Kabinete e kopane ka Laboraro la 19 Lewedi 2018 ka Union Buildings, Pretoria.

A. Merero ye bohlokwa seemong sa bjale

1. Ekonomi

1.1. Kabinete e amogela tshepišo ye e filwego ke ba kgwebo ya go romela diphrofešenale tša lekala la phraebete ka mmušong. Se se tšweletše ka kopanong ya boitokišetšo ye e bego e swerwe ke Mopresidente Cyril Ramaphosa le baetapele ba kgwebo, baromiwa bao ba kgethegilego ba tša peeletšo le Maitekelo ka Bahlankedibagolophethiši (di-CEO), pele ga Seboka sa Mešomo seo se tlago le Khonferentshe ka ga Dipeeletšo.

1.2. Kopano ye e kwane gore go tsoga ga ekonomi ya Afrika Borwa go nyaka go tsenya tirišong ga tšhoganetšo ga maano a go hlohleletša ekonomi le dipeakanyoleswa tša kgodišo ya ekonomi tše di tshepišitšwego. Ditšhišinyo le tšona di ile tša ahlaahlwa ka nepo ya go hloma maitekelo a tlhabollo ya mananeokgoparara ao a akaretšago thušo ya ditšhelete ka lefapheng la phraebete le botsebi bja kabo ya ditirelo.

2. Lesolo la dipeeletšo

2.1. Kabinete e amogela gape lesolo la dipeeletšo la go leba Japane leo le etilwego pele ke Kgoro ya Kgwebišano le Diintasteri (dti). Lesolo le le nyaka go goketša US$100 pilione ya dipeeletšo ka ekonoming ya Afrika Borwa mo mengwageng ye e tlago ye mehlano.

2.2. Japane e bile molekane wa lebaka le letelele go dinaga tše 10 tša Godimo tšeo di dirišanago le Afrika Borwa, gomme dikhamphani tša yona tše di fetago tše 140 di dira kgwebo ka mo nageng ya rena, yeo e bonwago bjalo ka lefelo le legolo la tšweletšo ka mo seleteng sa Afrika. Kabinete e hlohleletša dikhamphani go beeletša le go godiša dikgwebo tša tšona ka mo Afrika Borwa.

3. Mananeo a tlhahlo

3.1. Kabinete e amogela go tsebagatšwa semmušo ga protšeke ya tlhahlo ye e jago R22 milione ye e hlomilwego ke Tona ya Bašomi, Mohumagadi Mildred Oliphant, yeo e tlago hloma mešomo ka lefapheng la bofofiši, la go tipela ka meetseng a lewatle ka nepo ya go dira kgwebo le la temo. Protšeke ye e dirwa ka tirišano le setheo sa Dr John Langalibalele Dube Institute le Sekhwama sa Inšorentshe ya go Lahlegelwa ke Mešomo (UIF), e lego sehlongwa sa Kgoro ya Bašomi. Protšeke ye e tla lebelela kudu batho bao ba bego ba lefela sekhwana sa UIF bao ba lahlegetšwego ke mešomo. 

3.2. Sehlopha sa mathomo sa baholegi se akaretša balefi ba UIF ba 50 go tšwa ka Boemafofaneng bja Durban Virginia; ba 50 go tšwa ka protšekeng ya go tipela ka meetseng a lewatle ka nepo ya go dira kgwebo ka Scottsburg, KwaZulu-Natal, le basadi ba ka dinagamagaeng ba 100 go tšwa ka Emadungeni bao ba tlago hlwahlwa mabapi le go hloma kgwebo ya mohlakanelwa gore ba bjale le go lema dikenywa tša tlhago, merogo le khothone, go akaretšwa tshepedišo ya kabothekišo ya ditšweletšwa. Dikgwebo tše tša mohlakanelwa di saenne tumelelano le Pick n Pay gore di abe merogo le Kgoro ya Tlhabollo ya Leago gore e hwetše ditlabelo tša go tšweletša yunifomo ya sekolo. 

4. Kgoro ya Merero ya Selegae 

4.1. Kabinete e amogela go bulwa semmušo ga dikantoro tše diswa tša Kgoro ya Merero ya Selegae ka Mopresidente Ramaphosa ka Hluhluwe ka KwaZulu-Natal. 
4.2. Go tliša ga ditirelo tša badudi fao go katološitšwego go ditšhaba tšeo di bego di beetšwe thoko go raloka tema ye bohlokwa go kgontšha le go maatlafatša temokrasi le toka ya setšhaba. Se se bopa karolo ya boikgafo bja mmušo bja go tliša ditirelo kgauswi le batho.

5. Lenaneo la go Hudugela go Bogaši bja Titšithale

5.1. Kabinete e kgotsofetše ka ga kgatelopele ye e dirwago ya go hudušetša naga go tloga go kgašo ya manakana go ya go ya titšithale. Bjalo ka karolo ya go balela go lebile Manthole ka 2018 go yo Tima Kgašo ya Manakana ka Foreisetata, theransemithara ya mathomo ka Senekal ka Foreisetata e tla tingwa ka la 20 Lewedi 2018. Se ke go sepelelana le boikgafo bjo go dumelelanwego ka bjona le Mokgatlo wa Mananeokgoparara a Dikgokagano wa Boditšhabatšhaba.

5.2. Lesolo la dikgokagano le gare le a dirwa go netefatša gore malapa a lokile go amogela go tingwa mo. Malapa ao a nago le dithelebišene tša manakana gomme a nyaka go reka dithelebišene tše diswa a eletšwa go kgetha tšeo di nago le tšhuna ya titšithale ka go tšona. Malapa ao a hwetšago letseno la ka godimo ga mollwane wa R3 200 ka kgwedi a na le kgetho ya go reka thelebišene ye e nago le titšhithale gomme e ageletšwe tekhoutara ya thelebišene ya therestriale ya titšithale, yeo e hwetšagalago ka mabenkeleng a magolo a go rekiša dithelebišene.

6. Go fokotša bašomi mešomong

6.1. Go latela boipiletšo bja Mopresidente Ramaphosa bja go fega go fokotša bašomi mešomong fao e lego ka mabaka a maemo a ekonomi ka mo nageng, Kabinete e bušeletša boipiletšo bja yona go bengmešomo bja gore go fokotša bašomi mešomong go swanetše go ba selo sa mafelelo seo se ka dirwago, le gore mekgwa ye mengwe ya boithomelo ye e hwetšagalago ya go thibela ditshenyegelo e swanetše go dirišwa go dira gore mešomo e be gona go ya go ile. 

7. Dipalopalo ka ga bosenyi

7.1. Kabinete e thekga tsenogare ye e dirilwego ke Sehlopha sa Toka, Thibelo ya Bosenyi le Tšhireletšo ya go rerišana ka ga leanokakaretšo la go šogana le mathata ao a fapafapanego ao a tšweletšego ka go dipalopalo tšeo di sa tšwago go lokollwa tša mabapi le bosenyi. 

7.2. Se se akaretša Seboka sa Bosetšhaba ka ga Bosenyi le Thibelo ya Dikgaruru seo se sa tšwago go swarwa ka fase ga morero wa, “Re aga ditšhaba tše di bolokegilego ka go diriša mokgwa wa tlhabollo wo o kopantšwego wa go thibela bosenyi le dikgaruru”, seo se hlomilego nepo ya mohlakanelwa ka ga polokego bjalo ka maikarabelo a bohle, le go fana ka sefala go bakgathatema le ditsebi tše bohlokwa gore di rerišane ka ga tsenyotirišong ye e šomago gabotse ya Pampiri ya Ditherišano ya 2016 ka ga Polokego le Tšhireletšo go putlaganya mafapha ka moka. 

8. Ditiragalo tša dikgaruru 

8.1. Kabinete e tshwenywa kudu ke maemo a dikgaruru ka setšhabeng sa rena gomme e ipiletša go mafapha ka moka, go ditšhaba le go ditheo tša phethagatšo ya molao go šoma mmogo go netefatša gore dikolo le mafelo a setšhaba a bolokegile le go šireletšega. 

8.2. Ditiragalo tša dikgaruru tše di hlagilego ka dikarolong tše mmalwa tša naga ga di amogelege ebile di kgahlanong le Molaotheo wa rena. Kabinete e reta Tirelo ya Maphodisa ya Afrika Borwa (SAPS) ka ga diphetolo tša yona tša ka pela ge ba golegile bao go gononelwago gore ba kgathile tema ka dikgarurung tša setšhaba le go ba le dithoto tšeo di gononelwago gore di utsitšwe. 

9. Leuba la Klebsiella 

9.1. Kabinete e lebiša mahloko go ba malapa a masea a tshela ao a hlokofetšego ka morago ga go tšwelela ga leuba la Klebsiella pneumoniae ka Sepetleleng sa Thelle Mogoerane ka Vosloorus.

9.2. Leuba le ga bjale le ka fase ga taolo. Tona ya Maphelo, Ngaka Aaron Motsoaledi, o ile a tsebagatša gore masea le bommagobona ka sepetleleng se a tla fetišetšwa ka Sepetleleng sa Bana sa Nelson Mandela le ka sepetleleng sa Charlotte Maxeke Johannesburg Academic Hospital.

9.3. Se se fa kgoro ya maphelo ya ka profenseng ye sebaka sa go gohla mabato le go tloša tšhilafatšo ka bolwetši bjo tikologong yeo, le gape go rarolla mathata a peakanyo, ka ntle le tšhitišo.

B. Diphetho

10. Maano a go hlohleletša ekonomi

Kabinete e rerišane le go dumelela ditšhišinyo tša maano a go hlohleletša ekonomi tšeo di šišinyago magato a go goketša leswa ekonomi ya rena go tšwa go makala a mmalwa ao a amanago. Tshedimošo go ba kgašo ye e tlago etwa pele ke Mopresidente Ramaphosa e tla swarwa ka Labohlano la 21 Lewedi go hlagiša maano a.

11. Dipeakanyoleswa tša go amana le VISA

Kabinete e amogetše gape pego ya mohlakanelwa go tšwa go Ditona tša Merero ya Selegae le Boeti, ka ga dipeakanyoleswa tše mmalwa tša go amana le visa tšeo di tlago dira gore go be bonolo go baeti, go beng ba dikgwebo le go dirutegi go tla ka Afrika Borwa. 

Dipeakanyoleswa tše di akaretša diphetošo go melaotshepetšo ye e dirišwago go bana ba badudi ba dinaga tša ka ntle bao ba etelago ka Afrika Borwa, tšeo di tlago tsenywa ka gare ga kuranta ya mmušo ka Diphalane. Ditherišano ka ga go fedišwa ga di-visa le go nyefiša melawana ya dinyakwa tša tšona go dinaga tše itšego le tšona di sa phethwa. Dintlha ka botlalo mabapi le se di tla tsebagatšwa mo bekeng ye. 

C. Melaokakanywa

12. Kabinete e dumeletše Melaokakanywa ye gore e phatlalatšwe gore setšhaba se fe ditshwaotshwao ka ga yona:

12.1. Molaokakanywaphetošwa wa Tekatekano Mešomong wa 2017. Diphetošo tše di nyaka go maatlafatša mekgwa ya go obamela melao ebile di tla dumelela gore go hlongwe dinepišo tša dipalopalo ka ga tekatekano ya go thwala bašomi mešomong go ya ka mafapha a itšego. Tona ya Bašomi, ka go rerišana le bakgathatema ba ka mo lefapheng le, e tla kgona go hloma dinepišo tša dipalopalo ka ga tekatekano ya go thwala bašomi mešomong go ya ka mafapha a itšego. 

12.2. Molaokakanywaphetošwa wa Melao ya Lefapha la Ditšhelete wa 2018: Diphetošo tše di nyaka go maatlafatša ditlhagišo tša bolaodi bja tshepedišo go dipanka, go akaretšwa le go dipanka tša ditlamo le tša kgwebo, le tše dingwe tšeo e sego dipanka. Diphetošo tše di tla netefatša gore ge dihlongwa tše tša ditšhelete di ka itemogela mathata, di ka thušwa ka mokgwa wo o šireletšago bao ba tepositilego ditšhelete gomme ba le kotsing ebile go na le ditšhitišo tše nnyane go tshepedišo ya ditšhelete le ka ekonoming ka kakaretšo. 

D. Ditiragalo tše di tlago

13. Letšatši la Bohwa

13.1. Mokete wa Letšatši la Bosetšhaba la Bohwa la 2018 ka fase ga morero wa: “Ngwaga wa Nelson Mandela: Re tšwetšapele diphetogo tša sebopego sa bohwa bja Afrika Borwa”, o tlo swarwa ka Lepatlelong la Riverview ka Kokstad, KwaZulu-Natal. Se ke karolo ya lenaneo la kgwedi ka moka la ditiragalo tšeo di rarollago merero ya diphetogo, tšwetšopele le go lota bohwa bja Afrika Borwa bjo bo humilego le bjo bo farologanego, boitšhupo bja setšhaba, kago ya setšhaba le tirišano ya setšhaba. 

13.2. Mokete wo wa Letšatši la Bohwa ke tlhompho go Adam Kok le go ditšhaba tša maGriqua ka ga kgotlelelo ya sona, boikgafo le go ba bogale ge se be se ganetšana le go thopiwa ke bokoloniale.

13.3. Kabinete e ipiletša go setšhaba go keteka botee bja sona gomme se diutše se farologane ge re šoma mmogo go aga naga yeo go yona batho ba yona ka moka ba kgathalelanago le go hlomphana.

14. Kopanokgothekgothe ya Mokgatlo wa Dinagakopano (UNGA)

14.1. Ka go tsenya letsogo go ngwagakgolo wa Mopresidente wa peleng Nelson Mandela, UNGA e tla re ka la 24 Lewedi 2018 ya swara kopano ya boitokišetšo ya maemo a godimo ka ga khutšo lefaseng ka bophara ye e bitšwago Seboka sa Khutšo sa Nelson Mandela, e le go hlompha mengwaga ye lekgolo ya matswalo a Madiba.

14.2. Kopano ye ya boitokišetšo e beakantšwe gore e tla amogela kwano ya sepolotiki ye e rerišanwego ke Dinagamaloko tša UNGA. Se se latela ditherišano tše di swerwego ke Baemedi ba sa ruri mokgatlong wa UN ba Afrika Borwa le Ireland, bao ba šomago bjalo ka basepedišimmogo, le mebušo ka ga diteng tša kwano yeo. Mopresidente Ramaphosa go emetšwe gape gore o tla kgatha tema ka Kopanong ya Maemo a Godimo ya UN ka ga bolwetši bja mafahla (TB) ka la 26 Lewedi 2018. TB ke bolwetši bjo bogolo ka Afrika gomme tše dingwe tša dinaga tše di rwelego morwalo wa godimo ka TB di ka mo khonthinenteng. 

E. Melaetša

15. Mahloko

Kabinete e romela mahloko a yona go ba malapa ao a lobilego bao ba ba ratago ka kotsing ya pese ye e hlagilego tseleng ya N1-25 kgauswi le Tobias ka Masepaleng wa Selete wa Waterberg ka Limpopo. Kabinete e lakaletša bao ba gobetšego gore ba fole ka pela.

16. Ditebogišo

Kabinete e lebogiša Tona ya Tlhabollo ya Dikgwebopotlana, Mohumagadi Lindiwe Zulu, ge a amogetšwe maemong a godimo a Sefoka sa Rio Branco (Ordem de Rio Branco), le ka go Grand Cross go tšwa Mmušong wa Brazil. 

Se ke go lemoga maitapišo ao a tšwelago pele a Tona a go maatlafatša dikamano gareng ga Brazil le Afrika Borwa. Sefoka se sa tlhompho sa ka Brazil se fiwa bao ba itšhupilego ka ditirong tša tirelo ya bokgoni bjo bogolo le ka go tšwetše peleng ga maitshwaro a mabotse ka setšhabeng. Tona Zulu e bile Motseta wa Afrika Borwa ka Brazil gareng ga 2004 le 2008.

F. Bao ba thwetšwego mešomong

Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a dithuto a tla tiišetšwa le go netefaletšwa ka maleba.

17. Lekgotlataolo la Rand Water:

a. Moatbokheiti Faith Matshidiso Hashatse (Modulasetulo);
b. Mohumagadi Massacha Khulekelwe Glynnis Mbonambi (Motlatšamodulasetulo);
c. Morena LL Makibinyane;
d. Mohumagadi Phindile Sweetness Mbanjwa;
e. Morena Ahmed Mohammed Pandor;
f. Mohumagadi Mahlatse Martha Kabi;
g. Mohumagadi Mankone Ntsaba;
h. Mohumagadi Nomsa Georgina Mbileni; 
i. Morena Protas Thamsanqa Phili;
j.  Mohumagadi Sophie Fende Molokoane;
k. Mohumagadi Savannah Nonhlanhla Maziya; le
l. Morena Ramateu Johannes Monyokolo.

18. Morena Percival Sechemane bjalo ka Mohlankedimogolophethiši wa Trans-Caledon Tunnel Authority.

Dipotšišo:
Mohumagadi Phumla Williams – Seboleledi sa Kabinete sa Motšwaoswere 
Mogala: 083 501 1039