Kabinete e kopane ka Laboraro la 30 Diphalane 2019, Tuynhuys ka Motsekapa

A. Merero ye Bohlokwa Seemong sa Bjale

1. Khonferense ya Afrika Borwa ya Dipeeletšo (SAIC)

1.1. Kabinete e letetše ka tshepho khonferense ya Bobedi ya SAIC 2019 yeo e tlo swarwago bekeng ye tlago go thoma ka la 5 go fihla ka la 7 Dibatsela 2019 kua Sandton Convention Centre gola Gauteng ka tlase ga morero wo: “Potlakišo ya Kgolo ya Ikonomi ka Kago ya Dikgwebišano”. 

1.2. SAIC 2019 e gata mohlaleng wa SAIC ya mathomo yeo e bego e swerwe ka Dibatsela 2018, yeo e gokilego dipeeletšo tša go fihla R300 bilione. Tšona di akaretša khamphani ya konokono ya boditšhabatšhaba ya e-commerce e bago Amazon ge e hlomile hapo ya ditirelokgokagano tša inthanete mono Afrika Borwa; khamphani ya meepo ya boditšhabatšhaba e bago Vedanta Resources ge e beeleditše botološong bja ka mo nageng; khamphani ya theknolotši ya Rwanda e bago Mara Corporation, ka go dira dillathekeng tša sebjalebjale tša theknolotši ya maemo a godimo kudu le gape khamphani ya dikhemisi ka go beeletša go dibolayabohloko tša go hlweka kgahlanong le ditwatši. 

1.3. Re tlaba le maAfrika Borwa ka moka go amogela baromiwa ba go feta 1 500 bao ba emelago banna le basadi ba go tšwa ka mono nageng le ba boditšhabatšhaba bao ba letetšwego go ba gona Khonferenseng ya Dipeeletšo. 

1.4. Ka la 7 Dibatsela, khonferense ye e tlo tšwelapele Yunibesithing ya Johannesburg Khamphaseng ya Soweto fao go tla šetšwago boihlamelokgwebo, diphetošo le kgodišo ya dikgwebopotlana le tša magareng.

2. Foramo ya Afrika ya Dipeeletšo (AIF)

2.1. Sehlopha sa Panka ya Tlhabollo ya Afrika se tlo swara Foramo ya Afrika ya Dipeeletšo go thoma ka la 11 go fihla ka la 13 Dibatsela 2019 kua Johannesburg. Wo ke monyetla wo mongwe wa dipeeletšo gore Afrika Borwa e kgone go tsenelela ka gare ga dipeeletšo tšeo nepokgolo ya tšona e lego go potlakiša kgatelopele ya mananeokgoparara a Afrika.

2.2. Foramo ye e kopantšha mmogo dikhwama tša phenšene, dikhwama tša mmušo tša dipeeletšo, babeeletši ba praebete, difeme tša praebete tša dipeeletšo gotee le baetapele ba mebušo. Yona e tlo šetša go hlabolla le go phethagatša dikwano tša go utolla menyetla ya Afrika ya dipeeletšo tša go bitša dibilionebilione tša ditolara. 

2.3. Ka moya wa go fihlelela nepo yeo go boletšwego ka yona ya go hloma lenaneo la mananeokgoparara a mmušo le a praebete, mmušo o beetše thoko R100 bilione mo mengwageng ye lesome ye tlago bakeng sa Sekhwama sa Mananeokgoparara a Bosetšhaba, ebile mmušo o lebeletše gore kua pele o šome le babeeletši ba praebete le dihlongwa tša boditšhabatšhaba tša ditšhelete go hlatloša kgatelopele ya mananeokgoparara a naga ya gaborena.

3. Polelo ka ga Pholisi ya Tekanyetšokabo ya Paka ya Magareng (MTBPS)

3.1. Kabinete e amogetše MTBPS ya 2019 yeo e filwego ke Tona ya Ditšhelete Tito Mboweni yeo e bego e hlagišwa kgahlagong le ditiragalo tše boima tša ikonomi ya ka mo nageng le ikonomi ya lefaseng ka bophara. MTBPS ya 2019 e šišinya magato ao a tlo fedišago disenyegelo tša mmušo le sekoloto seo se amago GDP.

3.2. Kabinete e lemogile gape dipoelo tša Kotara ka Kotara tša Ditekolonyakišišo tša Bašomi kotareng ya boraro ya 2019 tšeo di lokolotšwego ke Kgoro ya Dipalopalo tša Afrika Borwa tšeo di laeditšego gore kelo ya semmušo ya tlhokego ya mešomo e hlatlogetše godingwana ka seripanyana sa palokelo ya peresente sa 0,1 ya fihla go 29,1% ge e bapetšwa le kotara ya bobedi ya 2019. 

3.3. Kabinete e na le tshepho ye e tletšego ya gore ge maAfrika Borwa ka moka ba ka thušana le mmušo go phethagatša boikgafo bjo bo hlatholotšwego ka gare ga MTBPS ya 2019, re ka kgona go godiša Afrika Borwa mmogo, ra rotoša kgolo ya ikonomi ya rena le gape palo ya mešomo yeo e hlokagalago kudu ka mo nageng. 

4. Eskom

4.1. Kabinete e amogetše sengwalwa sa go bitšwa ‘‘Roadmap for Eskom in a Reformed Electricity Supply Industry”, seo se lokolotšwego ke Tona ya Dikgwebo tša Mmušo Pravin Gordhan, ka Labobedi la 29 Diphalane 2019. 

4.2. Se se latela kwalakwatšo ye dirilwego ke Mopresidente Ramaphosa Polelong ya gagwe ya Maemo a Setšhaba ya 2019 kgweding ya Hlakola ge a be a re go kaonafatša bokgoni bja ditiro, Eskom e tlo aroganywa ka magoro a mararo e lego tshepedišo ya mohlagase, go fehlwa ga mohlagase le kabaganyo ya ona. 

4.3. Kabinete e thekga ditšhišinyo tša mmotlolo wa kgwebo wa Eskom tšeo e lego dikgatišo tša moragorago go bea Eskom maemong a maleba gore e gole. Sengwalwa se sa mašupatsela se bonelapele kabo ya mohlagase ka theko ya fase, tšhireletšego ya enetši le methopo ya go fapafapana ya enetši ka go tsamaišana le Thulaganyo ye Kopanetšwego ya Didirišwa yeo e phatlaladitšwego kuranteng ya mmušo kgweding yona ye, ebile e hlatholla ka fao enetši ya naga ye e tswakanego ka gona mo mengwageng ye 10 ye tlago.

4.4. Re dira boipiletšo go bakgathatema ka moka lefapheng la enetši go thekga ka botlalo phethagatšo ya thulaganyo ye. 

5. Makgaolakgang a Mogopo wa Lefase wa Rakbi (RWC)

5.1. Ka boikgantšho Kabinete e lebogiša sehlopha sa bosetšhaba sa rakbi, the Springboks, ge se fihleletše makgaolakgang a 2019 a RWC. Kabinete e dira boipiletšo go maAfrika Borwa ka moka le bathekgi ba rena go tšwa lefaseng ka bophara go thekga sehlopha sa ‘‘the Boks’’ le go laetša thekgo ya bona sehlopheng se tšwang ka mo nageng ka go kgatha tema ka go apara dikhipha tše tala ka mmala Labohlano wo mongwe le wo mongwe le go abelana melaetša ya thekgo mananeokgoparareng a dikgašo tša setšhaba ka go šomiša di-hashtag tše #StrongerTogether, #Bokke, #Rugbyworldcup.

5.2. Mopresidente Ramaphosa o tla ba gona papading ya makgaolakgang go la Japan go fa sehlopha sa rena sa bosetšhaba tshepho ye maatla.

5.3. Kabinete e amogela sephetho sa SABC sa go fa phatlalatšo ya thwii ya papadi ya makgaolakgang magareng ga Afrika Borwa le Engelane ka Mokibelo wa la 2 Dibatsela, go thoma ka iri ya bo 11:00. 

6. Pabalelo ya meetse

6.1. Kabinete e hlohleletša maAfrika Borwa ka moka go tšwela pele go seketša le go babalela meetse. Se se latela pego ya moragorago mabapi le go theoga ga meetse ka matamong a naga. Afrika Borwa e magareng ga dinaga tše 30 tša go goma kudu mo lefaseng. Dipula tša maemo a ka fase a ao re a tlwaetšego le tša go tšea nako ye telele di sa ne dikarolong tše dingwe tša naga, le gape dithemphereitšha tša moragorago tša go fiša kudu, di gakaditše seemo. 

6.2. Le ge e le gore Kgoro ya Meetse le Tlhwekišo e phethagaditše dithulaganyo tša tšhoganyetšo, Kabinete e dira boipiletšo go rena ka moka go šoma mmogo go netefatša tšhomišo yeo e swarelelago ya sedirišwa se se bohlokwahlokwa sa go se hwetšagale moroba. Dikeletšo tša tsheketšo ya meetse di akaretša go lekola fao meetse a dutlago gona, go diriša meetse ao a šomilego go nošetša dirapana tša matšoba pele ga 06:00 le ka morago ga 18:00 le gape go bjala dimela tša go kgotlelela komelelo. Re swanetše gore ka moka ga rena re kgathe tema go seketša meetse. 

7. Dikwano tša tšhomišanommogo gotee le naga ya China 

7.1. Motlatšamopresidente David Mabuza o tšeere leeto la mošomo kua the People’s Republic of China, fao e tla bago yo mongwe wa modulasetulo wa Kopano ya Bošupa ya Khomišene ya Afrika Borwa le China (BNC) yeo e swerwego go fihla ka la 3 Dibatsela 2019. BNC ya Afrika Borwa le China e hlomilwe ka 2002 go šoma bjalo ka sefala sa togamaano go kalokana le merero ye swanago go etša tlhohleletšo ya dikgwebišano le neeletšano ya menyetla ya ikonomi.

7.2. Palomoka ya dikhamphani tše 26 tša Afrika Borwa e beeletša nageng ya China, ka disenyegelo tša tšhelete ya go fihla R88 bilione magareng ga Pherekgong 2003 le Phato 2019. Ka go le lengwe, palomoka ya dikhamphani tša China tše 88 e gare e beeletša ka mo Afrika Borwa, ka disenyegelo tša tšhelete ya go balelwa R116 milione mo mengwageng ye swanago. 

7.3. Kabinete e amogela go saenwa ga dikwano tša tšhomišanommogo ya togamaano magareng ga Kgoro ya tša Boeti ya Afrika Borwa le khamphani ya kua China ya go bitšwa Tencent yeo e laolago sefala sa dikgokagano sa go bitšwa WeChat. Kwano ye ya mengwaga ye mebedi e fa Afrika Borwa khumanego ya thwi ya dimilione tša baeti bao ba holofetšago ba China ka mahlakoreng ka bobedi e lego kgwebo le boithabišo, le go bapatša naga ye bjalo ka lefelo la boeti leo motho a ka ikgethelago lona. 

7.4. Afrika Borwa e ikemišeditše go oketša gabedi palo ya baeti ba boditšhabatšhaba bao ba gorogelago ka mo nageng go tloga go 10, 4 milione go fihla go 21 milione pele ga 2030.

7.5. Kabinete e amogela gape lesolo la matlafatšo la Kgoro ya Thuto ya Motheo la balaodi ba dikolo ka tšhomišano le mmušo wa China, leo ka lona le dirilego gore dihlogo tša dikolo tše 25 ba abelane dikgopolo le go rerišana ka ditlwaedi tše kaonekaone ditikologong tša dikolo gotee le dihlogo tše dingwe tša dikolo.  

8. Thibelo ya bosenyi

8.1. Kabinete e lemoga mošomo wa Lesolo la O Kae Molao, leo le eteletšwego pele ke Ditirelo tša Maphodisa tša Afrika Borwa (SAPS) ebile le tšwelapele go dira kgatelopele yeo e kgahlišago kudu mo phenkgišanong ya kgahlanong le bosenyi mo Gauteng. 

8.2. Makgolokgolo a babelaelwa go ralala le profense ba golegilwe ka baka la bosenyi bja go fapafapana ebile palo ye e akaretša 717 ya babelaelwa bao ba nyakwago ke maphodisa, ba 90 ba bona ke bao ba tšhabilego ebile ba nyakwa ke maphodisa ka melato ya go amana le dikgaruru tšeo di ikadilego ka bong (GBV). 

8.3. Kabinete e dira boipiletšo go maAfrika Borwa ka moka go tšwelapele ka thekgo le kamego ya bona phenkgišanong ya kgahlanong le bosenyi ka go bega ditiragalo tša bosenyi makgotleng a phethagatšo ya molao. Badudi ba ka šomiša gape APP ye mpsha ya SAPS ya twantšho ya bosenyi ya go bitšwa MySAPS go loma maphodisa tsebe bjalo ka bohlokaina, go hwetša setiši sa maphodisa sa kgauswi le bona le go romela ditemošo tša tšhoganyetšo le melaetša. Kabinete e ikgafetše go netefatša gore setšhaba ka moka ka mo nageng se phela tikologong ya go bolokega le ya go šireletšega.

9. GBV le Dipolao tša Basadi

9.1. Kabinete e amogela kahlolelo ya bophelo ka moka ge a balwa makga a 20 yeo e filwego malobanyana mo ya go lekana kgolego ya mengwaga ye 758 yeo e filwego sekata se sehlogo, Bongani Lucky Masuku, gotee le kahlolelo ya bophelo ka moka yeo e filwego sekata seo se bonwego molato Nicholas Ninow. Dikahlolelo tše di romela molaetša wo bogale gore peakanyo ya toka ya rena e ka se kgotlelele le gatee bosenyi kgahlanong le basadi le bana. 

9.2. Mmušo o santše o ikgafetše go fana ka tlhokomelo go batšwasehlabelo le go hlohleletša batšwasehlabelo ba GBV go šomiša ditirelo tšeo ba di abelwago ke Senthara ya Melato ya GBV. Senthara ye e šoma bošego le mosegare ngwaga ka moka. Batšwasehlabelo ba ka leletša 0800 428 428 goba ba ka romela ‘please call me’ go *120*7867# goba ba tsena wepsaeteng ya www.gbv.org.za. Mopresidente Ramaphosa o tlare lehono a seboša Palamente le setšhaba ka maitekelo a go fediša GBV le Dipolao tša Basadi ge a araba dipotšišo kopanong ya Kgothakgothe ya Bosetšhaba.

B. Diphetho tša Kabinete

1. Thulaganyokakaretšo ya Bosetšhaba ya Diokobatši (NDMP) ya 2019-2024

1.1. Kabinete e dumeletše NDMP ya 2019-2024 le thulaganyo ya yona ya phethagatšo, yeo e hlathollago maanopeakanyo a go lwantšha tlaišo ya dikobatši le direthefatši mo Afrika Borwa. NDMP ya 2019-2024 e latela phetleko ya NDMP ya 2013-2017. 

1.2. Thulaganyo ye e šišinya dinepo tše šupa tša leanopeakanyo go lwantšha tlaišo ya diokobatši mo setšhabeng sa rena. E šišinya gape go swaragana le phokotšo ya nyakego ya diokobatši, taolo ye matlafetšego ya diokobatši tšeo di diretšwego tšhomišo ya kalafo, gotee le pušo, boetapele le boikarabelo bja phethagatšo ya NDMP. 

2. Pholisi ya Bosetšhaba ya Tlhokomelo le Tšhireletšo ya Bana (NCCP)

2.1. Kabinete e dumeletše NCCP, yeo e phethagatšago Molao wa Bana, 2005 (Molao 38 wa 2005). Karolo 28 ya Molaotheo wa Rephabliki ya Afrika Borwa ya 1996 e lemoga ditokelo tša bana ka moka ditirelong tša leago le tša tšhireletšo kgahlanong le dikgaruru, tlaišo, tlhokomologo le tshwarompe. 

2.2. NCCP yeo e dumeletšwego e tiišeletša tsamaišo ya peakanyo ya tlhokomelo ya bana le tšhireletšo ya bona, ebile e netefatša tšhomišomoka ya didirišwa tša bjale bakeng sa ditirelo tšeo di kaonafetšego tšeo di hlohleletšago kgodišo ye botse ya bana. Go ya pele pholisi ye e arabela gape Kahlolelo ya Kgorotsheko ya Godimo ya North Gauteng yeo e filego Tona ya Tlhabollo ya Leago taelo ya semolao ya go dira diphetogo tšeo di tlo matlafatšago peakanyo ya tlhokomelo ya bana ka batswadi bao e sego ba bona.

3. Diphemiti tša Moswananoši tša Lesotho (LSP)

3.1. Kabinete e dumeletše go okeletša di-LSP nako ka mengwaga ye mengwe ye mene. Nako ye e lego gona ya bjale e felelwa ke nako ka la 31 Manthole 2019. Go okeletšwa nako go go tla thuša Kgoro ya Merero ya Selegae (DHA) go ruma mošomo wa yona wa go hwetša ditsela tša go rarolla ditaba tša tšhologelo ka nageng, kudukudu ya badudi ba go tšwa seleteng sa Dinaga tšeo di Hlabologago tša Borwa bja Afrika.

3.2. Kokeletšo ye ya nako e tla dirišwa fela go bao gabjale ba nago le diphemiti tša LSP. DHA e tla fana ka tshedimošo ka botlalo ka tshepedišo yeo e tlo latelwago. 

C. Melaokakanywa
1. Molaokakanywaphetošwa wa 2019 wa Mabapi le go se Bole ga Melato ya Setšhaba le ya Bosenyi (Ditatofatšo tša Thobalano) 

1.1. Kabinete e dumeletše tlhagišo Palamenteng ya Molaokakanywaphetošwa wa 2019 wa Mabapi le go se Bole ga Melato ya Setšhaba le ya Bosenyi (Ditatofatšo tša Thobalano). Diphetošo tše di fetoša Karolo 18 ya Molao wa Tshepedišo ya Bosenyi, 1977 (Molao 51 wa 1977) wo o tsebagaditšwego gore ga o tsamaišane le molaotheo go ya ka Kgorotsheko ya Molaotheo. Molaokakanywa wo o bolela ka go sekišwa ga batho bao ba dirilego melato ya tša thobalano, go sa kgathale gore ditatofatšo tšeo di dirilwe neng.

1.2. Molaokakanywa wo o dira gape le diphetošo Karolong 12 ya Molao wa go Bola ga Melato, 1969 (Molao 68 wa 1969). Molao wo o hlatholla gore ke neng fao go bola ga molato go thomang ebile go no swana le Molao wa Tshepedišo ya Bosenyi wa 1977, o laetša gape lenaneo leo le sa felelago la ditatofatšo tša bosenyi.

1.3. Diphetošo tša melato tšeo di šišintšwego di tla fa Lekgotla la Bosetšhaba la Ditshekišo boikgopolelo bjo nabilego bja go thomiša ditshekišo tša melato ya thobalano yeo e dirilwego ešita le tšeo di dirilwego bokgale bja mengwaga ye 20 kua morago.

D. Ditiragalo tšeo di Tlago
1. Go bulwa ga Kgorotsheko ya Godimo 

1.1. Mopresidente Ramaphosa o tla bula semmušo Kgorotsheko ya Godimo ya Mpumalanga kua Mbombela, ka Labohlano la 8 Dibatsela 2019. Mopresidente o tla ba le Tona ya Toka le Ditirelo tša Tshokollo ya Bagolegwa Ronald Lamola le gape Tona ya Mešomo ya Setšhaba le Mananeokgoparara go bontšha phihlelelo ye bohlokwa mo lenaneong leo le nepilego go fana ka khumanego ya toka go maAfrika Borwa ka moka. Ye ke kgato ya mafelelo ya lenaneo le yeo e netefatšago gore go ba le Kgorotsheko ya Godimo profenseng ye nngwe le ye nngwe ya tše senyane tša Afrika Borwa.

1.2. Batho ba Mpumalanga ba tla thoma go ba le Kgorotsheko ya Godimo ye lego ya bona ebile ba ka se hlwe ba namela ka ditšhelete tša godimo ba etla Pretoria go hwetša ditharollo tša kgorotsheko ya godimo. 

E. Melaetša

1. Kabinete e lebiša ditebogišo tša yona go: 
1.1. Olwami Shangase wa mengwaga ye 12 wa go tšwa KwaZulu-Natal, yo puku ya gagwe ya go bitšwa Rejected Treasure e nepilego go ruta batho ka moka, kudukudu bana, ka maatla a go lebalelana le go ratana.

1.2. Amahle Zenzile wa mengwaga ye 11 wa go tšwa Motsekapa, yo a memilwego go emela Afrika Borwa Phadišanong ya Afrika ya Baswa ya Papadi ya Chess yeo e tlo swarwago gola Namibia kgweding ya Manthole.

1.3. Motšweletši le mohlami wa mo nageng ya Afrika Borwa, Morena Lebohang Morake, yo a netefaditšego gore Drakensberg Boys Choir e phagamišeditše folaga ya naga godimo ge e be e diragatša seloba seo se ikgethilego sa Lion King kua London.

1.4. Mopresidente Mokgweetsi Masisi le setšhaba sa Botswana dikgethong tše dingwe tša khutšo tša mopresidente, tšeo di tiišago temokrasi ya naga ya Botswana goya pele. Afrika Borwa e romela baromiwa go ba karolo ya go bewa setulong ga Mopresidente wa Botswana gosasa ka la 1 Dibatsela 2019. Re holofela go tšwelapele ka dikamano tša rena tša leago, tša ikonomi, tša sepolotiki le tša botseta le naga ya Botswana.

F. Bao ba Thwetšwego Mešomong
Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a dithuto a tla tiišetšwa le go netefatšwa ka maleba.

1.    Lekgotla la ZA Domain Name Authority:

1.1.    Mohumagadi Palesa Legoze (Modulasetulo)
1.2.    Mohumagadi Veronica Motloutsi 
1.3.    Mohumagadi Sizo Mzizi 
1.4.    Moprofesara Kasturi Moodaliyar 
1.5.    Mohumagadi Malekgoloane Malapane
1.6.    Moprofesara Daniel Mashao 
1.7.    Mohumagadi Anriette Esterhuysen 
1.8.    Morena Rendani Mbuvha, le 
1.9.    Morena Nicholas Msibi (o thwetšwe gape)

2. Mohumagadi Mmakgomo Anna Tshatsinde, Motlatšamolaodipharephare (DDG): Ditirelo tša Tekolo ya Lekala, Kgoro ya Thulaganyo, Tlhokomelo le Tekolo (DPME).

3. Morena Blake Keith Mosley-Lefatola, DDG: Tlhokomelo ya Lefapha la Mmušo le Tlhabollo ya Mabokgoni, DPME.

4. Morena Luambo Thomas Sigama, DDG: Ditirelo tša Setšhaba, DHA.

Dipotšišo: Mohumagadi Phumla Williams – Seboleledi sa Kabinete sa Motšwaoswere
Sellathekeng: 083 501 0139