete e hlobja boroko ke ditiragalo tša dikgaruru tšeo di sa tšwago go hlaga ka Vuwani go latela sephetho sa Lekgotla la Karoganyo ya Mebasepala sa go e iša ka masepaleng o moswa.

Kabinete e kgalema ka bogale tšhomišo ya bana ba rena bjalo ka setlabelo sa ditherišano, go tswalelwa ga dikolo dibeke go senya bokamoso bja bana ba ka ge ba bewa ka fase ga kgatelelo ya monagano ye kgolo.

Dikgaruru, ditšhošetšo, tshenyo, goba ditiro tše di feletšago ka go senywa ga dikolo goba tša go dira gore baithuti ba šitišwe go ya sekolong ga di na le fao di beilwego gona ka temokrasing ya rena.

Kabinete e leboga mošomo wo o dirilwego ke IMC, yeo e bego e etilwe pele ke Tona ya Kgoro ya Pušo ya Tirišano le Merero ya Setšo Morena Des Van Rooyen le ketelo ye e dirilwego ke Tona ya Maphodiša, Fikile Mbalula, gomme e thekga kgopolo ya gore ditiro tša bosenyi go akaretšwa go senya le go pšhatla thoto go ka se kgotlelelwe.

Mopresidente Jacob Zuma o rulagantše go tla go kopana le Kgoši ya VhaVenda Toni Mphephu Ramabulana le baetapele ba setšo go tšwa ka seleteng sa Vhembe ka nepo ya go tliša khutšo. Kabinete e gatelela gore tšhelete le methopo ye e dirišitšwego go aga dikolo tše dingwe sebakeng sa tšeo di sentšwego e be e beetšwe go phethagatša mananeo a mangwe.

3.8. Kabinete gape e ipileditše gore go be le šebešebe le khutšo go latela ditšhupetšo tša dikgaruru ka toropong ya Lichtenburg le ka Lekheišeneng la Blydeville, ka Masepaleng wa Selegae wa Ditsobotla, ka Leboa Bodikela. Dikolo di sentšwe, mabenkele a tšeelwa diphahlo gomme difatanaga gammogo le dintlo tše mmalwa tša tšhungwa.

Tonakgolo ya Leboa Bodikela, Supra Mahumapelo, o thwetše sehlopha seo se bopilwego ke Malekgotlaphethiši a mahlano le boratoropo ba babedi go nyakišiša le go rarolla mathata a kabo ya ditirelo ka mo lefelong le.

3.9. Kabinete e ipiletša go setšhaba sa Coligny, ka Leboa Bodikela go emiša ditšhupetšo tša dikgaruru le go dumelela Tirelo ya Maphodisa ya Afrika Borwa (SAPS) ka Coligny go phetha dinyakišišo tša bona ka ga lehu la ngwana yo a bolailwego, go netefatša gore toka e a phethagatšwa.

Badudi ba kgopelwa go tliša dingongorego tša bona ka go diriša ditshepedišo tše di lego gona le ka mellwaneng ya molao.

3.10. Mmušo o reta ditheo tša phethagatšo ya molao ka ga phetolo ya tšona ge di golegile bao ba dirago dikgaruru kgahlanong le basadi le bana.

Mabapi le se, Kabinete e amogela kgato ya ka pela yeo e tšerwego ke Lekala la Thekišo ya Batho la di-Hawks le Sehlopha sa Phetolo ya Togamaano sa SAPS leo se golegilego moruti wa ka Durban ka pharomolato ya gore o gweba ka batho ka Port Elizabeth.

Ke mošomo le maikarabelo a maAfrika Borwa ka moka go šoma le ba taolo go šireletša basadi le bana ba rena go basenyi le go netefatša gore re kgatha tema ya rena go dira gore ditšhaba tša rena di bolokege.

4. Melaetša

4.1. Kabinete e lebogiša Zolani Tete ge a thopile sefoka sa lepanta sa bantamweight sa Mokgatlo wa Lefase wa Matswele (WBO).

Se se mmea gore a tle a lwele lepanta la kopanyo ya boima bja lefase – gomme se se ra gore bjale o kgona go hlohla mapanta a lefase ka mekgatlong e megolo ye mene ya matswele e lego: WBO, Lekgotla la Matswele la Lefase (WBC), Mokgatlo wa Matswele wa Lefase (WBA) le Fetereišene ya Matswele ya Boditšhabatšhaba (IBF).

4.2. Kabinete e ba le Mopresidente Jacob Zuma ge a romela molaetša wa mahloko go ba lapa le bagwera ba mohlokomedi le mohlahli wa mahlwaadibona wa ntwa ya matswele, Nick Durandt, yo a bego a tsebja ka bokgoni bja gagwe bja go tšweletša boramatswele ba dinkgwete le go tloša bašemane ba bannyane mebileng le go ba dira dinkgwete.

5. Bao ba thwetšwego mešomong

Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a dithuto a tla tiišetšwa le go netefaletšwa ka maleba.

5.1. Bao ba thwetšwego mešomong ke Mopresidente go šoma ka Kgorotshekong ya Badiriši ya Bosetšhaba, go thoma ka letšatšikgwedi leo Mopresidente a ba Thwetšego ka lona:

a) Moprofesara Joseph Mandal Maseko (Modulasetulophethiši);
b) Mohumagadi Laura Best (Motlatšamodulasetulo);
c) Morena Lulama Andisa Potwana (leloko la go šoma dinako ka moka);
d) Mohumagadi Penelope Anne Beck (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
e) Moatbokheiti Hope Fiona Neo Sephoti (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
f) Mohumagadi Diane Reinette Terblanche (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
g) Mohumagadi Nomfundo Maseti (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
h) Mohumagadi Maleho Margaret Daisy Nkomo (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
i) Moprofesara Bonke Clayton Dumisa (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
j) Moprofesara Tanya Ann Woker (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
k) Moprofesara Kasturi Moodaliyar (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
l) Ngaka Maria Claudina du Toit (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
m) Morena Xolela Christopher May (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
n) Morena Fungai Khumbulani Sibanda (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
o) Morena Lehlohonolo Lucky Rabotapi (leloko la go šoma dinako tše dingwe);
p) Morena Trevor Albert Bailey (leloko la go šoma dinako tše dingwe); le
q) Moatbokheiti Frans Kgolela Manamela (leloko la go šoma dinako tše dingwe).

5.2. Go thwalwa ga maloko ao a sego a khuduthamaga go Lekgotla la Koporase ya Dibetša la Afrika Borwa (ARMSCOR):

a) Motlatšaatmirale (yo a rotšego modiro) RJ Mudimu (Modulasetulo ebile o thwetšwe gape);
b) Mohumagadi Thuthukile Skweyiya (Motlatšamodulasetulo ebile o thwetšwe leswa);
c) Ngaka Moses Khanyile (o thwetšwe leswa);
d) Morena Ndumiso M Tyibilika (o thwetšwe leswa);
e) Morena Raymond Mlungwana Vokwana (o thwetšwe leswa);
f) Moatbokheiti Virginia Lee Anne De La Hunt (o thwetšwe leswa);
g) Mohumagadi CE Simpson;
h) Mohumagadi T Mhlan; le
i) Motseta TJ Ndhlovu.

5.3. Morena Kgabo Mahoai bjalo ka Molaodipharephare wa Kgoro ya Dikamano tša Boditšhabatšhaba le Tirišano.

Dinyakišišo:
Willy Hlopheka Baloyi
Mogala: 083 3907 147